انواع حواله بین بانکی
آشنایی با انواع حواله‌های بین‌بانکی
حواله‌های بین‌بانکی یکی از ابزارهای مهم در انتقال وجه بین حساب‌های مختلف در بانک‌ها و مؤسسات مالی هستند.
حواله‌های بین‌بانکی یکی از ابزارهای مهم در انتقال وجه بین حساب‌های مختلف در بانک‌ها و مؤسسات مالی هستند.
به گزارش بانک اول این حواله‌ها به‌صورت الکترونیکی و امن انجام می‌شوند و به کاربران امکان می‌دهند تا بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، مبالغ مختلفی را به حساب‌های دیگر منتقل کنند. انواع مختلفی از حواله‌های بین‌بانکی وجود دارد که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
حواله بانکی یک روش انتقال وجه الکترونیکی است که از طریق سیستم‌های مالی بانک‌ها یا مؤسسات مالی انجام می‌شود. این فرایند به مشتریان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مبادله فیزیکی پول، وجهی را از حساب خود به حساب دیگری در بانک‌های مختلف منتقل کنند. حواله‌های بانکی معمولاً با استفاده از شبکه‌های پرداخت بین‌بانکی مانند شاپرک، سوئیفت یا سیستم‌های مشابه انتقال پیدا می‌کنند.
انواع حواله‌های بانکی معمولاً سریع، امن و قابل‌پیگیری هستند و می‌توانند به‌صورت داخلی (بین حساب‌های یک بانک) یا بین‌بانکی (میان دو حساب در بانک‌های مختلف) انجام شوند. انواع حواله‌های بین‌بانکی شامل حواله‌های داخلی، بین‌المللی و الکترونیکی هستند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
انواع حواله بانکی
در سیستم بانکی ایران، انواع حواله‌های بین‌بانکی به ۴ دسته تقسیم می‌شود. این حواله‌ها برای انتقال وجه بین حساب‌های مختلف در بانک‌های داخلی یا بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی این ۴ دسته اشاره خواهیم کرد:
حواله بین‌بانکی (RTGS)
این نوع حواله به‌طور مستقیم و در زمان واقعی بین بانک‌ها، برای انتقال‌های بزرگ و فوری استفاده می‌شود. در ایران حواله بین بانکی، به دلیل سرعت بالای تراکنش، به‌خصوص برای مبالغ کلان و ضروری کاربرد دارد.
حواله شاپرک
این حواله‌ها بیشتر برای انتقال پول از یک بانک به بانک دیگر در داخل ایران استفاده شده و از طریق شبکه شاپرک انجام می‌شود. این روش به‌صورت الکترونیکی بوده و معمولاً هزینه کمتری نسبت به حواله‌های دیگر دارد.
حواله ساتنا (STN)
حواله ساتنا برای انتقال‌های بین‌بانکی داخلی در زمان کوتاه‌تری استفاده می‌شود و به طور معمول برای مبالغ بالاتر از یک سقف خاص کاربرد دارد. این حواله‌ها معمولاً در مدت زمانی کوتاه‌تر از ۲۴ ساعت تکمیل می‌شوند.
حواله ارزی (سوئیفت)
برای انجام حواله‌های بین‌المللی از سیستم سوئیفت استفاده می‌شود. این سیستم امکان انتقال ارز بین کشورها را فراهم کرده و بانک‌ها را از طریق شبکه جهانی به یکدیگر متصل می‌کند. حواله‌های ارزی معمولا برای انتقال پول به خارج از کشور و انجام خریدهای بین‌المللی کاربرد دارند.
کاربرد حواله‌های بانکی
در زمینه معاملات بانکی، کلمه «حواله» به معنای انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگر است. کاربرد انواع حواله‌های بین‌بانکی نیز در واقع انجام پرداخت‌های شخصی، تجاری، حقوقی و حتی پرداخت ارز بین‌المللی است. حواله به بانک اجازه می‌دهد که کار انتقال پول را سریع‌تر و امن‌تر انجام دهند.
این نکته را نیز فراموش نکنید که حواله ارزی داخلی و خارجی، حواله‌های بین‌بانکی ایران و انواع دیگر آن، قابلیت پیگیری دارند و همین موضوع باعث کاهش تقلب می‌شود؛ بنابراین در انتقال‌های کلان و حساس، بیشتر اوقات از حواله بین‌بانکی استفاده می‌شود.
حواله بانکی چقدر زمان می‌برد؟
زمان انجام انواع حواله‌های بانکی، بسته به نوع حواله متفاوت است:
حواله‌های ساتنا
این حواله‌ها معمولا ظرف چند ساعت و در روز کاری انجام می‌شوند؛ اما ممکن است تا ۲۴ ساعت طول بکشند.
حواله‌های شاپرک
این حواله‌ها معمولا سریع و در همان روز انجام می‌شوند.
حواله‌های بین‌المللی (سوئیفت)
حواله‌های ارزی بین‌المللی ممکن است (بسته به کشور مبدا و مقصد) ۱ تا ۳ روز کاری زمان ببرند.
حواله‌های RTGS
این نوع حواله‌ها به‌صورت آنی و در زمان واقعی پردازش می‌شوند.
تفاوت حواله ارزی و بانکی
«حواله بانکی» به انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگر در همان کشور یا بین بانک‌های داخلی اشاره دارد و معمولا به‌صورت ریالی انجام می‌شود. از سوی دیگر، «حواله ارزی» برای انتقال وجه به دیگر کشورها یا دریافت پول به ارزهای خارجی است. حواله‌های ارزی معمولا از طریق سیستم‌های جهانی مانند SWIFT انجام می‌شوند و نیاز به تبدیل ارز دارند؛ به همین دلیل، زمان پردازش و هزینه آن‌ها بیشتر از حواله‌های بانکی داخلی است.
تفاوت برات و حواله
برات یک نوع دستور پرداخت است که در آن شخص (برات‌دهنده) از شخص دیگری (برات‌گیر) درخواست می‌کند تا مبلغ معینی را به شخص سوم (ذی‌نفع) پرداخت کند. برات معمولا برای معاملات تجاری استفاده می‌شود.
در مقابل، «حواله» نوعی دستور پرداخت است که در آن شخص درخواست‌کننده از بانک می‌خواهد تا مبلغی را به حساب شخص دیگری منتقل کند. تفاوت اصلی این دو مورد، این است که برات بیشتر در معاملات بین اشخاص استفاده می‌شود؛ درحالی‌که حواله به‌طور معمول برای انتقال میان بانک‌ها است.
ساتنا، پایا و پل
ساتنا، پایا و پل سه سیستم مختلف برای انتقال وجه بین‌بانکی در ایران هستند که تفاوت‌های کلیدی دارند:
ساتنا: این سیستم برای انتقال وجه بین‌بانکی فوری با مبالغ بالا طراحی شده است. حواله ساتنا معمولا در همان روز کاری و به‌طور آنی پردازش می‌شود و برای مبالغ بالاتر از ۱۰۰ میلیون ریال کاربرد دارد.
پایا: سیستم پایا برای حواله‌های میان بانکی با مبالغ کمتر از ساتنا استفاده می‌شود. انواع حواله پایا روزانه و معمولا در چند ساعت پردازش می‌شوند؛ اما نیاز به زمان بیشتری نسبت به ساتنا دارند.
پل: سیستم پل برای پرداخت‌های آنلاین طراحی شده و از طریق آن می‌توان به‌راحتی پرداخت‌های مختلف را انجام داد. این سیستم برای تسویه‌های سریع و خریدهای آنلاین کاربرد دارد.