بهترین و بدترین بورس‌های جهان؛ جایگاه عجیب ایران در جدول

به گزارش بانک اول  سال جاری میلادی برای بورس‌های جهانی، عرصه دوگانگی چشم‌گیر بود. جایی که بورس‌های آتن و ورشو در صدر نشستند، اما بورس کپنهاگ در قعر جای گرفت. اصلاحات ساختاری و جذب سرمایه‌های فرامرزی، موتور محرک این صعودها و تداوم وابستگی به نفت و بی‌ثباتی سیاسی نیز عامل سقوط‌ها بود.

به گزارش دنیای اقتصاد،  بورس کشورهای مختلف از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، دستخوش تحولات گوناگونی شده‌اند. درحالی‌که شاخص جهانی MSCI رشد 11.93درصدی را به ثبت رسانده، عملکرد کشورها و بازارهای مختلف تفاوت‌های عمیقی با یکدیگر داشته‌اند. برخی از بازارها موفق به ثبت رکوردهای تاریخی جدید شدند، در حالی‌که عده‌ای دیگر با افت سنگین مواجه شده و در قعر جدول قرار گرفتند.

در 8 ماه نخستین سال 2025، بورس آتن با ثبت بازدهی 38.4درصدی، در صدر لیست قرار گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل رشد بازار سهام یونان، جهش صنعت بانکی بوده است. بانک‌هایی همچون آلفا بانک، بانک پیرائوس و بانک ملی یونان در پی انتشار گزارش‌های ماهانه خیره کننده، بیش از ۸۰ تا ۱۳۰درصد جهش کردند.

به نظر می‌رسد که اقدامات سال‌های اخیر دولت یونان در راستای بازسازی نظام بانکی و اصلاحات ساختاری موثر بوده و سرمایه‌گذاران خارجی در حال آشتی با بورس این کشور هستند. علاوه بر این، رشد اقتصادی این کشور فراتر از متوسط اتحادیه اروپا بوده و درنتیجه به عنوان محرک رشد بازار عمل کرده است. پیوستن بورس آتن به گروه بورس‌های بزرگ اروپایی و قرار گرفتن در مسیر همگرایی مالی نیز موجب جذب بیشتر سرمایه شده است.

در رتبه دوم این لیست، لهستان با بازدهی 32.6درصدی قرار دارد. اقتصاد این کشور طی سال‌های اخیر با سرعت بالایی در حال رشد بوده و اصلاحات ساختاری در حوزه انرژی، صنعت و فناوری‌های نوین به بهبود فضای سرمایه‌گذاری کمک کرده است. درنتیجه سرمایه‌گذاران اروپایی که به دنبال تنوع‌بخشی پرتفوی خود هستند، لهستان را مقصدی جذاب می‌دانند.

علاوه بر این، ثبات سیاسی و همسویی ورشو با سیاست‌های کلان اتحادیه اروپا، بر جذابیت این بازار افزوده است. امروزه بورس ورشو به یکی از جذابترین بورس‌های اروپای شرقی تبدیل شده و توانسته در رقابت با کشورهای بزرگ‌ منطقه جایگاه بالایی کسب کند. بورس ورشو به واسطه جایگاه خود در منطقه در سال‌های اخیر میزبان بسیاری از شرکت‌های بزرگ اوکراینی نیز بوده است.

کره‌جنوبی با کسب بازدهی 30.98درصدی در رتبه سوم قرار گرفته است. این کشور همواره یکی از اقتصادهای پیشرو آسیایی محسوب شده و حضور غول‌های فناوری در کره‌جنوبی موجب شده بازار سهام تحت تاثیر روند جهانی تکنولوژی قرار گیرد. با توجه به این که سال ۲۰۲۵ با رشد تقاضا برای تراشه‌های هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته همراه بوده است، سهام شرکت‌های بزرگ کره‌ای مانند سامسونگ و‌ هاینیکس به اوج خود رسیده‌اند. حمایت دولت از بخش فناوری و سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌های نوین دیجیتال نیز زمینه‌ساز افزایش اعتماد در بازار بوده است.

دو کشور مجارستان و پاکستان با کسب بازدهی به ترتیب 30.27 و 29.78 درصدی در میان بازارهایی با رشد بالا قرار دارند. سیاست‌های مالی دولت مجارستان و اقدامات صورت گرفته در راستای جذب سرمایه‌گذار خارجی، نقش کلیدی در این روند داشته‌اند.

در سوی دیگر لیست بازندگان بزرگی همچون دانمارک، ایران، عربستان سعودی و ایتالیا قرار دارند. دانمارک با عقب‌نشینی 23.81درصدی در قعر جدول قرار گرفته است. کاهش سودآوری شرکت‌های بزرگ دارویی و تکنولوژی و افزایش فشارهای ناشی از رکود اقتصادی در اروپا، بازار کپنهاگ را تحت تاثیر قرار داده است.

خروج سرمایه‌گذاران خارجی از بازار و نگرانی نسبت به آینده صنایع صادرات‌محور دانمارک موجب شده این کشور ضعیف‌ترین عملکرد بازارها در سال ۲۰۲۵ را ثبت کند. همچنین عواملی همچون تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک، تحریم‌های اقتصادی و نوسانات ارزی، ایران را در میان بازندگان بورسی با بازدهی منفی 11.9 درصد قرار داده است.

وابستگی بالای بورس ریاض به شرکت‌های بزرگ انرژی موجب می‌شود که نوسان قیمت نفت مستقیما بر شاخص تداول اثر بگذارد. درنتیجه افت قیمت نفت و کاهش درآمدهای دولت مهم ترین عوامل قرمزپوشی 11.21درصدی بورس این کشور هستند. در تایلند، مشکلات سیاسی داخلی، کاهش ورود سرمایه خارجی و ضعف صنعت گردشگری موجب افت بازار سهام بانکوک شده است. این در حالی است که پیش از این تایلند با عطش سیری‌ناپذیر سرمایه‌گذاران خارجی به حضور در بازار این کشور مواجه بود.

فیلیپین با افت 5.95درصدی و مالزی با کاهش 4.09درصدی نیز در زمره بازندگان سال 2025 هستند. کندی رشد اقتصادی و خروج سرمایه خارجی از جمله عوامل محرک این سقوط بوده‌اند. علاوه بر این، رقابت منطقه‌ای در جنوب شرق آسیا و انتقال سرمایه‌ به بازارهای بهتر مانند اندونزی یا ویتنام، فشار مضاعفی بر بورس‌های مانیل و کوالالامپور وارد کرده است.

مقایسه عملکرد بورس کشورهای مختلف نشان می‌دهد که با اصلاحات ساختاری، رشد اقتصادی و جذب سرمایه خارجی می‌توان در میان بحران‌های جهانی نیز جان سالم به در برد. در مقابل، دانمارک، ایران، عربستان و کشورهای جنوب شرقی آسیا ثابت کردند که وابستگی بیش از حد به یک صنعت خاص، بی‌ثباتی سیاسی یا ضعف سیاست‌های کلان اقتصادی می‌تواند بازارها را به قعر جدول بکشاند.

پیش‌بینی‌ها برای ادامه سال نیز نشان می‌دهد که این شکاف ممکن است عمیق‌تر شود. انتظار می‌رود یونان و لهستان همچنان در مسیر صعود باقی بمانند، چرا که پشتوانه‌های اقتصادی و اصلاحات ساختاری آنها ادامه‌دار است. کره‌جنوبی نیز با توجه به رونق بازار جهانی فناوری احتمالا روند مثبت خود را حفظ خواهد کرد.