همه چیز درباره خاتمه قرارداد کار
همه چیز درباره خاتمه قرارداد کار / انواع و جریمه‌ها در قانون کار ۱۴۰۴
خاتمه قرارداد کار یکی از مهم‌ترین موضوعات روابط کاری میان کارگر و کارفرماست که در صورت بی‌اطلاعی از قوانین مرتبط، می‌تواند منجر به اختلافات حقوقی مانند اخراج غیرقانونی یا عدم پرداخت مزایای پایان خدمت شود.
به گزارش بانک اول یکی از اساسی‌ترین قرارداد‌های میان کارگران و کارفرمایان، قرارداد کار (کتبی یا شفاهی) است که قانون‌گذار برای تضمین حقوق طرفین، توجه ویژه‌ای به آن داشته است. پایان همکاری و خاتمه قرارداد کار از مواردی است که هر دو طرف ممکن است با آن مواجه شوند و در صورت ناآگاهی، پیامد‌های حقوقی گسترده‌ای همچون استعفای نابهنگام، اخراج غیرقانونی یا عدم پرداخت تسویه و سنوات در پی خواهد داشت.
مفهوم خاتمه قرارداد کار
خاتمه قرارداد کار به مواردی اطلاق می‌شود که رابطه کاری میان کارگر و کارفرما به طور قانونی پایان یابد. بر اساس ماده ۲۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، این امر می‌تواند ناشی از فوت کارگر، بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی، پایان مدت قرارداد موقت، پایان کار معین یا استعفای کارگر باشد. در تمامی این موارد، پرداخت کلیه حقوق قانونی کارگر از جمله حقوق معوقه، عیدی، مرخصی و مزایای پایان خدمت الزامی است.
انواع خاتمه قرارداد کار
مطابق ماده ۲۱ قانون کار، انواع خاتمه قرارداد به شرح زیر است:
- فوت کارگر: قرارداد خودبه‌خود خاتمه یافته و مطالبات به وراث پرداخت می‌شود.
- بازنشستگی: با تحقق شرایط قانونی، قرارداد پایان می‌یابد.
- ازکارافتادگی کلی: در صورت کاهش بیش از ۶۶ درصد توان کاری، قرارداد خاتمه می‌یابد و کارگر از مزایای بیمه استفاده می‌کند.
- انقضای مدت قرارداد‌های موقت: در پایان مدت، در صورت عدم تمدید صریح یا ضمنی، قرارداد خاتمه می‌یابد.
- اتمام کار در قرارداد‌های معین: با پایان یافتن پروژه یا کار مشخص، قرارداد خاتمه خواهد یافت.
- استعفا: با اعلام کتبی و ادامه کار حداقل یک ماه پس از آن امکان‌پذیر است و در صورت انصراف ظرف ۱۵ روز، استعفا بی‌اثر می‌شود.
- فسخ قرارداد: در صورت درج شرایط قانونی فسخ در قرارداد و تحقق آن.
- اصلاح ساختار کارگاه: کارفرما می‌تواند کارگران را موقتاً تحت پوشش بیمه بیکاری قرار دهد و پس از اصلاح ساختار یا آنان را بازگرداند یا تسویه نماید.
تفاوت فسخ و خاتمه قرارداد کار
خاتمه قرارداد کار به پایان طبیعی و قانونی قرارداد بر اساس شرایط مشخص‌شده در قانون (فوت، بازنشستگی، انقضا و ...) گفته می‌شود.
اما فسخ قرارداد کار اقدامی یک‌طرفه از سوی کارگر یا کارفرما پیش از موعد قرارداد است که باید با دلایل موجه و مطابق قانون انجام شود. بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما تنها در صورت قصور کارگر و با تایید شورای اسلامی کار یا هیات تشخیص می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
حکم قرارداد‌های بدون تاریخ پایان
اگر در قرارداد کار، تاریخ خاتمه درج نشود، قرارداد دائم یا نامحدود تلقی می‌شود. در این حالت کارگر از امنیت شغلی بیشتری برخوردار است و کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل موجه قانونی و مجوز مراجع ذی‌صلاح، قرارداد را خاتمه دهد.
جریمه‌های خاتمه غیرقانونی قرارداد کار
- خاتمه قرارداد کار برخلاف مقررات قانونی، مشمول جریمه و تعهدات سنگین برای کارفرما خواهد بود. در چنین شرایطی:
- الزام به پرداخت کلیه حقوق معوقه و مزایای پایان کار وجود دارد.
- امکان صدور حکم بازگشت به کار کارگر توسط هیات تشخیص و حل اختلاف اداره کار وجود دارد.
- در صورت امتناع کارفرما از اجرای رای، دادگستری می‌تواند او را ملزم به اجرای حکم نماید.
- طبق ماده ۲۷ قانون کار، فسخ بدون دلیل موجه، کارفرما را موظف به پرداخت حق سنوات معادل ۴۵ روز به ازای هر سال سابقه کار می‌کند.