به گزارش بانک اول در ایران از عرضه سکه طلا به عنوان یکی از سیاست های کنترل نقدینگی و قیمت دلار در مواقع جهش نرخ ارز، در طی چند دوره استفاده شده است. نوسانات اخیر نرخ سکه در ایران طبق آمار نشان دهنده افزایش بیش از ۲۰۰درصدی قیمت سکه در ۳ سال گذشته است که بیانگر افزایش بیش از ۱۰ میلیون تومانی قیمت آن میباشد.
با نوسانات سکه طی یک ماه اخیر شاهد افزایش ۱۴.۱۶ درصدی آن بودیم که قیمت سکه را بیش از ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش داد. اما دلایل وقوع جهش قیمت سکه در سالهای اخیر چه بود؟
محاسبه ارزش ذاتی سکه امامی (بهار آزادی)
امروزه شاهد فاصله گرفتن قیمت سکه از ارزش ذاتی آن هستیم. به طور ساده ارزش طلای موجود در سکه را ارزش ذاتی سکه میگویند. طلا در بازارهای جهانی معامله میشود و قیمت جهانی آن مبنای تعیین قیمت در بازار داخل کشور است.
برای محاسبه قیمت سکه امامی، باید قیمت هر گرم طلا بر مبنای قیمت‌های جهانی محاسبه شود. هر اونس طلا معادل ۳۱.۱۰۳۵ گرم میباشد. لذا با تقسیم قیمت جهانی طلا بر عدد فوق، قیمت هر گرم طلا با عیار ۹۹۹.۹۹ در هزار یا عیار ۲۴ برحسب دلار محاسبه میشود.
برای داشتن قیمت سکه به ریال لازم است قیمت هر گرم طلا را در قیمت برابری دلار به ریال ضرب کرده و در عیار سکه امامی (۰.۹) ضرب نماییم و در نهایت عدد حاصل را در وزن سکه امامی که ۸.۱۳۳ گرم است ضرب کنیم. در نتیجه ارزش ذاتی هر سکه امامی (بهار آزادی) با فرمول زیر محاسبه میشود:
قیمت ذاتی سکه امامی = قیمت جهانی طلا × قیمت دلار× ۰.۲۳۵۳
هزینه ضرب سکه به مبلغ حدود ۲۰ هزار تومان به عدد فوق اضافه میشود.
حباب سکه
انتظار بر این است که سکه طبق قیمت محاسبه شده در فرمول بالا در بازار مورد معامله قرار بگیرد. این در حالی است که در بسیاری از مواقع قیمت سکه در بازار لزوماً برابر با ارزش ذاتی آن نیست.
با توجه به عرضه و تقاضا و شرایط بازار ممکن است قیمت سکه بالاتر یا پایین‌تر از رقم محاسباتی باشد. به این اختلاف قیمت، حباب سکه گفته میشود. در واقع افزایش قیمت جهانی طلا و قیمت دلار نمی توانند به تنهایی نوسان قیمت سکه را توضیح دهند و باید به دنبال دلایل دیگری بود.
به نظر میرسد یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری حباب سکه به دلیل آزادی مبادله سکه - خصوصاً از طریق معاملات گواهی سکه در بورس- و ممنوعیت مبادلات ارز است؛ دلیل دیگر نیز می تواند چشم اندازهای منفی ناشی از مواردی نظیر اخبار تحریم و افزایش انتظارات تورمی و کاهش ارزش پول، تقاضا برای سکه بالا می‌رود و حباب سکه شکل میگیرد.
به اعتقاد میثم رادپور کارشناس اقتصادی، وجود حباب سکه طی چند سال اخیر دائماً بر قیمت ذاتی سکه اثر گذاشته و سبب افزایش قیمت آن شده است. او مهمترین دلیل افزایش قیمت سکه را انحصار ضرب سکه توسط بانک مرکزی میداند و معتقد است که نوسانات اخیر به دلیل ذخایر ناکافی و البته نامشخص (نبود شفافیت در اعلام آمار و ارقام ذخایر طلای کشور) طلای بانک مرکزی سبب شده از سال ۱۳۹۷ عرضه سکه به بازار صورت نگیرد و عدم تعادل در عرضه و تقاضای بازار سکه و مازاد تقاضا موجب افزایش قیمت سکه شود و حباب تقریباً ۲۰ درصدی را در قیمت سکه منجر شود. نبود فرصت آربیتراژ - به دلیل انحصار ضرب سکه - سبب میشود قیمت سکه همواره با حباب همراه باشد و این حباب ادامه دارد و حتی در آینده افزایش مییابد.
او با اشاره به نبود حباب در قیمت شمش افزود چون انحصاری در عرضه شمش نداریم و حتی می‌توانیم آن را وارد کنیم، بنابراین چنین حبابی را در قیمت شمش نداریم اما انحصار ضرب سکه سبب شده قیمت ذاتی و قیمت بازار سکه اختلاف زیادی داشته باشند و نتیجه آن حباب بزرگی است که شاهد هستیم.
او همچنین نوسان دلار را عامل مهم دیگر در افزایش قیمت سکه عنوان کرد و با توجه به اینکه در فرمول قیمت ذاتی سکه یکی از فاکتورهای اثرگذار، قیمت دلار است، نوسانات شدید اخیر در بازار دلار را سبب انتقال نوسان به بازار سکه و افزایش قیمت در بازار سکه دانست. یک نکته هشداردهنده هم این که حباب طولانی سکه احتمال ضرب سکه جعلی را نیز بالا می‌برد.
از طرفی چون مردم نسبت به بازارهای مالی نا اطمینانی زیادی دارند، غالبا پس‌انداز و نقدینگی خود را به سمت سایر بازارها همچون دلار و سکه و طلا سرازیر میکنند و حتی خرید کالاهای بادوام مانند خودرو را به دلیل افزایش انتظارات تورمی ترجیح میدهند./اقتصادانلاین
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید