چطور از موبایل به جای کارت بانکی استفاده کنیم؟

فناوری NFC امکان انجام پرداخت از طریق گوشی موبایل یا ساعت هوشمند را بدون نیاز به کارت بانکی فراهم می‌کند. 

 

به گزارش بانک اول NFC مخفف عبارت Near Field Communication است و به نوعی ارتباط بی‌سیم بسیار کوتاه‌برد گفته می‌شود که میان دو دستگاه در فاصله کمتر از حدود 4 سانتی‌متر برقرار می‌شود.

فرآیند پرداخت در سه گام انجام می‌شود:

گام	توضیح
نزدیک کردن دستگاه	کاربر گوشی/ساعت را به دستگاه پوز نزدیک می‌کند.
احراز هویت	گوشی با استفاده از توکن‌سازی به جای شماره کارت، اطلاعات رمزگذاری‌شده ارسال می‌کند.
انجام تراکنش	داده رمزگذاری‌شده به بانک صادرکننده ارسال و تراکنش تأیید می‌شود.

تاریخچه و روند جهانی NFC

فناوری NFC از اوایل دهه‌ 2000 با هدف ساده‌سازی تعاملات دیجیتال معرفی شد و طی سال‌های 2006 با گسترش پرداخت‌های بدون تماس و دستگاه‌های هوشمند، به یکی از محبوب‌ترین روندهای جهانی در حوزه فناوری‌های پرداخت و ارتباطات تبدیل شده است.

سال	کشور	رویداد مهم
2006	ژاپن	اولین پرداخت موبایلی فروشگاهی
2014	آمریکا	معرفی Apple Pay
2020	اروپا	الزام پذیرش پرداخت بدون تماس در پایانه‌ها
2023	جهان	5.4 میلیارد تراکنش NFC

بر اساس گزارش McKinsey سال 2024، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2027 بیش از 87٪ تراکنش‌های خرد از طریق موبایل و پرداخت‌های بدون تماس انجام شود
 

امنیت پرداخت NFC

یکی از مهم‌ترین دلایل روی‌آوردن بانک‌ها به فناوری NFC، سطح بالای امنیت آن است؛ زیرا این فناوری با استفاده از مکانیزم‌هایی مانند رمزنگاری و توکنیزاسیون، اطلاعات تراکنش را محافظت می‌کند. برای مشاهده جزئیات، جدول زیر را ببینید.

مکانیسم	توضیح
Tokenization	شماره کارت با یک توکن رمزگذاری‌شده جایگزین می‌شود.
Secure Element	اطلاعات کارت داخل تراشه امنیتی گوشی ذخیره می‌شود.
محدودیت فاصله	NFC تنها در فاصله کمتر از 4 سانتی فعال است.
بیومتریک	تأیید پرداخت از طریق اثر انگشت یا Face ID

 

در کارت‌های بانکی امکان کپی‌برداری از اطلاعات وجود دارد، اما در پرداخت‌های مبتنی بر NFC چنین امکانی وجود ندارد.

 

 

مزایای پرداخت NFC برای مشتریان و بانک‌ها

مزایا برای کاربران:

• عدم نیاز به حمل کارت
• سرعت بسیار بالا (کمتر از 1 ثانیه)
• بدون نیاز به وارد کردن رمز در تراکنش‌های کوچک
• امنیت بسیار بالاتر نسبت به کارت بانکی

مزایا برای بانک‌ها و پذیرندگان:

• کاهش هزینه چاپ کارت بانکی
• افزایش تراکنش‌های خرد (افزایش درآمد کارمزدی بانک‌ها)
• ایجاد امکان اتصال به کیف پول و وفاداری مشتری

مقایسه NFC با QR و کارت بانکی

در مقایسه با QR و کارت بانکی، فناوری NFC فرآیند پرداخت را سریع‌تر، امن‌تر و بدون نیاز به تماس فیزیکی انجام می‌دهد.

ویژگی	NFC	QR	کارت بانکی
سرعت	بالا	متوسط	کم
امنیت	بالا	متوسط	کم
نیاز به اینترنت	ندارد	نیاز دارد	ندارد

طرح «کهربا» بانک مرکزی

بانک مرکزی از سال 1402 سامانه پرداخت موبایلی کشور را با نام کهربا راه‌اندازی کرده است و از طریق آن زیرساخت رسمی پرداخت مبتنی بر NFC در شبکه بانکی فراهم شده است؛ در ادامه، برخی از بانک‌هایی را معرفی می‌کنیم که این خدمت را ارائه کرده‌اند:

بانک‌های متصل:

• بانک ملی
• بانک ملت
• بانک تجارت
• بانک صادرات
• بانک کشاورزی

مکانیزم کار:

1. نصب اپلیکیشن بانک
2. ثبت کارت بانکی داخل اپلیکیشن
3. نزدیک کردن موبایل به پایانه فروش (پرداخت انجام می‌شود).
4.  
5. چالش‌های توسعه پرداخت با موبایل در ایران

6. چالش‌های توسعه NFC در ایران بیشتر به نبود زیرساخت یکپارچه، محدودیت‌های فنی برخی دستگاه‌ها و کندی پذیرش کسب‌وکارها می‌توان عنوان کرد. به طور خلاصه دو دلیل عمده را اینگونه می‌توان بیان کرد که:

7. یکی از چالش‌ها، کمبود گوشی‌های مجهز به NFC است؛ زیرا این قابلیت معمولاً در گوشی‌های اقتصادی و پایین‌رده وجود ندارد.
8. به دلیل نبود فرهنگ‌سازی کافی، بسیاری از کاربران هنوز استفاده از کارت بانکی را به پرداخت موبایلی ترجیح می‌دهند.

9. آینده NFC

   دنیای پرداخت به سمت Cashless (بدون پول نقد و بدون کارت) می‌رود.

   در آینده نزدیک:

10. کارت بانکی حذف می‌شود.
11. کیف پول دیجیتال هویت بانکی کاربران خواهد بود.
12. پرداخت‌های موبایلی به Open Banking و AI وصل می‌شوند.

نحوه انجام تراکنش بانکی از طریق تلفن همراه هوشمند

مشتریان بانک‌ها و دارندگان کارت‌های بانکی، برنامه هوشمندی که از سوی بانک مربوطه اعلام می‌شود را روی تلفن همراه هوشمند خود نصب و راه اندازی و سپس کارت بانکی خود را روی آن برنامه ثبت می‌کنند.

ثبت کارت، تنها در مرحله اول انجام می‌شود و نیازی نیست که برای هر عملیات و تراکنش بانکی مجددا کارت بانکی، ثبت شود.

در مرحله تراکنش خرید، همانند تراکنش خرید در کارت‌های بانکی، مبلغ مربوطه روی دستگاه تراکنش پایانه فروشگاهی درج می‌شود و بعد از تایید مبلغ توسط خریدار یا پذیرنده، تلفن همراه هوشمند که برنامه و کارت روی آن ثبت شده است به صورت غیر تماسی در کنار دستگاه پایانه فروش قرار می‌گیرد و بلافاصله عملیات تراکنش و تایید آن آغاز می‌شود.

سپس رسید الکترونیک خرید فروشگاهی هم روی دستگاه پایانه فروش و هم روی تلفن همراه هوشمند در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.