به گزارش بانک اول نامش از قدیم الایام نحس و نامیمون بوده و شنیدن آن، تن هر انسانی را به خود می‌لرزاند! چهره‌های رنگ و رو رفته و نحیف بیماران مبتلا، دردهای طاقت فرسا و زجرآور، بی حالی و ضعف شدید و... جملگی تصویر تیره و تاری از بیماری سرطان و بیماران مبتلا به آن در اذهان افراد به جای گذاشته است.
سرطان یکی از علل اصلی مرگ‌و میر در بسیاری از جوامع است. در این گزارش نگاه دقیق‌تری داریم به آنچه باعث میشود که یک سلول طبیعی سرطانی شود و مروری داریم بر اینکه چه کارهایی می‌توانید انجام دهید تا احتمال سرطان برای خودتان را کاهش دهید.در گزارش پیشرو به شما این آگاهی را می‌دهیم تا بتوانید با رعایت برخی نکات، ابتلا به سرطان را به حداقل برسانید.
سلول سرطانی چیست؟
پیش از بررسی جنبه‌های مختلف سلول‌های سرطانی بهتر است در همین ابتدا ببینیم که اصلاً سلول سرطانی چیست؟ یک سلول معمولی و سالم دارای چرخۀ حیات رشد، تقسیم و مرگ است؛ در حالی که سلول سرطانی یک سلول غیرطبیعی است که این چرخه را دنبال نمی‌کند.
سلول‌های سرطانی به جای اینکه طبق چرخۀ حیات خود از بین بروند، سلول‌های غیرطبیعی بیشتری را تکثیر می‌کنند که می‌توانند در بافت مجاور پراکنده شوند. همچنین، آنها می‌توانند از طریق خون و سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن گسترش یابند.
آیا همۀ افراد سلول‌های سرطانی در بدن خود دارند؟
خیر، همۀ ما سلول‌های سرطانی در بدن نداریم. بدن ما دائماً سلول‌های جدید تولید می‌کند،اما برخی از آنها احتمال دارد سرطانی شوند. در هر لحظه، ممکن است سلول‌هایی تولید کنیم که DNA آنها آسیب دیده‌اند؛ اما به معنی این نیست که سرنوشت آنها سرطانی شدن است.
بیشتر اوقات سلول‌های دارای DNA آسیب‌دیده یا خود را ترمیم می‌کنند یا به واسطۀ مرگ سلولی از بین می‌روند. احتمال ابتلا به سرطان فقط در شرایطی وجود دارد که هیچ‌یک از این موارد اتفاق نیفتد.
تفاوت سلول سرطانی با سلول سالم در چیست؟
می‌توان گفت سلول‌های طبیعی از دستورات بدن پیروی می‌کنند، اما سلول‌های سرطانی پیروی نمی‌کنند و این مهم‌ترین تفاوت سلول سرطانی با سلول سالم است. سلول‌های طبیعی فقط درصورتی که نیاز به جایگزینی سلول‌های آسیب‌دیده یا پیر باشد، رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند.
سلول‌های بالغ عملکردهای تخصصی دارند؛هنگامی که آنها هدف خود را محقق کنند، می‌میرند و چرخۀ حیات خود را تکمیل می‌کنند.
چگونه یک سلول سرطانی میشود؟
پاسخ این سؤال که چگونه یک سلول سرطانی می شود قدری پیچیده است. فرایندهای مختلفی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا یک سلول از چرخۀ طبیعی خود خارج شود و به اصطلاح سرطانی شود.
سلول‌های سرطانی ژن‌های جهش یافته دارند و نسبت به سلول‌های طبیعی عملکرد تخصصی کمتری دارند. سلول‌های سرطانی از روال معمولی همیشگی پیروی نمی‌کنند. آنها چه نیاز باشد یا نباشد، رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند و زمانی که باید از بین بروند، نمی‌میرند. این گونه رشد، رشد خارج از کنترل است و حتی شکل سلول سرطانی با سلول نرمال متفاوت میشود.
سلول‌های سرطانی می‌توانند بر رفتار سلول‌های طبیعی تأثیر بگذارند که سبب پیچیده‌شدن مشکل میشود. آنها می‌توانند سلول‌های سالم اطراف خود را وادار به ایجاد رگ‌های خونی جدید کنند تا با تأمین مواد مغذی تومورهای سرطانی را محافظت کنند.
سلول‌های سرطانی اغلب می‌توانند، با مهار سلول‌های ایمن از تمایز سلول‌های سرطانی از سلول‌های سالم، از سیستم ایمنی بگریزند.
سرطان به چند طریق در بدن گسترش می‌یابد؟
سلول‌های سرطانی با جمع‌شدن، تشکیل تومور می‌دهند و به بافت اطراف گسترش می‌یابند. همچنین، این سلول‌ها می‌توانند جدا شوند و به سایر نقاط بدن منتشر شوند.
یکی از راه‌های انتشار سرطان در بدن انتشار موضعی است؛ یعنی تومور در آن مکانی که قرار دارد رشد می‌کند و در همان مکان بزرگ شده و گسترش می‌یابد. راه دیگری که سرطان در بدن گسترش می‌یابد خون و جریان لنف است.
در این حالت سلول سرطانی وارد جریان خون یا لنف شده و در جایی دیگر از بدن کاشته میشود و در آنجا مجدداً شروع به رشد می‌کند.
سلول‌های خوش‌خیم و بدخیم چه تفاوتی با هم دارند؟
تفاوت بزرگی بین سلول‌های خوش‌خیم و بدخیم وجود دارد. سلول‌های خوش خیم غیرسرطانی هستند. آنها گاهی اوقات بیش از حد تولید می‌کنند و تومور تشکیل می‌دهند؛ اما، توانایی گسترش به بافت‌های دیگر را ندارند.
آنها معمولاً تهدیدکننده حیات نیستند؛ اما در صورتی که بسیار بزرگ شوند یا به اندامی فشار وارد کنند، ممکن است تهدید کننده حیات باشند. برای مثالیک تومور خوش‌خیم مغز می‌تواند خطرناک باشد.
هنگامی که یک تومور خوش‌خیم برداشته میشود، بعید به نظر می‌رسد که دوباره رشد کند. از آنجا که سلول‌های خوش‌خیم گسترش نمی‌یابند، نیازی به درمان برای جلوگیری از بازگشت سلول‌های خوش‌خیم وجود ندارد.
سلول‌های بدخیم سرطانی و بالقوه تهدید کنندۀ حیات هستند. آنها توانایی گسترش به بافت‌های مجاور و سراسر بدن را دارند.
هنگامی که یک تومور بدخیم برداشته میشود، هر سلول باقی‌مانده می‌تواند منجربه رشد جدید شود. به همین دلیل است که سرطان اغلب نیاز به درمان اضافی مانند شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی و پرتودرمانی دارد تا سلول‌های سرطانی در سراسر بدن به دقت جست‌وجو و محو شوند.
سلول سرطانی زیر میکروسکوپ
یکی از ویژگی‌های سلول‌های سرطانی که از آن برای تشخیص سرطان استفاده می‌کنند، شکل سلول سرطانی است. سلول سرطانی زیر میکروسکوپ اغلب ویژگی‌هایی دارد که سلول سالم ندارد. معمولاً وقتی که پزشک شک به بودن تومور دارد از ناحیۀ تومور نمونه‌برداری می‌کند و این نمونه به آزمایشگاه فرستاده میشود.
متخصص پاتولوژیست در آزمایشگاه شکل سلول سرطانی زیر میکروسکوپ را بررسی می‌کند و در صورتی که معیارهای سرطانی‌بودن را داشته باشد تشخیص سرطان داده میشود.
چه چیزی باعث سرطان میشود؟
سرطان با DNA آسیب‌دیده مرتبط است. علت ۵ تا ۱۰ درصد تمام سرطان‌ها ارث‌بردن ژن جهش‌یافته است. داشتن یکی از این جهش‌های ژنتیکی خطر گسترش سرطان را افزایش می‌دهد؛ اما به این معنی نیست که حتماً اتفاق بیفتد. جهش‌های ژنتیکی از طریق عوامل دیگر نیز ایجاد می‌شوند، از جمله :
مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو
اشعه ماوراءبنفش (UV) ناشی از خورشید یا تخت‌های برنزه‌کننده
قرار گرفتن در معرض اشعه، از جمله درمان با اشعه (پرتودرمانی)
رژیم غذایی ضعیف شامل مصرف زیاد گوشت‌های فرآوری‌شده
تحرک نداشتن جسمی
سوء مصرف الکل
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند رادون، سرب و آزبست و عفونت‌هایی مانند ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) و هپاتیت.
دلیل دقیق گسترش سرطان در بدن فرد همیشه نمی‌تواند مشخص شود. ترکیبی از عوامل ممکن است در شروع سرطان نقش داشته باشند. هنگامی که سلولی جهش داشته باشد، به هر سلولی که تولید می‌کند انتقال می‌یابد.
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
شما نمی‌توانید خطر ابتلا به سرطان را کاملاً حذف کنید؛ اما اقداماتی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید.
1.از دخانیات شامل سیگار و محصولات دخانی بدون دود خودداری کنید.
2.برخی از غربالگری‌ها، مانند پاپ اسمیر (غربالگری برای تشخیص سرطان دهانه رحم) و کولونوسکوپی (غربالگری برای تشخیص سرطان روده) می‌توانند سلول‌های غیرطبیعی را قبل از اینکه فرصت تبدیل به سرطانی‌شدن داشته باشند تشخیص دهند.
غربالگری‌های دیگر مانند ماموگرافی (غربالگری برای تشخیص سرطان پستان) می‌تواند سلول‌های سرطانی موضعی را قبل از اینکه شروع به گسترش یابند تشخیص دهند.
سرطان معمولاً از آسیب به DNA به واسطۀ جهش‌های ژنتیکی ارثی یا چیزی که در زندگی روزمره در معرض آن قرار می‌گیرید ناشی میشود
3.از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید. با پوشاندن پوست و استفاده از ضد آفتاب طیف گسترده با SPF (فاکتور محافظت از نور خورشید) حداقل ۳۰ از پرتوهای ماوراءبنفش خودداری کنید. سعی کنید از صرف وقت در زیر نور آفتاب در وسط روز خودداری کنید و از تخت‌های برنزه کننده یا لامپ‌های خورشیدی استفاده نکنید.
4. یک رژیم سالم و متعادل را دنبال کنید. سعی کنید مقدار زیادی سبزیجات، میوه و غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف غذاهای فراوری‌شده، قندها، گوشت قرمز و گوشت‌های فراوری‌شده را محدود کنید.
5. ورزش کنید. نداشتن تحرک جسمی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.تلاش کنید حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش متعادل یا ۷۵ دقیقه ورزش شدید در هفته انجام دهید.
6. ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) یک عفونت آمیزشی است که از طریق تماس پوست با پوست منتقل میشود که می‌تواند باعث سرطان‌های دهانه رحم، دستگاه تناسلی و سر و گردن شود.
همۀ ما سلول‌های سرطانی در بدن خود نداریم. تعداد معین سلول‌هایی که بدن شما دائماً ایجاد می‌کند به این معنی است که همیشه این احتمال وجود دارد که برخی از آنها آسیب ببینند. حتی پس از آن، این سلول‌های آسیب‌دیده لزوماً به سرطان تبدیل نخواهند شد.
سرطان معمولاً از آسیب به DNA به واسطۀ جهش‌های ژنتیکی ارثی یا چیزی که در زندگی روزمره در معرض آن قرار می‌گیرید ناشی میشود.
شما نمی‌توانید جهش‌های ژنتیکی را کنترل کنید؛ اما برخی تغییرات در سبک زندگیمی‌توانند به کاهش خطر گسترش سرطان، از جمله انجام دادن غربالگری‌های خاص سرطان برای متوقف‌کردن بیماری، قبل از شروع آن کمک کنند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید