منظور از سهام شناور چیست؟

سهام شناور، یکی از مولفه‌های کلیدی در ارزیابی سلامت شرکت و دسترسی عمومی به بازار سهام شناخته می‌شود.

به گزارش بانک اول این مولفه، نشان‌دهنده تعداد سهامی است که بدون محدودیت‌های فروش در بازار قابل معامله است و عامل مهمی در تعیین نقدشوندگی و پایداری قیمت‌ها در بازار سهام به حساب می‌آید. در این مطلب، به بررسی مفهوم سهام شناور و تاثیر آن در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران خواهیم پرداخت.

سهام شناور چیست؟

سهام شناور (Floating stock) یا همان سهام شناور آزاد (Free Float)، یکی از مواردی است که معامله‌گران بازار بورس اغلب با آن سروکار دارند. این عبارت به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می‌شود که در بازار بورس قابل معامله است. در حقیقت شرکت‌ها تنها بخشی از سهام خود را به منظور خرید و فروش آزاد می‌کنند. این میزان سهم توسط سهامداران خرد خریداری می‌شود و همواره قابلیت خرید و فروش در آن وجود دارد.

به عنوان مثال، سهام شناور آزاد شرکت فولاد مبارکه اصفهان در حال حاضر 36% است. این به آن معناست که 36 درصد از کل سهام شرکت در اختیار سهامداران غیرعمده قرار دارد و ممکن است در طول یک روز از جلسات معاملاتی معامله شود. البته امکان رخ دادن چنین اتفاقی دور از ذهن است.

نحوه محاسبه سهام شناور چگونه است؟

برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران را مورد بررسی قرار دهیم و سپس تعداد سهامداران عمده یا راهبردی را مشخص کنیم. هنگامی که تعداد این سهامداران را مشخص کردیم از کل سهامداران کم می‌کنیم. اختلاف این معادله همان سهام شناور آزاد است که می‌توانیم درصد آن را نیز به دست بیاوریم.

به عنوان مثال، اگر یک شرکت جمعا 100 میلیون سهم منتشر کرده باشد که از این مقدار 40 میلیون به سهام مدیرعامل، 30 میلیون سهام به هیات مدیره و 10 میلیون به طرح مالکیت کارکنان اختصاص داده شده است. اگر مجموع این مقدار از سهام کل کم شود به 20 میلیون سهام می‌رسیم که همان سهام شناور است.

آیا میزان سهام شناور شرکت‌ها در بورس تغییر می‌کند؟

گاهی اوقات سهامداران عمده شرکت‌ها، بخشی از سهام خود را می‌فروشند و با این کار درصد شناوری سهم را بیشتر می‌کنند. در برخی موارد شرکت‌ها خود اقدام به خرید بخشی از سهام قابل معامله یا همان سهام شناور می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود تا تعداد سهم‌های منتشر شده در دست سایر سرمایه‌گذاران کمتر شده و عدد مربوط به سهام شناور کاهش پیدا کند. به همین دلیل، میزان شناوری سهم‌ها ثابت نیست و ممکن است در زمان‌های مختلف دچار تغییر شود.

سهام شناور باید چند درصد باشد؟

از آن‌جایی که سهام شناور آزاد جز متغیرهای اثرگذار بر افزایش نقدینگی و کارآیی بازار است، پس باید میزان معقول و مناسبی داشته باشد. سهم‌های با درصد شناوری بالا، نقدشوندگی بیشتر و امکان دستکاری قیمت کمتری داشته و برعکس سهم‌های با درصد شناوری پایین، نقدشوندگی کمتر و امکان بیشتری برای دستکاری قیمت دارند. معمولا ۲۰ تا ۳۵ درصد سهام شناوری معقول و مناسب است؛ چون در این شرایط نوسانات سهم متعادل بوده و باعث می‌شود تا نماد قابل اعتمادتر شود.

نکته یک: حداقل میزان شناوری سهام در بازار ایران ۵ درصد است. این در حالی است که در بسیاری از بورس‌های مختلف دنیا اگر سهام شناور شرکتی کمتر از 25 درصد باشد، نمی‌تواند در بورس فعالیت کند. دلیل آن هم این است که سهام شناور کمتر از 25 درصد به معنای این است که مالکان شرکت علاقه چندانی به در اختیار گذاشتن سهام خود به مردم ندارند.

نکته دو: سهام شناور 100% به این معنی است که شرکت سهامدار عمده‌ای ندارد.

شناوری سهم چه اثری بر قیمت سهم و تصمیمات سهامداران دارد؟

اگر درصد شناوری سهام شرکتی پایین باشد، سهامداران عمده و مدیران با داشتن حق تصمیم‌گیری و اعمال نظر در مدیریت شرکت می‌توانند نظرات خود را در تصمیمات اساسی شرکت دخیل کنند و شرکت را به سمت اهداف مدنظر خود سوق دهند. همچنین، اگر ارزش بازار سهام نیز کم باشد، با سرمایه اندک می‌توانند قیمت سهام شرکت را دستخوش نوسانات کاذب کرده و از این طریق، سهامداران خرد را وسوسه کرده که دست به خرید یا فروش سهام بزنند.

اما شرکت‌های با شناوری بالا به راحتی قابل تغییر نبوده و نمی‌توان آن‌ها را دچار نوسانات قیمتی کرد‌. از طرفی، با بالا بودن درصد سهام شناور یک شرکت، در واقع بخش بیشتری از شرکت توسط سهامداران خرد مدیریت می‌شود که این موضوع باعث افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به شرکت خواهد شد.

مثلا فرض کنید دو شرکت با شناوری 35% و 5% داریم. برای تغییر قیمت سهام شرکتی با شناوری 35%، به سرمایه بیشتری نیاز داریم. اما قیمت سهام شرکتی با شناوری ۵ درصد، با سرمایه کم نیز قابل تغییر است. چون به راحتی با بالا بردن میزان تقاضا، به دلیل کم بودن تعداد سهام برای عرضه، صف خرید تشکیل می‌شود و قیمت سهم به سرعت رشد می‌کند.

بنابراین، سهام با شناوری بالا به این خاطر که تعداد سهام بیشتری برای عرضه وجود دارد، به راحتی دستخوش تغییر نخواهد شد و افزایش قیمت آن با تأخیر همراه خواهد بود.

نکته: سهام شناور تنها یکی از فاکتورهای تاثیرگذار در قیمت سهام است. بازار بورس ایران پُر است از عواملی که قدرت تاثیرگذاری بر قیمت را دارند و همین نکته انتخاب سهام مناسب برای خرید را کمی دشوار می‌کند.

کلام آخر

سهام شناور یکی از فاکتورهایی است که می‌توان برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفت و میزان ریسک نقدشوندگی سهم را تا حدودی تشخیص داد. در نهایت پیشنهاد می‌کنیم بیشتر روی سهم‌هایی که سهام شناور بالایی دارند تمرکز داشته باشید. ریسک نقدشوندگی در این سهم‌ها کمتر است و بنابراین ساده‌تر می‌توانید سرمایه خود را نقد کنید.