جهش بانک مرکزی در هوشمندسازی با ۷ سامانه جدید

به گزارش  بانک اول بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در راستای ایفای وظایف نظارتی و تقویت شفافیت مالی، هوشمندسازی نظارت بر شبکه بانکی را با ابزارهای فناورانه دنبال می‌کند.

این پروژه شامل سامانه‌های کلیدی همچون «سین»، «XBRL»، «شفق»، «اعتبارسنجی»، «روابط اشخاص»، «املاک و سهامداری» و «سمات» است که در سال‌های اخیر طراحی و به‌روزرسانی شده‌اند.

حجت اسماعیل‌زاده، رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی، پیش‌تر از رونمایی سامانه‌های فناورمحور در حوزه تنظیم‌گری خبر داده بود.

او تأکید کرده بود که هدف اصلی این طرح، بازتعریف نقش بانک‌ها در تأمین مالی تولید، توزیع عادلانه تسهیلات و ایجاد چتر نظارتی هوشمند است.

سامانه یکپارچه نظارت (سین)

سامانه «سین» به‌عنوان مهم‌ترین ابزار داده‌محور بانک مرکزی طراحی شده است. این سامانه با ارائه گزارش‌های مدیریتی و نظارتی، امکان پایش ثبات و سلامت مؤسسات اعتباری را فراهم می‌کند.

با استفاده از این سامانه:

• انحرافات مالی زودهنگام شناسایی می‌شود.
• رتبه‌بندی عملکردی شبکه بانکی انجام می‌گیرد.
• سطح ریسک بانک‌ها به‌صورت سیستمی پایش می‌شود.

این پروژه به‌صورت فازبندی از سال ۱۴۰۳ آغاز شده و طبق برنامه تا پایان سال جاری تکمیل خواهد شد.

ابزار گزارشگری مالی XBRL

زبان گزارشگری تجاری توسعه‌پذیر (XBRL) با هدف افزایش دقت و کاهش خطای انسانی در گزارش‌های مالی پیاده‌سازی شده است.

این سامانه امکان گزارش‌دهی چندزبانه و یکپارچه را فراهم می‌کند و داده‌های بانکی را به‌طور مستقیم و مکانیزه پردازش کرده و به سامانه‌های تحلیلی ارسال می‌نماید.

از مهم‌ترین مزایای آن:

• کاهش خطاهای انسانی
• ایجاد داشبوردهای نظارتی در کوتاه‌ترین زمان
• مقایسه‌پذیری بالای داده‌های مالی

سامانه شفق؛ نظارت بر صندوق‌های قرض‌الحسنه

با توجه به نقش پررنگ صندوق‌های قرض‌الحسنه در نظام مالی کشور، سامانه «شفق» برای پیشگیری از سوءاستفاده، پولشویی و فرار مالیاتی طراحی شده است. این سامانه ضمن حمایت از سپرده‌گذاران، شفافیت و اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد.

اعتبارسنجی هوشمند

بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه اعتبارسنجی، گام بزرگی در کاهش ریسک اعتباری و توزیع عادلانه منابع بانکی برداشته است.

در مدل جدید اعتبارسنجی:

• ضریب پوشش از ۳۲ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
• دقت مدل به ۸۹ درصد رسیده که مطابق استانداردهای جهانی است.

سامانه روابط اشخاص

این سامانه روابط مالی، مدیریتی و سهامداری اشخاص حقیقی و حقوقی را رصد می‌کند و از تعارض منافع و تمرکز ریسک اعتباری جلوگیری می‌نماید.

سامانه املاک، مستغلات و سهامداری

بانک مرکزی با راه‌اندازی این سامانه در مسیر خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و فروش دارایی‌های مازاد حرکت می‌کند. این اقدام موجب افزایش اشراف اطلاعاتی و نظارت مؤثر بر دارایی‌های بانکی خواهد شد.

سامانه سمات؛ پایگاه داده ملی تسهیلات

سامانه سمات به‌عنوان مهم‌ترین پایگاه اطلاعاتی تسهیلات کشور، نقش محوری در فرآیند اعتبارسنجی و نظارت بر تسهیلات دارد. نسخه جدید این سامانه با هدف نظارت سیستمی بر اعطای وام‌ها و کنترل مطالبات غیرجاری طراحی شده است.