راهنمای کامل شناخت کدهای بانکی و نحوه پیگیری تراکنش‌ها

همه ما در خریدهای روزانه از فروشگاه‌ها و چه در خریدهای آنلاین، همیشه همراه با اطلاعاتی از قبیل کدها و شناسه‌های مختلفی روبه‌رو هستیم، که ممکن است برای بسیاری از ما ناواضح و پیچیده به نظر برسند. این کدها و شناسه‌ها در واقع جزئیاتی از هر تراکنش را ثبت و پیگیری می‌کنند.

 

به گزارش بانک اول در میان این کدها، چهار کد مهم عبارتند از: کد پذیرنده، کد پایانه، کد رهگیری تراکنش بانکی و شناسه تراکنش. هر یک از این کدها در سیستم بانکی نقش خاصی ایفا می‌کند و در صورت بروز مشکلات یا نیاز به استعلام تراکنش‌ها، به مشتریان، فروشندگان و حتی بانک‌ها کمک می‌کند تا به‌سرعت بتوانند به اطلاعات لازم دست پیدا کنند.

 

کد پذیرنده

کد پذیرنده عددی یکتا است که برای شناسایی صاحب حساب یا مجموعه‌ای که وجوه تراکنش‌ها به حساب او واریز می‌شود تخصیص داده می‌شود. این کد معمولاً به نام دارنده یا سازمانی صادر می‌شود که از درگاه یا پایانه بانکی برای دریافت وجه استفاده می‌کند. کد پذیرنده بیانگر «هویت تجاری یا حقیقی» صاحب درگاه است. اگر چند پایانه یا درگاه اینترنتی زیر‌مجموعه یک حساب بانکی فعالیت کنند، همگی می‌توانند تحت یک کد پذیرنده باشند.

به زبان ساده: فرض کنید یک مجموعه دارای دو شعبه فروش و یک فروشگاه اینترنتی است. هر سه کانال فروش می‌توانند با یک حساب مشترک فعالیت کنند؛ در نتیجه بانک برای آن‌ها یک کد پذیرنده مشترک صادر می‌کند که معرف همان مجموعه است.

 

کد پایانه

کد پایانه شماره‌ای منحصربه‌فرد است که برای هر دستگاه کارتخوان (POS) یا درگاه پرداخت اینترنتی تعریف می‌شود. این کد مشخص می‌کند تراکنش دقیقاً از طریق کدام ابزار پرداخت انجام شده است. بانک از طریق کد پایانه قادر است تراکنش‌ها را به تفکیک دستگاه‌ها یا درگاه‌ها بررسی و گزارش کند. به‌عنوان مثال، اگر یک فروشگاه چند دستگاه کارتخوان داشته باشد، هر کدام کد پایانه مخصوص خود را دارند.

به زبان ساده: در یک فروشگاه بزرگ، ممکن است دستگاه صندوق فروش حضوری و درگاه فروش غیرحضوری هرکدام کدهای پایانه متفاوتی داشته باشند، اما همگی تحت یک کد پذیرنده فعالیت کنند.

 

کد رهگیری

کد رهگیری، عددی چند‌رقمی است که بانک صادرکننده کارت مشتری در لحظه انجام تراکنش ایجاد می‌کند. این کد برای پیگیری وضعیت تراکنش از سمت دارنده کارت کاربرد دارد. در صورت بروز خطا، عدم واریز یا مغایرت، اعلام کد رهگیری به بانک صادرکننده کارت، امکان بررسی سریع‌تر مسیر تراکنش را فراهم می‌کند.

مثال: در یک خرید یک میلیون تومانی از کارت بانکی‌تان، رسید پرداخت عددی مانند کد رهگیری: 456321 را نمایش می‌دهد. با ارائه همین عدد به بانک، وضعیت تراکنش در شبکه شتاب قابل ردیابی است.

 

شناسه تراکنش

شناسه تراکنش یا RRN، شماره‌ای یکتا است که توسط بانک پذیرنده یا شبکه پرداخت مرکزی برای هر تراکنش تولید می‌شود. این شناسه در سطح کل شبکه بانکی کشور یکتا بوده و به‌منزله «کد مرجع رسمی» تراکنش محسوب می‌شود. شناسه تراکنش در صورتحساب‌های بانکی و سامانه‌های متمرکز درج می‌شود و در صورت اختلاف میان دو بانک، مرجع نهایی بررسی است.
به عبارت دیگر، این شناسه به بانک‌ها و نهادهای نظارتی اجازه می‌دهد تراکنش را در تمام مراحل چرخه پرداخت ردیابی کنند.

 

جمع‌بندی

در ادامه، به‌صورت خلاصه جدول زیر برای شما آورده می‌شود.

نوع کد	صادرکننده	هدف اصلی	محل استفاده
کد پذیرنده	بانک یا شرکت پرداخت	شناسایی مالک حساب یا فروشنده	پرونده پذیرنده، رسید پرداخت
کد پایانه	بانک یا شرکت پرداخت	شناسایی دستگاه کارتخوان یا درگاه	رسید پرداخت
کد رهگیری	بانک صادرکننده کارت	پیگیری وضعیت تراکنش از سمت دارنده کارت (مشتری فروشگاه)	رسید مشتری
شناسه تراکنش (RRN)	بانک پذیرنده یا شبکه شاپرک	ردیابی تراکنش در شبکه بانکی	صورتحساب بانکی