۹ روش تشخیص عیار نقره

با داغ شدن بازار نقره در ایران و سیر صعودی هر انس نقره جهانی، این سوال مهم برای افراد پیش می‌آید که واقعا چطور می‌شود نقره اصلی را تشخیص داد و چه عیاری برای خرید یا سرمایه‌گذاری بهتر است.

 

۹روش تشخیص عیار نقره

به گزارش بانک اول  به میزانی از نقره در یک ماده یا آلیاژ عیار گفته می‌شود. این مقدار نشان دهنده‌ی میزان نقره‌ی موجود در آن ماده یا میزان خالص بودن نقره‌ی ماست. معمولا عیار نقره را با درصد یا یک عدد سه رقمی نشان می‌دهند که روی فلز حک شده است. مثلا ۹۲.۵ یا ۹۲۵ که رایج‌ترین عیار در بازار محسوب می‌شود و نشان دهنده‌ی این است که از نقره استرلینگ که بهترین آلیاژ نقره است ساخته شده، به این معناست که ۹۲ درصد آن از نقره خالص و باقی آن، تشکیل شده از آلیاژی مانند مس و روی است. از کدهای رایج دیگر نقره می‌توان به ۸۰۰، ۸۳۰، ۸۷۵، ۹۲۵، ۹۶۰، ۹۹۹ اشاره کرد. همانطور که می‌شود حدس زد، ۹۹۹ خالص‌ترین آلیاژ نقره است که نمی‌توانیم قطعه‌ای با این درصد خلوص پیدا کنیم. زیرا نقره خالص بسیار نرم و شکننده است و در صنعت جواهرسازی نمی‌توان از آن استفاده کرد.

عیارسنجی نقره با محلول شورتر

یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص عیار نقره، استفاده از محلول شورتر است که یکی از مهم‌ترین محلول‌‍‌ها در شناسایی فلزاتی مثل طلا و نقره محسوب می‌شود. با استفاده از محلول شورتر نه تنها می‌توان میزان خلوص نقره را اندازه‌گیری کرد، بلکه می‌توان میزان آلیاژهای دیگری که در ماده وجود دارد را نیز مشخص کرد.

در این روش با ایجاد بریدگی در سطح نمونه‌ی موردنظر و ریختن محلول در آن ناحیه، میزان غلظت نقره را تشخیص داد. به این صورت که با تغییر رنگ محلول حاصل عیار نقره و میزان آلیاژهای مصری در نمونه قابل تشخیص خواهد بود.

در جدول زیر لیست آلیاژها و رنگ حاصل شده از آزمایش محلول شورتر را مشاهده می‌کنید:

عدد نوشته شده روی نقره

برای تشخیص نقره واقعی و اصل یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین روش‌ها، خواندن نوشته‌ی روی نقره است. برای خرید نقره به دنبال مهر استرلینگ باشید که معموا عیار نقره را روی آن حک کرده‌اند. در قسمت قبل عیارهای رایج و ارقامی که می‌شود روی نقره مشاهده کرد را مرور کردیم.

جدول عیار نقره

همانطور که گفته شد یک عدد سه رقمی حک شده روی نقره نشان دهنده‌ی عیار نقره و درصد خلوص آن است. در ذیل این مطلب جدول عیار نقره و درصدهای خلوص آن آورده شده است:

تشخیص نقره با سنگ محک (روش سنتی و رایج در ایران)

تشخیص نقره با سنگ محک و اسید مخصوص نقره یکی از رایج‌ترین روش‌ها در بازار طلا و نقره‌فروشان ایران است. این روش نیمه‌دقیق است، اما اگر درست انجام شود، می‌تواند حدودی از عیار واقعی نقره را مشخص کند.

برای تشخیص نقره، جسم مورد نظر را روی سنگ محک بکشید تا خطی روی آن بیفتد. سپس یک قطره اسید مخصوص نقره روی خط بریزید. اگر خط باقی ماند و تغییر رنگ کمی داشت، نقره اصل است (معمولاً با عیار بالا). اگر خط پاک شد یا رنگ تیره یا سبز شد، احتمالاً نقره تقلبی یا با عیار پایین است. این روش ساده است اما دقت صددرصد ندارد و بهتر است برای اطمینان از دستگاه XRF استفاده شود. همچنین این روش به ظاهر نقره آسیب وارد می‌کند مگر اینکه روی یک نمونه تست انجام شود.

تست وزن نقره

نقره نسبت به فلزهای دیگر چگال‌تر است. وزن فلزها دارای ضخامت و قطر خاصی هستند. اگر وزن نقره کمتر باشد احتمالا آلیاژ سبک‌تری در آن به کار رفته تا نقره‌ی استرلینگ. اگر وزن نقره بیشتر باشد احتمالا با سرب اندود شده باشد.

دستگاه عیارسنج نقره

برای تشخیص نقره واقعی می‌توان از دستگاه‌های مخصوص عیارسنجی که در طلافروشی‌ها و کارگاه‌های متالورژی موجود است و با نام عیارسنج XRF شناخته می‌شود، استفاده کرد. این دستگاه از طریق تابش اشعه X و کاهش طیف بازتابی عیار نقره را مشخص می‌کند. از مزایای این دستگاه می‌توان به این اشاره کرد که به نقره آسیبی نمی‌رساند و آزمایش عیارسنجی بدون نیاز به تراشیدن سطح یا ایجاد خراش روی نقره انجام می‌‎شود اما از طرفی گران قیمت بودن دستگاه باعث می‌شود استفاده از این دستگاه، روش رایجی برای عموم مردم نباشد.

روش تشخیص نقره با تیزاب

برای تشخیص نقره، یکی از روش‌های موجود استفاده از تیزاب یا سفیدکننده است. کافی است یک قطره از تیزاب را روی نمونه موردنظر بریزید. اگر رنگ آن سیاه شد، نقره واقعی است. چون نقره در تماس با مواد شیمیایی اکسید کننده تغییر رنگ می‌دهد و لکه دار می‌شود. اما این روش به علت آسیب فیزیکی که به نقره می‌رساند، به هبچ عنوان توصیه نمی‌شود. مگر اینکه قطعه‌ای برای تست در اختیار شما قرار داشته باشد. در غیر اینصورت پیشنهاد می‌شود از روش‌های دیگر برای تست واقعی بودن نقره استفاده کنید.

روش تشخیص نقره با وایتکس

این روش هم مثل روش قبلی باعث ایجاد لک سیاه روی نقره واقعی می‌شود. به همین خاطر توصیه‌ی ما استفاده از روش‌های دیگر یا تست روی یک نمونه‌ی جداگانه است.

روش تشخیص نقره با یخ

یک روش ساده برای تشخیص ظروف نقره قدیمی، استفاده از یخ است. در این آزمایش کافی است یک تکه یخ را روی سکه نقره یا روی ظرف بگذارید، اگر یخ به سرعت آب شد، فلز ما نقره واقعی خواهد بود. چون نقره رسانایی گرمایی بالایی دارد و باعث می‌شود یخ زود آب بشود.

روش تشخیص نقره با آهنربا

برای تشخیص واقعی بودن نقره می‌توانید از آهنربا یا مگنت استفاده کنید. اگر نقره شما عیار بالایی داشته باشد، آهنربا به نقره میچسبد. هرچقدر عیار یا درصد خلوص آن پایین‌تر باشد، میزان جذب و نگه داشت مگنت توسط نقره هم کمتر می‌شود.

نقره عیار پایین

نقره عیار پایین معمولا برای کم کردن هزینه‌ی ساخت زیورآلات، مخصوصا زیورآلات مردانه استفاده می‌شود. عیار پایین به این معنی است که کمتر از ۷۰ درصد فلز خالص داشته باشد. در ظروف نیز به دلیل اهمیت کمتر از نقره عیار پایین استفاده می شود.

عیار نقره‌های قدیمی

نقره‌هایی که در گذشته، به‌ویژه در ظروف، سکه‌ها، اشیای زینتی یا جواهرات سنتی استفاده می‌شدند، معمولاً دارای عیار پایین‌تری نسبت به نقره استرلینگ امروزی (۹۲۵) هستند. در ایران و بسیاری از کشورها، نقره‌های قدیمی عموماً بین عیار ۷۰۰ تا ۹۰۰ هستند.

تفاوت بین عیارسنجی نقره و سایر فلزات گران‌بها

عیارسنجی فلزات گران‌بها مثل نقره، طلا و پلاتین همگی برای تعیین درصد خلوص فلز اصلی انجام می‌شوند، اما هرکدام روش‌ها، حساسیت‌ها و ابزارهای خاص خودشان را دارند.