چگونه هوش مصنوعی بانک‌ها را متاثر خواهد کرد؟

به گزارش بانک اول مجتبی مظفری فرد؛بدون شک امروزه رایانه‌ها و ماشین‌های الکترونیکی بخش جدایی ناپذیر فعالیت‌های روزمره انسان‌ها و خدمات را تشکیل داده‌اند به طوری که دنیای بدون رایانه‌ها تقریبا غیر‌قابل تصور است. در این بین رشد نمایی سرعت پردازش رایانه‌ها و حرکت صنعت فناوری اطلاعات به سمت تعریف خدمات مبتنی بر یادگیری ماشینی (Machine Learning) موج جدیدی از تحولات را ایجاد کرده که به شکلی ساختارشکن نه تنها نحوه‌ی ارائه خدمات را متحول کرده، بلکه خدمات و محصولاتی را پدید خواهد آورد که پیش از این اصلا وجود نداشته‌اند.

هوش مصنوعی به شکل: "هر عاملی است که نسبت به محیط اطراف خود آگاهی داشته و حداکثر تلاش خود را برای انجام موفق عملیات محوله به کار می بندد" تعریف خواهد شد. کاربردهای بی‌شماری را می توان برای عاملی که دارای مشخصات "آگاهی از محیط" و "خود بهبود دهندگی" باشد متصور بود. با این حال به نظر می رسد برخی از این کاربردها در شکل دادن آینده‌ خدمات بانکداری نقش پر رنگ‌تری خواهند داشت.

1- مشاوره هوشمند(Robo-Advisor): به لطف دسترسی باز به اطلاعات و حجم بالای داده‌های وب،روبات‌های هوشمند قابلیت شناسایی فرصت‌های ویژه را پیدا کرده‌اند. اکنون روبات‌های هوشمند به دنبال بهترین فرصت‌های سپرده پذیری گشته و آنها را به کاربران خود ارائه خواهند کرد. این روبات‌ها خواهند بود که مدیریت حساب‌های مشتریان را در دست خواهند گرفت و بهترین سبد حساب‌های بانکی را با توجه به رفتارهای مالی مشتریان طراحی و پیشنهاد خواهند کرد. ربات‌های هوشمند خواهند توانست بوسیله الگوریتم‌های یادگیری حرکت سرمایه در بازارهای مختلف را شناسایی و بهترین فرصت‌های سرمایه گذاری را پیشنهاد دهند.

2- شناسایی مشتریان بالقوه: استفاده از الگوریتم‌های تشخیصی در هوش مصنوعی در کنار استفاده از داده‌های دریافتی از مشتریان شامل؛ اطلاعات جست و جوهای اینترنتی، محتوای تولیدی در شبکه، مکان‌هایی که مشتری از آن بازدید می کند، همه و همه داده‌هایی است که به بانک‌ها کمک خواهد کرد تا رفتارهای مشتریان و نیازهای آنها را پیش بینی کنند. از این رو بانک‌ها می توانند زمان مناسب برای پیشنهاد اعطای تسهیلات به مشتریان را شناسایی کرده و یا مشتریان نیازمند به خدمات بانکی را مشخص کنند.

3-اعتبارسنجی مشتریان: استفاده از الگوریتم‌های هوشمند برای برآورد اعتبار مشتریان مبتنی بر رفتارهای مالی و عمومی آنها یکی از کاربردهای تازه هوش مصنوعی در زمینه بانکداری است. امروزه بانک‌ها با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری برخط (online learning) میزان ریسک اعتباری مشتریان مختلف را حتی قبل از افتتاح حساب در بانک برآورد می کنند. با استفاده از این روش میزان صحت و دقت اعتبارسنجی مشتریان به شدت بالا خواهد رفت.

4- دستیاران هوشمند: ظهور دستیاران هوشمندی چون cortana,Siri,Google assistant دنیای جدیدی را پیش روی بازیگران فناوری اطلاعات باز کرده است.

این دستیاران هوشمند می‌توانند به عنوان حد واسط بین بانک و مشتریان به عنوان کانالی برای ارائه خدمات بانکی رفتار کنند. این فرصت در کنار الزامات ایجاد شده برای بانکداری باز و دسترسی به اطلاعات مشتریان باعث شده تا غول‌های تکنولوژی همچون اپل و گوگل برای ایفای نقش‌های جدید خود در زمینه پرداخت الکترونیک و بانکداری به تکاپو بیافتند.

5-داده‌کاوی و برآوردهای اقتصادی: بدون شک تحلیل‌های اقتصادی به هنگام برای تعیین میزان اعتبارات اعطایی و امور بانکداری در بانک‌های خصوصی اهمیت بسیار زیادی دارد. استفاده از هوش مصنوعی به عنوان بخشی از سیستم هوش تجاری در بانک‌ها در برآورد اهداف تجاری بانک‌ها نقشی اساسی و تاثیر گذار خواهد داشت. شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و بازارهای ممکن به همراه تعیین نرخ‌های مناسب برای خدمات از کاربردهای هوش مصنوعی در این بخش است.

6-قیمت گذاری خدمات و اعتبارات: موفقیت در بازار وام‌ها و تسهیلات متکی بر ارائه نرخ‌های بهتر در ارائه خدمات و شناسایی فرصت‌های بهتر ارائه تسهیلات می باشد. این موضوع در کنار برآورد صحیح و پایای اعتبار مشتریان کمک خواهد کرد تا بانکها در بازار رقابت برای اعطای تسهیلات مزیت رقابتی خود را با در نظر داشتن ریسک مشتریان بهبود دهند.

7-خدمات پشتیبانی: رباتهای پاسخگو یکی از روندهایی است که در ایجاد تجربه جدید کاربری در مشتریان تاثیر به سزایی خواهد داشت. میزان دقت و کیفیت ارائه خدمات در این دسته از عوامل اجرایی نسبت به کاربران انسانی به شدت بالاتر است. حال آنکه کاربردهای ربات‌های پشتیبان در حال توسعه از ارائه پیشنهاد به سوی دستیاران پشتیبان با توانایی رفع مشکل یا ارائه خدمات بانکی تغییر کرده است. در آینده نه چندان دور ربات پشتیبان بانک خدمات پیشخوان بانک را ارائه خواهد داد.

8-شناسایی حس مشتری و ایجاد تجربه منحصر به فرد: ارائه خدمات اختصاصی یکی از دستاوردهای ویژه‌ای است که بهره‌گیری از هوش مصنوعی آن را ممکن خواهد ساخت. بدون تردید هر فرد با علایق، خواسته ها و حالات روحی خاصی در مقاطع زمانی گوناگون روبروست. این مشخصات در کنار عادات رفتاری مشتری به الگوریتم‌های یادگیرنده هوش مصنوعی اجازه خواهد داد تا به تناسب وضعیت مشتری محصولات و خدمات منحصر به فرد مشتری را پیشنهاد و ارائه دهد. این اختصاصی سازی در تمامی سطوح از نوع و رابط کاربری خدمات تا زمان ارائه خدمت گسترده خواهد بود.

9-احراز هویت مشتریان: روند رو به رشد بهره‌گیری از روش‌های بیومتریک و رفتاری برای شناسایی مشتریان باعث شده تا بانک‌ها نیز به سمت بهره گیری از این فناوری حرکت کنند. این روشها به بانک‌ها کمک خواهد کرد تا روند احراز هویت مشتریان را از طرق جدید به انجام رسانده و سطح دقت و کیفیت روش‌های شناسایی را تا حد زیادی بهبود دهند. این روش‌ها نه تنها به مشخصات مشتری بلکه به رفتارهای ایشان متکی بوده و احتمال سو استفاده از هویت مشتریان را به حداقل خواهند رساند.

10-کشف تقلب و جلوگیری از پولشویی: روش‌های کشف تقلب مبتنی بر هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم‌های شناسایی رفتار مشتریان و الگوهای رفتاری کمک خواهد کرد تا شناسایی رفتارهای مشکوک مشتریان به سادگی صورت گیرد. هوش مصنوعی با استفاده از ابزارهای اطلاعاتی و بانک‌های اطلاعاتی در دسترس امکان جست و جو و پیگری منابع مالی و گردش مالی را در اختبار بانک‌ها و نظام مالی قرار خواهد داد تا از فرآیندهای غیر قانونی چون پولشویی جلوگیری نمایند.

صنعت بانکداری همواره از صنایع پیشرو در بهره‌برداری از فناوری‌های نو بوده و در این بین استفاده از هوش مصنوعی یکی از بدیهیات و فرضیات اصلی در آینده بانکداری خواهد بود. بانکداری باز به عنوان تسهیل‌گر این روند الزاماتی را برای بانک‌ها فراهم نموده که سرعت بهره‌برداری از هوش مصنوعی در صنعت بانکداری را به شدت بالا خواهد برد. آنچه قطعی است حضور هوش مصنوعی در بانکداری قطعی و حتمی است و بانک‌ها می‌بایست خود را برای بهره‌برداری از این فرصت آماده کنند. این تغییرات تدریجی خواهد بود ولی قطعا انتهای این مسیر به بانکداری کاملا هوشمند مبتنی بر ماشین‌ها ختم خواهد شد.

*مدیر پروژه‌های مشاوره‌ای مدیریت و فناوری در شرکت رهنما