تراکنش پوزهای فروشگاهی افزایش یافت/ رشد تعداد و مبلغ تراکنش‌ها

 به گزارش بانک اول به نقل از ایبنا شرکت شاپرک در گزارشی شاخص های عملکردی منتهی به خردادماه ۱۳۹۶ این شرکت را منتشر کرد که در زیر می خوانید:

فعالیت و عملکرد پذیرندگی در کل شبکه پرداخت الکترونیک کارت در این بخش بررسی شد که این بخش خود به سه زیر بخش "آمار عملکردی شاپرک"، "نفوذ منطقه ای" و نیز "شاخص های پراکندگی مبلغی تراکنش ها" تقسیم و در هر زیر بخش شاخص های مختلفی ارائه شده است.

آمار عملکردی شاپرک

در این بخش، عملکرد شاپرک به لحاظ تعدادی و ارزشی و نیز رشد اسمی و حقیقی آن، نسبت تراکنش های هر یک از ابزارهای پذیرش و سهم هریک از انواع خدمات پرداخت الکترونیک کارت (خرید کالا و خدمات، پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه و مانده گیری) با ارائه شاخص هایی بررسی می شود.

آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک 

در خرداد ماه ۱۳۹۶ بالغ بر ۱.۲۸۸ میلیون تراکنش با ارزش ۱.۳۸۶ هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده که نسبت به اردیبهشت ماه افزایش ۰.۳۲ درصدی در تعداد و ۴.۳۳ درصدی در ارزش ریالی داشته است. در جدول ۲-۱ آمار تعداد و ارزش تراکنش های شاپرک در اردیبهشت و خردادماه ۱۳۹۶ و درصد تغییرات آن درج شده و جدول ۲-۲ حاوی آمار تعداد و ارزش تراکنش های شاپرک در خرداد ۱۳۹۵ و خرداد ۱۳۹۶ و درصد تغییرات آن است.

بر اساس مندرجات جدول ۲-۲ تراکنش های خرداد ماه ۱۳۹۶ به نسبت ماه مشابه سال ۱۳۹۵ از نظر تعدادی ۳۴.۲۷  درصد و از نظر ریالی ۳۳.۸۳ درصد رشد داشته است. اما بخشی از رشد ارزش ریالی تراکنش ها ناشی از تورم در مدت مورد بررسی است. از جمله سایر عوامل تاثیر گذار بر تعداد و مبلغ تراکنش های شاپرک، می توان به افزایش تعداد ابزارهای پذیرش، افزایش تعداد دارندگان کارت، افزایش تعداد کارت و افزایش میل استفاده از شیوه های مختلف پرداخت الکترونیکی به جای استفاده از پول فیزیکی، اشاره کرد.

رشد حقیقی ارزش تراکنش‌های شاپرک

در اقتصاد برای ارائه تحلیل های قابل اتکا، متغیرهای ارزشی و مبلغی را به صورت حقیقی بررسی می کنند. به این مفهوم که متغییر ارزشی اسمی را تورم زدایی کرده تا اثر عامل تورم موجب برداشت اشتباه و انحراف در تصمیم گیری نشود. لذا شاخص مناسب تر برای بیان رشد ارزش تراکنش ها، بیان آن به صورت رشد حقیقی و تورم زدایی شده است. در این بخش به دلیل عدم ارائه شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی خرداد توسط بانک مرکزی (تا تاریخ تهیه گزارش) از اطلاعات ماه گذشته استفاده شده است.

جدول ۲-۳ نشان میدهد ارزش اسمی تراکنش های اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ نسبت به فروردین ماه افزایش ۳۲.۰۲  درصدی داشته و این در حالی است که ارزش حقیقی تراکنش ها در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ کاهش ۳۱.۷۷ درصدی را تجربه کرده است.

تفاوت ارزش اسمی و حقیقی تراکنش های اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ با اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ (مقایسه نقطه به نقطه)، به دلیل ثبات تغییرات میزان شاخص قیمت در دوره یکساله، اختلاف کمتری دارد که آمار آن در جدول  ۲-۴ ارائه شده است.

مندرجات جدول ۴-۲ بیانگر رشد ۳۳.۶۱ درصدی در ارزش اسمی تراکنش ها در قیاس نقطه به نقطه بوده که می توان آن را شاهدی برای افزایش استقبال عمومی از پرداخت الکترونیکی تفسیر کرد. همچنین ملاحظه می شود که رشد حقیقی ارزش تراکنش ها که فاقد مقدار در برگیرنده تورم است ۱۹.۵۵ درصد است.  کاهش در میزان تغییرات ارزش حقیقی تراکنش های نسبت به دوره های گذشته به سبب کاهش در میزان تغییرات نرخ تورم در دوره یکساله است.

عملکرد شبکه شاپرک در توزیع ابزار پذیرش

سه نوع ابزار پذیرش اینترنتی، ابزار پذیرش موبایلی و کارتخوان فروشگاهی توسط شاپرک پشتیبانی می شود که تعداد هر یک از این ابزارها، در کنار سایر عوامل نظیر تعداد تراکنش، دسترسی و توسعه شبکه پرداخت الکترونیک کارتی را نشان خواهد داد.

در ارائه تعداد ابزارهای پذیرش، به جهت قیاس بهتر و تحلیل دقیق تر از تعداد ابزار "فعال سیستمی" شده است. در این راستا تعداد هر یک از ابزارهای پذیرش فعال سیستمی در خرداد ۱۳۹۶ در قیاس با اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در جدول ۲-۵ ارائه شده است.

تعداد تمامی ابزارهای پذیرش در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه رشد مثبت را تجربه کرده که در این بین بیشترین رشد تعداد ابزار پذیرش در خرداد ماه ۱۳۹۶ مربوط به ابزار پذیرش اینترنتی است که ۵.۸۵ درصد از کل ابزارهای پذیرش فعال سیستمی شاپرک را شامل شده است. آمار سهم بازار هر یک از ابزارها در جدول ۲-۶ ارائه شده است.

سهم تراکنش های هر یک از ابزارهای پذیرش نیز شاخص دیگری است که در شکل ۱-۲ نشان داده شده است. همانطور که مشخص است کارتخوان فروشگاهی با سهم ۸۷.۸۸ درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار گرفته اند.

بیشترین سهم بازار تراکنش های شاپرکی در حالی در اختیار ابزار کارتخوان فروشگاهی است که عواملی از جمله وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، همچنین تعداد ابزار، فراگیر بودن، عدم نیاز به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل را نیز می توان از جمله دیگر عوامل تاثیر گذار بر تعداد تراکنش های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی دانست. این در حالی است که به منظور استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی، به بستر اینترنتی امن و در استفاده از ابزار پذیرش موبایل به وجود دستگاه گوشی تلفن همراه نیاز است که ممکن است در هنگام خرید در دسترس همگان قرار نداشته باشد. متوسط تعداد تراکنش به ازای هر یک از ابزارها در جدول ۲-۷ به خوبی این موضوع را نشان می دهد.

متوسط تراکنش هر ابزار پذیرش موبایلی ۱۰.۱۸۴ تراکنش است که اختلاف قابل توجهی نسبت به متوسط تراکنش سایر ابزارها است. متوسط تعداد تراکنش ابزار پذیرش موبایلی به ترتیب اختلاف بیش از  ۱۰.۰۹۰ و ۱۰.۰۰۸ واحدی با متوسط تعداد تراکنش ابزار پذیرش اینترنتی و کارتخوان فروشگاهی را دارد. این در حالی است که به دلیل ممنوعیت های اعمال شده بر روی این ابزار توسط بانک مرکزی این ابزار تنها قادر به ارائه خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه بوده و ارائه سرویس های خرید کالا و خدمات و مانده گیری بر روی این ابزار ممنوع است. به عبارت دیگر ۱۱۹ میلیون تراکنش صادر شده توسط این ابزار تنها تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ است که در قیاس با تعداد تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ سایر ابزارها اختلاف بسیار زیادی مشاهده می شود.  

تا پایان خرداد ۱۳۹۶ متوسط مبلغ کارکرد هر ابزار پذیرش موبایلی با اختلاف زیادی نسبت به سایر ابزارهای پذیرش در رده اول جدول فوق قرار دارد که لازم به ذکر است که این متوسط تا ماه آبان در اختیار ابزار پذیرش اینترنتی قرار داشته که به دلیل افزایش تعداد این ابزار از ابتدای آذرماه، متوسط مبالغ این ابزارها به شدت کاهش یافته است. در گزارش منتشر شده در آذر ماه به بررسی دقیق این موضع پرداخته شده و دلایل آن ذکر شده است. جدول ۹-۲ حاوی اطلاعات متوسط مبلغ هر تراکنش درهر یک از ابزارهای پذیرش است. بر اساس این جدول تراکنش های ابزار پذیرش موبایلی به طور متوسط کمترین ارزش ریالی را داشته و ابزار پذیرش اینترنتی از این منظر رتبه نخست را دارد.

در شکل ۲-۲ ملاحظه می شود، تعداد و مبلغ تراکنش های ابزار کارتخوان فروشگاهی در خرداد ماه ۱۳۹۶ نسبت اردیبهشت ماه به ترتیب افزایش ۰.۰۷ و ۰.۳۹ درصدی داشته است. تعداد تراکنش های ابزار پذیرش اینترنتی در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه افزایش ۰.۱۸ درصدی را تجربه نموده است و این در حالی است که مبلغ تراکنش های این ابزار در مدت مشابه کاهش ۰.۴۳ درصدی داشته است. در بررسی تعداد و مبلغ تراکنش های ابزار موبایلی رشد ۰.۰۴ درصدی مبلغ تراکنش ها و ۰.۲۵- درصدی تعداد تراکنش های کاملا مشهود است. شکل ۲-۳ تغییرات سهم تعدادی و مبلغی تراکنش ها به ازای هر نوع ابزار پذیرش برای خرداد ۱۳۹۶ و مقایسه آن با خرداد ۱۳۹۵ را نشان می دهند.

مبلغ تراکنش های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی در خرداد ماه ۱۳۹۶ در حالی کاهش ۰.۰۹ درصدی را نسبت به خرداد ۱۳۹۵ تجربه نموده که تعداد تراکنش های این ابزار در مدت مشابه نرخ رشد ۲.۸۲ درصدی را تجربه نموده است. عملکرد ابزار پذیرش اینترنتی کاملا در جهت عکس ابزار کارتخوان فروشگاهی است به نحوی که در قبال کاهش ۰.۱۲ درصدی تعداد تراکنش های این ابزار مبلغ تراکنش ها افزایش ۰.۰۵ درصدی را تجربه کرده اند. تعداد و مبلغ تراکنش های ابزار پذیرش موبایلی نیز همانند ابزار پذیرش اینترنتی با کاهش ۲.۷ درصدی در تعداد و افزایش ۰.۰۴ درصدی در مبلغ تراکنش ها مواجه بوده است.