بانک کشاورزی بانک دولتی ایرانی است که در سال ۱۳۱۲ تأسیس شد. این بانک، نخستین بانک تخصصی ایران و سومین بانک دولتی ایرانی است، در زمینه اعطای وام، خدمات بانکداری خرد و بانکداری اختصاصی فعالیت می‌کند و تمرکز اصلی آن بر خدمات مالی و بانکداری به صنایع کشاورزی است. بانک کشاورزی مالک شبکه‌ای از ۱۹۱۴ شعبه در سراسر ایران است. شعبه مرکزی این بانک در تهران قرار دارد.
تاریخچه بانک کشاورزی:
تأسیس بانکی برای توسعه کشاورزی کشور، از خواسته‌هایی بود که از زمان انقلاب مشروطه مطرح می‌شد و در شعارها و برنامه‌های دولت‌ها و احزاب و شخصیت‌های سیاسی وعده‌اش داده می‌شد. این وعده سرانجام با تشکیل «بانک فلاحتی و صناعتی» جامه عمل پوشید.
بانک فلاحتی در آغاز به عنوان شعبه‌ای از بانک ملی شکل گرفت و سنگ بنای آن را محمدعلی فروغی در سال ۱۳۰۹ گذاشت. او که بتازگی سرپرستی وزارت نوپای اقتصاد ملی را به دست گرفته بود، در نهم شهریور آن سال قانون تأسیس بانک فلاحتی را به تصویب مجلس رساند که بنابر آن، تا ده سال هر سال مبلغی که کمتر از پانصد هزار تومان نباشد به بانک ملی داده می‌شد تا آن را سرمایه «شعبه فلاحتی» کند و محاسبات این شعبه، جدا و مستقل از دیگر محاسبات بانک ملی باشد تا هرگاه که دامنه معاملات این شعبه، توسعه کافی یافت، به بانک مستقلی تبدیل شود.[۳]
شعبه فلاحتی بانک ملی تنها برای دو منظور وام می‌داد: یکی دایرساختن مجاری آبی که بر اثر حوادث خشک شده یا به‌دست آوردن آب تازه و دیگری توسعه زراعت و تحصیل محصولات چای، پنبه، نیل، حنا، روناس، ابریشم، کنف، نیشکر، توتون، تنباکو، پسته و بادام
کارمزد دریافتی بانک حداکثر چهار درصد بود که تنها در صورت ضرورت تا شش درصد قابل افزایش بود. دریافت وام نیاز به تأمین وثیقه ملکی ثبتی داشت که در آن زمان در ایران بسیار کمیاب بود و بیشتر املاک به ثبت رسمی نرسیده بودند. متقاضی می‌توانست حداکثر تا به ارزش نیمی از بهای ملک، وام بگیرد.
بانک فلاحتی و صنعتی
اولین جلسه مجمع عمومی بانک فلاحتی و صنعتی ایران
در ۲۱ خرداد ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی رأی داد که «بانک فلاحتی و صنعتی» مستقل از بانک ملی و با سرمایه دو میلیون تومانی تأسیس شود. برای تأمین بخشی از سرمایه، تمامی دارایی منقول و منقول بانک ایران به بانک فلاحتی و صنعتی داده شد.[۴]بانک ایران همان بانک استقراضی روسیه بود که پس از روی کار آمدن نظام کمونیستی در روسیه، به مالکیت دولت ایران واگذار شده بود.
در ۲۶ شهریور ۱۳۱۲ علی‌اکبر داور وزیر مالیه شد و نخستین گام مهمی که برداشت، فروش املاک دولتی (خالصه‌جات) بود که بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی ایران را تشکیل می‌داد تا با واگذاری این زمین‌ها به بخش خصوصی، کشاورزی توسعه یابد. برای کمک به توسعه کشاورزی، پنج میلیون تومان از درآمد به دست آمده از فروش املاک خالصه همراه با دو میلیون تومان از صندوق تقاعد (بازنشستگی) به عنوان امانت (سپرده) ده ساله در بانک صنعتی فلاحتی گذاشته می‌شد.
بنا بر لایحه‌ای که داور در هفدهم دی ۱۳۱۲ برای فروش املاک خالصه از تصویب مجلس شورای ملی گذراند، بانک صناعتی فلاحتی نه برای کمک مالی به کشاورزان بلکه برای برنامه‌های توسعه یا بهبود کشاورزی می‌بایست وام دهد؛ بنابراین برنامه‌های افزایش صادرات کشاورزی و محصولاتی چون پنبه، چای، چغندر، پسته، بادام، کنف، نیل، روناس و ابریشم در این مصوبه قید شدند که در آن زمان دستاوردی بیشتری داشت و همچنین اصلاح نژادی دامها و صنایع فراوری محصولات دامی، لایروبی قنوات و اصلاح امور آبیاری. دریافت کنندگان وام ملزم بودند مطابق برنامه‌ای عمل کنند که اداره کل فلاحت برای آبادی و بهبود محصولات کشاورزی تدوین می‌کرد.
بانک کشاورزی و پیشه و هنر
در سال ۱۳۱۸ دولت وقت مجدداً لازم دید که تغییراتی قانونی با تسهیلات بیشتر برای تأمین نیازهای کشاورزان جامعه ایجاد کند، حاصل آنکه منابع مالی بانک تقویت شد، اساسنامه بانک تغییر یافت و از آن پس «بانک کشاورزی و پیشه و هنر ایران» نامیده شد.
بانک کشاورزی ایران
در سال ۱۳۲۲ به موازات پایان جنگ جهانی دوم ضرورت تسهیلات مناسب‌تر در بخش کشاورزی پیش آمد، لذا مسئولان وقت تغییراتی قانونی در منابع مالی بانک و آیین‌نامه‌های آن دادند. این بار مسئولیت وابسته به (پیشه و هنر) از دوش بانک برداشته شد و نام بانک هم به «بانک کشاورزی ایران» تغییر یافت. اگرچه، ضرورت کمک‌های کوچک اعتباری در پیشبرد صنایع دستی روستایی همچنان در حیطه کار بانک بود.
در این دوره، مهندسان ایرانی ساختمان مرکزی برای بانک کشاورزی ساختند که ساخت آن سه سال طول کشید (ساختمان مرکزی سابق).
بانک اعتبارات کشاورزی و عمران و روستایی ایران
سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۳ دوران شروع و پیشبرد قانون اصلاحات ارضی در کشور بود. در اجرای مرحله دوم قانون مذکور، کشاورزان کشور برای مکانیزه کردن و آبیاری اراضی (تهیه تراکتور و ماشینهای کشاورزی، حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق و نصب موتورهای لازم) نیاز مبرم به پول داشتند لذا مسئولیت بانک بسیار سنگین شد و کمک‌های اعتباری در بخش کشاورزی نیز کافی نبود.
قوانین جدید در سال ۱۳۴۲ رسمیت یافت و نام بانک هم بنابر مسئولیت جدید به «بانک اعتبارات کشاورزی و عمران روستایی ایران» تغییر کرد. با تأسیس صندوق توسعه کشاورزی ایران در سال ۱۳۴۵، نام بانک نیز به بانک کشاورزی تغییر یافت.
بانک تعاون کشاورزی ایران
در سال ۱۳۴۸ قوانین جدیدی برای پیشبرد شرکت‌های تعاونی وابسته به بخش کشاورزی وضع شد و در نتیجه باز هم نام بانک مادر با توجه به مسئولیت‌های جدید تغییر کرد و به نام «بانک تعاون کشاورزی ایران» شناخته شد. مسئولیت صندوق توسعه کشاورزی هم در سال ۱۳۵۲ با تغییر مقررات و آیین‌نامه‌ها توسعه پذیرفت و به نام «بانک توسعه کشاورزی ایران» خوانده شد.
بانک کشاورزی ایران
ادغام دو بانک تعاون کشاورزی ایران و بانک توسعه کشاورزی
سرانجام بانک کشاورزی به موجب مصوبه ۲۹ آذر ۱۳۵۸مجمع عمومی بانکها با اجازه حاصل از ماده ۱۷ لایحه قانونی اداره امور بانکها از ادغام بانک‌های تعاون کشاورزی ایران و توسعه کشاورزی ایران تشکیل شد. طبق قانون ملی شدن بانکها، لایحه قانونی اداره امور بانکها و مقررات مندرج در اساسنامه، بانک کشاورزی در تمام موارد جانشین بانک‌های مذکور شد.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید