وام‌ها تحت کنترل؛ بانک‌ها زیر ذره‌بین رفتند

به گزارش بانک اول ، بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای جدید، شبکه بانکی کشور را موظف کرد تا حداکثر ظرف یک ماه، شیوه‌نامه نظارتی نحوه مصرف و بازگشت تسهیلات بانکی را تدوین و اجرایی کنند.

این شیوه‌نامه با هدف کاهش ریسک‌های ناشی از تقلب، تبانی، اشتباه یا قصور و اطمینان از انطباق مصرف تسهیلات با موضوع قرارداد طراحی شده است و پس از تصویب در هیأت مدیره بانک‌ها، اجرایی می‌شود.

 وظایف و الزامات شبکه بانکی

بر اساس این بخشنامه، مؤسسات اعتباری موظف هستند:

• واحد سازمانی نظارت بر مصرف تسهیلات را مشخص کنند

• از استفاده شخص متقاضی از کالا و خدمات موضوع قرارداد اطمینان حاصل کنند

• طرح توجیه فنی، مالی و اقتصادی تسهیلات با موضوع قرارداد انطباق داشته باشد

همچنین، بر اساس آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا، بانک‌ها موظف هستند بر حسن اجرای قراردادهای اعطای تسهیلات نظارت کافی داشته باشند و مصرف خارج از موضوع قرارداد تخلف محسوب می‌شود.

 حداقل اقدامات لازم برای نظارت مؤثر

بانک مرکزی اجرای اقدامات زیر را برای مؤسسات اعتباری ضروری دانسته است:

1. مشخص کردن واحد مسئول نظارت بر مصرف تسهیلات

2. پرداخت مستقیم تسهیلات به اشخاص ثالث مانند تامین‌کنندگان یا پیمانکاران در چارچوب قرارداد

3. مشروط کردن پرداخت مراحل تسهیلات به تایید واحد نظارتی

4. کسب اطمینان از استفاده متقاضی از کالا یا خدمات موضوع قرارداد

5. استعلام از سامانه‌های مالیاتی و حسابداری

6. انطباق طرح توجیهی با موضوع قرارداد در عقود مشارکتی

7. بررسی مجوزها، مالکیت، برنامه زمان‌بندی و وضعیت فیزیکی طرح‌ها

8. بررسی اسناد حواله، پیش‌فاکتور و فاکتورهای ماشین‌آلات و تأسیسات

9. استفاده از گزارش کارشناسان رسمی و مشاوران ناظر طرح

10. بررسی صورت‌حساب‌ها و هزینه‌های مرتبط با قرارداد

11. صحت‌سنجی محاسبات درآمد و سرمایه مصرف شده

12. اطمینان از واقعی بودن معاملات و موجود بودن کالا

13. نظارت بر تحویل و واگذاری اموال به تسهیلات گیرنده

14. اطمینان از بیمه بودن اموال و وثایق مرتبط با تسهیلات

 اهمیت و پیامد اجرای شیوه‌نامه

اجرای این شیوه‌نامه، علاوه بر کاهش ریسک‌های مالی و عملیاتی بانک‌ها، اطمینان از بازگشت منابع و جلوگیری از انحراف تسهیلات را فراهم می‌کند و بهبود شفافیت و مدیریت اعتبارات را برای شبکه بانکی کشور به همراه خواهد داشت.