شرکت بیمه مسئول و موظف به جبران چه نوع خسارتی است؟

این اصل متضمن دو جلوه است نخست اینکه به موجب این اصل بیمه گر متعهد به جبران خسارتی است که در نتیجه وقوع حادثه مورد بیمه بر اموال بیمه گذار در بیمه اموال و بر اشخاص در بیمه مسئولیت وارد شده است، لذا خسارت باید زیان دیده را در وضعیتی که قبل از وقوع حادثه داشته قرار دهد مطابق این اصل خسارت وارده باید به تمامی و به نحو مطلوب جبران شود.

دوم اینکه جبران نباید موجب افزایش دارایی زیان دیده شود و بیمه نباید هرگز به صورت منبع انتفاع برای زیان دیده درآید.

این اصل از اصول آمره قرارداد های بیمه خسارت است که در اجرای آن بیمه گران تعهد دارند که خسارت واقعی ارزیابی شده زیان دیدگان را طبق مفاد و شرایط بیمه نامه صادر شده حداکثر تا سقف تعهدات بیمه ای جبران کند و تا حد امکان زیان دیده را در موقعیت قبل از وقوع حادثه زیانبار قرار دهند گرچه این اصل دارای دو رویکرد متفاوت یا مثبت و منفی است، اما در مقام اجرا و اعمال آن لازم است رویه قضایی بر بعد اثباتی آن اعتماد و تکیه کند مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و این موضوع بر عهده شرکت های بیمه می باشد.

بنابر این اصل، بیمه گر متعهد به جبران خسارت و رفع تعادلی است که در پی وقوع حادثه برای موضوع بیمه در وضع مالی زیان دیده پدیدار می شود. اگر این اصل ملاک پرداخت خسارت نباشد بیمه وسیله ای برای سودجویی و منفعت طلبی بوده و موجب ایجاد فساد و مخل نظم عمومی و مشوق ایجاد خسارت های عمدی خواهد بود.

در خصوص مبنای اصل جبران خسارت در حقوق بیمه اولین توجیهی که می تواند موجب پیدایش اصل جبران خسارت در حقوق بیمه باشد برقراری عدالت یا حفظ آن در جامعه است، زیرا عدالت و دادگری ایجاب می کند که هر زیاندیده ای تا میزانی که خسارت دیده است غرامت دریافت کند و نه کمتر و نه بیشتر .

از سویی دیگر برقراری نظم و امنیت اجتماعی در این امر دخیل می باشد و اگر اصل غرامت اساس پرداخت نباشد، بیمه می تواند منبع استفاده بیمه برای بیمه گزار و انگیزه ای برای ایجاد خسارت های عمدی که باعث فساد و مخل نظم عمومی است باشدو و از طرفی دیگر برخی دیگر؛

اصل مزبور ناشی از رویکرد اجتماعی کردن خطرات است بدین معنا که جبران کامل خسارت زیاندیده تنها درصورتی امکان پذیر است که از او حمایت اجتماعی شو و بیانگر این موضوع است که درصورتی که زیاندیده برای جبران خسارات خود ابتدا به نهاد های اجتماعی مراجعه کند. در حقیقت هدف اصلی این رویکرد آسیب زدایی اجتماعی است به همین علت می توان مبنای آن را در همبستگی اجتماعی بین افراد جامعه دانست.

بنابراین هدف اصلی در عقد بیمه به خصوص بیمه خسارت، جبران خسارت واقعی زیان دیده است. 

در واقع ترمیم کنندگی و برگردان وضعیت نخستین و اعاده روابط مختل شده به حالت عادی و قبل از روی دادن حادثه، فلسفه وجودی عقد بیمه را شکل می دهد؛ و از سویی دیگر، پوشش چنین بیمه ای نباید به افزایش دارایی زیاندیده منجر شود و نسبت به قبل از روی دادن حادثه، او را در موقعیتی بهتر قرار دهد.