چک حقوقی و چک کیفری چه تفاوتی با هم دارند؟!

به گزارش بانک اول، یکی از مشکلاتی که به دلیل رایج بودن استفاده از چک ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید برگشت خوردن چک است. بر اساس قانون چک، صدور چک باید زمانی انجام شود که صادر کننده به اندازه مبلغ چک در حساب خود پول داشته باشد؛ در غیر این صورت دارنده چک می تواند آن را برگشت بزند و به طور قانونی پیگیری کند. البته امروزه این مقررات در معاملاتی که به وسیله چک انجام می شود رعایت نمی شود و افراد زیادی به دلیل چک برگشتی گرفتار می شوند.

بهترین راهکار برای  پیشگیری از مشکلات ناشی از چک که ممکن است نادیده گرفته شود، مشاوره و راهنمایی از یک وکیل پایه یک دادگستری به دلیل آشنایی با قوانین و مقررات راجع به چک و جلوگیری از پیامدهای ناخوشایند چک برگشتی است.

برای دانستن تفاوت چک کیفری با چک حقوقی ابتدا باید آنها را به صورت جداگانه بررسی کنیم.

چک زمانی کیفری است که چک روز باشد یعنی شما با اطلاع از اینکه حساب صادر کننده موجودی کافی داشته است از او چک دریافت کرده اید ولی هنگام وصول چک در تاریخ ذکر شده این مبلغ در این حساب وجود نداشته است.

برای کیفری محسوب شدن چک و امکان شکایت کیفری از آن شرایطی وجود دارد: در ابتدا باید دو مهلت 6 ماهه که در قانون صدور چک آمده است رعایت شود و دارنده چک فقط تا 6 ماه از زمان صدور چک می تواند با مراجعه به بانک و در صورت بلا محل بودن چک، آن را برگشت بزند و درخواست گواهی عدم پرداخت کند.

پس از صدور گواهی عدم پرداخت، دارنده چک تا 6 ماه فرصت دارد که شکایت کیفری خود را به ثبت برساند و اگر این مهلت را از دست بدهد دیگر امکان شکایت از چک وجود نخواهد داشت.

برای شکایت کیفری از چک می توانید پس از مراجعه به بانک و در صورت بی محل بودن چک، آن را برگشت زده و از بانک در خواست گواهی عدم پرداخت کنید سپس می توانید با مراجعه به دادسرا و با ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت، شکایت کیفری خود را به ثبت برسانید. راهنمایی از وکیل پایه یک دادگستری در این مرحله بسیار مهم می باشد.

اما زمانیکه شرایط کیفری شدن چک رعایت نشود و امکان شکایت کیفری از بین برود، چک تبدیل به چک حقوقی شده و فقط می توان از مراجع حقوقی و با توقیف اموال صادر کننده، وجه چک را از دادگاه مطالبه کرد.

چک حقوقی، چکی است که به دلیل رعایت نکردن شرایط شکایت کیفری از چک، تبدیل به چک حقوقی شده است؛ و یا خود آن چک به گونه ای تنظیم شده و دارای وصف خاصی است که امکان شکایت کیفری از آن وجود ندارد. مانند اینکه در چک قید شود که وصول آن دارای شرایطی است و یا صدور چک صرفا جهت تضمین معامله است و اثر دیگری ندارد؛ و یا آنکه چک صادر شده سفید امضا و بدون تاریخ باشد.

بنابراین امکان شکایت کیفری از این قبیل چک ها وجود ندارد و در صورت بوجود آمدن مشکلات می توان از طریق حقوقی اقدام کرد. 

برای وصول چک حقوقی، پس از مشاوره حقوقی رایگان باید ابتدا به بانک مراجعه و در صورتی که حساب مورد نظر وجه کافی نداشته باشد، چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت دریافت کنید؛ سپس به دادگاه عمومی و یا در صورتی که مبلغ چک کمتراز 20 میلیون تومان باشد به شورای حل اختلاف مراجعه کنید.

تصور غلطی که درباره چک حقوقی در جامعه ما وجود دارد این است که مردم فکر می کنند با حقوقی شدن چک اعتبار آن از بین می رود؛ در حالیکه چنین تصوری اصلا درست نیست و امکان وصول چک حقوقی همچنان وجود دارد ولی فقط امکان مجازات و تعقیب کیفری وجود ندارد.   

بنابراین اهمیت مشاوره با وکیل حقوقی و یا مشاور حقوقی به دلیل مجازاتی که چک برگشتی کیفری به همراه دارد بسیار زیاد است. اما متاسفانه مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری در این زمینه در جامعه ما فرهنگ سازی نشده است. به همین دلیل است که افراد بدون توجه به قوانین و یا نداشتن اطلاعات کافی اقدام به صدور چک های بی محل می کنند و هنگام سررسید چک با مشکلاتی مانند بازداشت و حکم جلب مواجه می شوند.

همچنین کسانیکه در معاملات خود چک به جای وجه نقد دریافت می کند ممکن است به دلیل نداشتن اطلاعات قانونی درست هنگام برگشت زدن چک کارهایی که باید انجام دهند را انجام ندهند و باعث ضرر رساندن به خود شوند.

اگر شما ترجیح می دهید که در صورت مواجه شدن با چک برگشتی از طریق کیفری اقدام کنید و از شرایط آن با خبر شوید می توانید از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید. اما نگران نباشید اگر توانایی پرداخت هزینه وکیل را ندارید می توانید از مشاوره حقوقی رایگان که موسسه حقوقی صاحب اندیشه در اختیار شما قرار داده است استفاده کنید و  تفاوت های پیگیری چک به صورت کیفری و حقوقی را بهتر متوجه شوید و تشخیص دهید کدام راه برای اقدام قانونی مناسب تر است.  

دارندگان چک چه کسانی هستند؟

دارنده چک شامل کسی است که چک در وجه او صادر شده است و یا به نام او پشت نویسی شده است.

در چه شرایطی می توانیم چک را برگشت بزنیم؟

در صورتی که وجه کافی در حساب موجود نباشد، چک به صورت نادرست تنظیم شده باشد مثلا خط خوردگی داشته باشد، در صورتی که صاحب حساب به بانک دستور عدم پرداخت داده باشد. 

هزینه وکیل پایه یک دادگستری برای مطالبه وجه چک چقدر است؟

حق الوکاله وکیل در این خصوص معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه است.