ارزهای دیجیتال سراب یا رویای ثروتمند شدن؟

به گزارش بانک اول ارز دیجیتال یا رمز ارز نوعی پول مجازی است که از فناوری رمزنگاری در طراحی آن استفاده شده و معمولاً به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود.

رمز ارزها می‌توانند مانند سایر ارزهای فیات (بدون پشتوانه) قابلیت مبادله، انجام تراکنش، خرید آنلاین و ... داشته باشند. بیت‌ کوین، اتریوم، لایت‌ کوین، بایت‌ کوین، بیت کوین کش، ریپل، مونرو، استلار، ورج و دیگر آلت کوین ها انواع رمز ارز هستند.

 ویژگی های رمز ارزها

 محمدباباخانی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به ویژگی های رمز ارزها گفت: ارزهای دیجیتال فقط به صورت دیجیتالی موجود هستند و هیچ اسکناس یا سکه‌ای در کار نخواهد بود و هیچ پولی را به عنوان یک پشتوانه در جایی نگه‌داری نمی‌کنند.

وی افزود: ارزهای دیجیتال متمرکز نیستند و در هیچ جایی سرور مرکزی نداشته و اطلاعات آن میان میلیون‌ها کامپیوتر توزیع شده‌اند، به عنوان مثال وقتی شخصی که اقدام به خرید تتر یا همان USDT می‌کند، هیچ مرکزی آن را کنترل یا محدود نمی‌کند.

به گفته این دکترای اقتصادپولی و مالی، ناشناس بودن کاربران از ویژگی های این بازار است به گونه ای که برای استفاده از این سیستم نیازی به وارد کردن اطلاعات حقیقی اشخاص نیست و افراد می‌توانند به صورت ناشناس معاملات خود را انجام دهند.

وی ادامه داد: جهانی بودن از دیگر ویژگی های رمز ارزهاست، کشورها ارزهای مخصوص به خود را دارند که به آنها ارز فیات می‌گویند، منتقل کردن ارزهای سنتی از جایی به جای دیگر در سراسر دنیا کار بسیار دشواری است، اما رمزارزها را می‌توان به سادگی از هر جایی به جای دیگر بدون واسطه منتقل کرد، از ارزهای دیجیتال با نام‌های دیگری همچون ارزهای بدون مرز نیز یاد می‌شود.

تاثیر مثبت بررشد فعالیت های اقتصادی 

باباخانی در ادامه به تاثیرمثبت ارزهای دیجیتال بر رشد فعالیت های اقتصادی اشاره و تاکیدکرد که در حال حاضر یک صنعت تمام و عیار پیرامون ارزهای دیجیتال شکل گرفته و مؤسساتی کار نظارت بر تبادل ارزهای دیجیتال در سرتاسر جهان را بر عهده گرفته اند، سرعت رشد صنعت ارزهای دیجیتال حیرت آور است و این رشد از سود هنگفتی که پذیرندگان اولیه از خرید این رمز ارزها به دست آورده اند، کاملاً مشهود است، بیت کوین، مشهورترین ارز دیجیتال، برای بسیاری از افراد و شرکت ها امکان رشد و شکوفایی مالی را فراهم کرده و حتی بسیاری از آن ها تجارت ارزهای دیجیتال را به عنوان منبع اصلی درآمد خود انتخاب کرده اند، از سویی اقتصاد جهانی در حال سازگار کردن خود با نیازهای اقتصادی جدید است و ارزهای دیجیتال پتانسیل بالایی برای برآورده کردن این نیازها دارند.

وی عنوان کرد: بازار ارزهای دیجیتال فرصتی بزرگ برای کشورهایی با بانک های ضعیف است چراکه بیش از یک سوم جمعیت جهان به خدمات ابتدایی بانکی دسترسی ندارند و بنابراین نمی توانند در بحران های مالی از امکاناتی مانند وام، دسته چک و غیره بهرمند شوند. این افراد که در بیشتر موارد از نظر اقتصادی بسیار آسیب پذیر هستند، معمولاً به شیوه های مشکوک و خطرناک به گرفتن وام روی می آورند، نرخ سود چنین وام هایی معمولاً بسیار ناعادلانه بوده و در نهایت وضعیت اقتصادی افراد آسیب پذیر را با تهدیدات بیشتری روبرو خواهد کرد، اینجاست که ارزهای دیجیتال می توانند این خلاء را پرکرده و با نوسانات خود وضعیت این دسته از افراد بهبود بخشند.

همچنین هزینه کم داد و ستد، افزایش شفافیت در معاملات و قدرتمند شدن کارآفرینان ازدیگر ویژگی های مثبت ارزهای دیجیتال می باشد

نقاط ضعف تکنولوژی ارزهای دیجیتال

دکترباباخانی عدم امکان بازیابی کلید خصوصی، به عنوان مجوز دسترسی فرد به اطلاعات یا اعتبار خود در شبکه را از اصلی ترین ضعف های این بازار خواند و عنوان کرد: اگر فردی مقداری بیت‌کوین داشته باشد و کلید خصوصی خود را گم کند، دسترسی و امکان انتقال تمام اعتبار بیت کوینی موجود در آدرس خود را از دست خواهد داد و این کلید قابل بازیابی مجدد نیست همچنین عدم امکان بازگرداندن از دیگر ضعف های این بازاراست به گونه ای که اگر فردی تراکنشی را اشتباه تایید کند امکان بازگرداندن و لغو تراکنش، پس از تایید شبکه وجود ندارد و به‌دلیل محدودیت‌های فنی، در حال حاضر اغلب شبکه‌های عمومی بلاک چینی در مقایسه با سیستم‌های متمرکز نمی‌توانند از تعداد مناسبی از تراکنش‌ها پشتیبانی کنند.

این مساله باعث مشکل بعدی یعنی «کارآیی» می‌شود، به‌طور کلی تغییر اطلاعات در یک شبکه بلاک چینی نیاز به صرف هزینه و زمان بسیار بالاتری در مقایسه با یک بانک اطلاعاتی متمرکز دارد و این مساله کارآیی شبکه را در مقایسه با سیستم‌های سنتی در وضعیت پایین‌تری قرار می‌دهد مصرف انرژی های شبکه های بلاک چینی بسیاربالاست و عدم ناشناس بودن کاربران نیز ممکن است در مواقعی به نقطه ضعف این ارزها تبدیل شود که امکان ایجادبستری برای فرارهای مالیاتی و پولشویی را فراهم آورد.

ارز دیجیتال و اقتصاد ایران

دکترباباخانی استاددانشگاه و دکتری اقتصادپولی و مالی به تاثیرات ارزهای دیجیتال براقتصاد ایران پرداخت و در پاسخ به این سوال که چرا ایران تصمیم به استفاده از بیت‌کوین گرفته است؟به خبرنگارایسناگفت: در حال حاضر استخراج بیت کوین یا هر نوع ارز دیجیتال دیگری در ایران جرم محسوب نمی شود و قانونی است، اما برای استخراج رمز ارزها باید از وزارت صنعت مجوز گرفت.

به گفته این استاد دانشگاه در جلسه ۶ مرداد ۱۳۹۸ هیئت وزیران کشور آیین نامه استخراج رمز ارزها در کشور تصویب شد که شامل استخراج ارز دیجیتال بیت کوین نیز می شود و بر طبق این آیین نامه استفاده از رمز ارزها صرفا با پذیرش ریسک از سمت افراد انجام می گیرد و شامل حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نیست و استفاده از رمزارزها در مبادلات داخل کشور نیز مجاز نیست اما می توان با اخذ مجوز از وزارت صنعت،معدن و تجارت بیت کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر را استخراج کرد.

وی افزود: اما بر اساس قانون شورای عالی مبارزه با پولشویی و مصوبه هیئت دولت در سال ۹۸ مبادله رمز ارزها در کشور ممنوع است، موضوع دیگری که برای ماینینگ بیت کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر مطرح است هزینه گاز و برق مصرفی است و در ساعات اوج مصرف استخراج رمزارزها ممنوع است. 

این استاد دانشگاه بیان کرد: کاهش وابستگی اقتصاد ایران به دلار  یکی از اهدافی است که در سال های اخیر مطرح شده است، روسیه و چین هم در تلاش برای کاهش وابستگی اقتصادی خود به دلار و کاهش سهم این ارز در اقتصاد خود هستند زیرا می‌دانند حذف دلار از سبد ذخیره ارزی دو اقتصاد بزرگ و مطرحی مانند روسیه و چین می تواند فشار اقتصادی زیادی را به امریکا وارد کند، ایران هم در این مسیر با کشورهای روسیه و چین همراه است و انتظار می‌رود بیت‌کوین‌ها را به عنوان جایگزینی برای دلار در مبادلات نفتی استفاده کند که البته این نظریه با انتقادهایی هم همراه است.

باباخانی در پایان به موضوع سهم بازار ارزهای دیجیتال ومیزان قدرت نفوذ در اقتصاد ایران پرداخت و بیان کرد: با توجه به تخمین ها حدود۱۲ میلیون ایرانی وارد بازار رمز ارزها شده‌اند که ۶۲ درصد آنها در شش ماه گذشته وارد شده اند و ۷۷ درصد آن‌ها با هدف حفظ ارزش پول پا به بازاری گذاشته‌اند که معاملات روزانه آن ۵ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان است، البته باید یادآورشد که هم اکنون ارزهای مجازی در ایران رواج زیادی ندارد و سهم این بازار در اقتصاد ایران بسیار کم است.

وی عنوان کرد: البته بازار ارزهای مجازی ایرانی و ارزهای مجازی استرالیایی نسبت به دیگر ارزهای مجازی گرم تر است ولی هنوز هم سهم قابل توجهی در اقتصاد ندارند، یک دلیل مهم، غیر مجاز بودن این ارزها در ایران است و دلیل دیگر مشخص نبودن نظام مالیاتی مرتبط با معامله یا نگهداری ارزهای مجازی است از طرف دیگر دسترسی ایرانیان به بازارهای فروش بین‌المللی ارزهای مجازی بسیار کم است و همین مساله باعث محدودیت سهم بیت‌کوین و دیگر ارزهای مجازی در ایران شده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: یک دلیل این محدودیت هم عدم اتصال شبکه بانکی ایران به نظام مالی دنیا و عدم امکان پرداخت در بازارهای بین‌المللی است.

وی یادآور شد: در میان فعالان اقتصادی ایرانی هم هنوز استفاده از بیت‌کوین رواج زیادی ندارد، ولی بدون شک به دلیل محدودیت های بازار دلار، بعد از قانونی شدن بیت‌کوین در کشور و تنظیم نظام قانونی و مالیاتی مناسب، می‌توان انتظار داشت که سهم آن در اقتصاد با سرعت زیادی رشد کند.