یورو دیجیتال علیه دلار؛ جدال تازه در دنیای پول‌های نوین

به گزارش بانک اول ، بانک مرکزی اروپا (ECB) اعلام کرد قصد دارد پروژه یورو دیجیتال را با سرعت بیشتری پیش ببرد. بر اساس برنامه جدید، فاز آزمایشی این ارز دیجیتال در نیمه دوم سال ۲۰۲۷ آغاز می‌شود و در صورت موفقیت، تا ۲۰۲۹ در سراسر قاره اروپا عرضه خواهد شد.

این تصمیم در پی درخواست شورای اروپا از بانک مرکزی و سایر نهادهای مرتبط اتخاذ شده است تا توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) تسریع شود و اروپا بتواند در رقابت جهانی، سهم بیشتری از آینده پول دیجیتال به دست آورد.

ورود یورو دیجیتال به فاز نهایی توسعه

کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، با انتشار پیامی در شبکه‌های اجتماعی از ورود شورای حاکم ECB به مرحله نهایی توسعه یورو دیجیتال خبر داد.
او تأکید کرد:

«شورای اروپا از ما و تمامی نهادهای درگیر خواسته است روند توسعه را تسریع کنیم تا یورو دیجیتال هرچه سریع‌تر راه‌اندازی شود. یورو ارز ماست، ارز شماست — نماد اعتماد و سرنوشت مشترک اروپایی ما.»

به گفته لاگارد، هدف اصلی این پروژه دیجیتالی‌سازی پول نقد و کاهش وابستگی شهروندان به اسکناس‌های فیزیکی است تا ساختار پرداخت‌ها مدرن‌تر، سریع‌تر و ایمن‌تر شود.

 تفاوت یورو دیجیتال با استیبل‌کوین‌ها

یورو دیجیتال شکل دیجیتالی‌شده یورو است و برخلاف استیبل‌کوین‌ها که توسط شرکت‌های خصوصی و بر بستر بلاکچین‌های عمومی صادر می‌شوند، مستقیماً توسط بانک مرکزی اروپا منتشر خواهد شد.
این ارز از دفتر کل دیجیتال اختصاصی استفاده می‌کند، هرچند برخی از اصول فناوری بلاکچین در طراحی آن لحاظ شده است.
با این حال، تراکنش‌های یورو دیجیتال به‌صورت عمومی در بلاکچین ثبت نخواهند شد تا کنترل و حریم داده‌ها در اختیار بانک مرکزی باقی بماند.

 نگرانی‌های فعالان حوزه کریپتو

بسیاری از کارشناسان و فعالان رمزارزها نسبت به تمرکزگرایی و تهدید حریم خصوصی در پروژه‌های CBDC ابراز نگرانی کرده‌اند.
به گفته تحلیلگران، امکان مسدودسازی یا کنترل تراکنش‌ها توسط بانک‌های مرکزی می‌تواند با اصول آزادی مالی و تمرکززدایی در تضاد باشد.

در مقابل، بانک مرکزی اروپا هنوز درباره نحوه مدیریت یا امکان مسدودسازی تراکنش‌های یورو دیجیتال پاسخ شفافی نداده است.
جالب آنکه حتی شرکت‌های صادرکننده استیبل‌کوین مانند تتر (USDT) و سرکل (USDC) نیز در شرایط خاص، همچون هک یا فعالیت‌های مجرمانه، حساب‌ها را مسدود می‌کنند.

 جدول زمانی تصویب و هزینه‌های پروژه

بانک مرکزی اروپا اعلام کرده است که پارلمان اروپا باید تا سال ۲۰۲۶ چارچوب قانونی مربوط به یورو دیجیتال را تصویب کند.
در صورت تصویب، اولین تراکنش‌های آزمایشی از اواسط ۲۰۲۷ آغاز می‌شود و عرضه رسمی آن تا سال ۲۰۲۹ در سراسر اتحادیه اروپا انجام خواهد شد.

هزینه توسعه این پروژه تا زمان عرضه رسمی حدود ۱.۳ میلیارد یورو (۱.۵ میلیارد دلار) برآورد شده و هزینه‌های عملیاتی سالانه آن نیز حدود ۳۲۰ میلیون یورو (۳۶۹ میلیون دلار) تخمین زده می‌شود.

 رقابت جهانی بر سر ارز دیجیتال بانک مرکزی

اروپا تنها بازیگر این میدان نیست. چین، روسیه و هند نیز پروژه‌های آزمایشی ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را آغاز کرده‌اند.
نیجریه نیز از سال ۲۰۲۱ با معرفی eNaira یکی از پیشگامان این حوزه محسوب می‌شود.

در مقابل، ایالات متحده رویکردی متفاوت اتخاذ کرده است. دولت ترامپ در ژانویه با امضای فرمانی، استفاده از CBDC در داخل کشور را ممنوع کرد اما در عوض از استیبل‌کوین‌ها حمایت می‌کند.
بانک‌ها و نهادهای مالی آمریکایی مانند ورلد لیبرتی فایننشال با پشتیبانی دولت، استیبل‌کوین USD1 را منتشر کرده‌اند.

 آینده نظام پولی جهانی در تقابل دو رویکرد

بر اساس داده‌های DefiLlama، ارزش بازار جهانی استیبل‌کوین‌ها به حدود ۳۰۷.۴ میلیارد دلار رسیده است که بخش عمده آن به دلار آمریکا متصل است.
در همین حال، شرکت تتر در سال ۲۰۲۴ صدور استیبل‌کوین‌های مبتنی بر یورو را به دلیل فشار نهادهای نظارتی اروپایی متوقف کرد.

کارشناسان معتقدند پروژه یورو دیجیتال، گامی بزرگ در مسیر تحول مالی اروپا است. در حالی که اروپا به‌دنبال کنترل و مقررات‌محوری در CBDC است،
جهان کریپتو همچنان بر آزادی، شفافیت و تمرکززدایی تأکید دارد. این تضاد می‌تواند آینده نظام پولی جهان را در دهه پیش‌رو رقم بزند.