فرق عیدی و سنوات
فرق عیدی و سنوات چیست؟ + نحوه ی محاسبه
عیدی و سنوات هر دو از حقوق قانونی کارگران در ایران هستند، اما از نظر زمان پرداخت، هدف، مبنای محاسبه و شرایط دریافت تفاوت های اساسی دارند.
به گزارش بانک اول طبق قانون کار، کارفرمایان موظف اند سنوات و عیدی پایان سال را به کارگران پرداخت کنند، اما هر ساله مشکلاتی در این زمینه به وجود می آید. برخی کارفرمایان به بهانه های مختلف، از جمله مشکلات اقتصادی و کمبود نقدینگی، پرداخت این مبالغ را به تاخیر می اندازند یا به صورت ناقص انجام می دهند. این در حالی است که برای کارگران، این مبالغ نقش مهمی در تامین هزینه های شب عید و تهیه نیازهای ضروری آنها دارد.
این روزها، جامعه کارگری با استرس و نگرانی های زیادی روبه‌رو است، چرا که موضوع تعیین دستمزد سال ۱۴۰۴ در دستور کار قرار دارد و سرنوشت معیشتی میلیون ها کارگر به تصمیمات نهایی در این زمینه وابسته است. اما در کنار این دغدغه مهم، مسئله دیگری نیز ذهن کارگران را در روزهای پایانی سال مشغول کرده است: دریافت عیدی و سنوات.
طبق قانون کار، کارفرمایان موظف اند سنوات و عیدی پایان سال را به کارگران پرداخت کنند، اما هر ساله مشکلاتی در این زمینه به وجود می آید. برخی کارفرمایان به بهانه های مختلف، از جمله مشکلات اقتصادی و کمبود نقدینگی، پرداخت این مبالغ را به تاخیر می اندازند یا به صورت ناقص انجام می دهند. این در حالی است که برای کارگران، این مبالغ نقش مهمی در تامین هزینه های شب عید و تهیه نیازهای ضروری آنها دارد.
شاید بسیاری از کارگران تفاوت بین عیدی و سنوات را ندانند. بنابراین، در این گزارش به بررسی کامل سنوات و تفاوت آن با عیدی پایان سال خواهیم پرداخت.
تعریف عیدی و سنوات
۱. عیدی یا پاداش پایان سال، مبلغی است که بر اساس قانون کار ایران، کارفرمایان موظف‌اند هر ساله به کارگران خود پرداخت کنند. این مبلغ به عنوان نوعی تشویق و کمک هزینه برای کارگران در آستانه سال نو (به مناسبت عید نوروز) در نظر گرفته شده است.
۲. سنوات یا مزایای پایان خدمت، مبلغی است که به عنوان جبران مدت زمان خدمت کارگر در یک کارگاه یا شرکت در نظر گرفته می‌شود و معمولا در زمان قطع همکاری (مثل بازنشستگی، استعفا یا اخراج) به کارگر پرداخت می شود. این مبلغ به نوعی پس‌انداز اجباری برای کارگر محسوب می‌شود.میزان مبلغ سنوات، یک ماه آخرین مزد دریافتی فرد است که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه شده و به او تعلق می‌گیرد.
تفاوت‌های اصلی عیدی و سنوات
در ادامه گزارش، به بررسی تفاوت‌های اصلی سنوات و عیدی پایان سال خواهیم پرداخت.
۱. زمان پرداخت
عیدی: معمولاً در پایان سال (بهمن یا اسفند) و قبل از شروع سال جدید پرداخت می‌شود. این پرداخت سالانه است و به شرط حداقل مدت کارکرد در طول سال انجام می‌گیرد.
سنوات: در زمان اتمام قرارداد کار یا قطع همکاری (مثلاً پایان کار، بازنشستگی یا فسخ قرارداد) پرداخت می‌شود. این مبلغ یک‌جا و معمولاً در پایان دوره خدمت کارگر محاسبه و تسویه می‌شود.
۲. مبنای محاسبه
عیدی: بر اساس حداقل حقوق مصوب وزارت کار محاسبه می‌شود. طبق قانون، هر کارگر حداقل معادل دو برابر حقوق پایه و حداکثر سه برابر حقوق پایه (به شرطی که از سقف تعیین شده بیشتر نشود) به‌عنوان عیدی دریافت می‌کند.
سنوات: معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی کارگر به ازای هر سال خدمت است. مثلا اگر کارگری ۵ سال کار کرده و آخرین حقوقش ۱۵ میلیون تومان باشد، سنوات او ۷۵ میلیون تومان خواهد بود.
۳. هدف پرداخت:
عیدی: هدف از پرداخت عیدی، کمک به کارگران برای تأمین هزینه‌های پایان سال و ایجاد انگیزه در محیط کار است. این یک پرداخت تشویقی و فصلی است.
سنوات: هدف از سنوات، جبران زحمات کارگر در طول سال‌های خدمت و تأمین مالی او پس از پایان همکاری است. این مبلغ به‌عنوان حق قانونی کارگر و نوعی امنیت مالی برای آینده او در نظر گرفته می‌شود.
۴. شرایط دریافت:
عیدی: کارگر باید حداقل یک سال کامل یا بخشی از سال (حداقل ۲ ماه) در کارگاه مشغول به کار بوده باشد. اگر کمتر از یک سال کار کرده باشد، عیدی به‌صورت متناسب با مدت کارکرد پرداخت می‌شود.
سنوات: کارگر باید حداقل یک سال در کارگاه کار کرده باشد تا مشمول دریافت سنوات شود. برای قراردادهای موقت یا کمتر از یک سال نیز، سنوات به‌صورت متناسب محاسبه و پرداخت می‌شود.
۵. الزام قانونی:
عیدی: طبق ماده واحده مصوب سال ۱۳۷۰، پرداخت عیدی برای کارفرمایان الزامی است و عدم پرداخت آن تخلف محسوب می‌شود.
سنوات: بر اساس ماده ۲۴ قانون کار، کارفرما موظف است در زمان قطع همکاری، سنوات کارگر را پرداخت کند. این نیز الزامی قانونی است.
۶. تأثیر قرارداد:
عیدی: برای همه کارگران (چه قرارداد دائم و چه موقت) به شرط کارکرد حداقل تعیین‌شده پرداخت می‌شود.
سنوات: در قراردادهای موقت، پرداخت سنوات ممکن است در پایان هر قرارداد تسویه شود (اگر در قرارداد ذکر شده باشد)، اما در قراردادهای دائم معمولا در پایان خدمت پرداخت می شود.
سخن پایانی
عیدی و سنوات هر دو از حقوق قانونی کارگران در ایران هستند، اما از نظر زمان پرداخت، هدف، مبنای محاسبه و شرایط دریافت تفاوت های اساسی دارند. عیدی یک پاداش سالانه است که به بهبود معیشت کارگران در پایان سال کمک می‌کند، در حالی که سنوات یک جبران خدمت بلندمدت است که امنیت مالی کارگر را پس از پایان کار تامین می کند. آگاهی کارگران و کارفرمایان از این تفاوت ها می‌تواند از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کند.