امکان دریافت دیه توسط تبعه خارجی غیرمجاز
آیا اتباع خارجی غیرمجاز در ایران دیه می گیرند؟
مسئله پرداخت دیه به اتباع خارجی غیرمجاز یکی از چالش برانگیزترین مباحث در رویه قضایی است؛ به ویژه در مواردی که برخی محاکم، شمول قانون مجازات اسلامی را نسبت به اتباع فاقد اقامت قانونی محل تردید قرار داده اند.
آیا اتباع خارجی غیرمجاز دیه می گیرند؟نظر صریح قانون و تکلیف دادگاه ها در پرداخت دیه
به گزارش بانک اول مسئله پرداخت دیه به اتباع خارجی غیرمجاز یکی از چالش برانگیزترین مباحث در رویه قضایی است؛ به ویژه در مواردی که برخی محاکم، شمول قانون مجازات اسلامی را نسبت به اتباع فاقد اقامت قانونی محل تردید قرار داده اند. با این حال، مطابق نص صریح قانون، دیه یک حق مالی عمومی برای زیان دیده یا اولیای دم او محسوب می شود و ارتباطی با وضعیت اقامت قانونی یا غیرقانونی فرد ندارد.
قانون دیه اتباع خارجی و غیر قانونی
قانون دیه اتباع خارجی و غیر قانونی بر اساس مقررات جاری جمهوری اسلامی ایران و نظریه صادره از سوی اداره کل حقوقی قوه قضاییه، هیچ تفاوتی میان اتباع مجاز و غیر مجاز در حق دریافت دیه وجود ندارد. به موجب این نظریه، پرداخت دیه به زیان دیده یا اولیای دم او، حکمی عام و غیرقابل تخصیص است و تابعیت یا وضعیت اقامت افراد در کشور، مانع برخورداری از این حق قانونی نخواهد بود. این موضوع در راستای اصول عدالت قضایی و برابری در مقابل قانون تفسیر و اجرا می شود.
اداره کل حقوقی قوه قضاییه در پاسخ به استعلامات حقوقی تأکید کرده است که اقامت غیر قانونی، هرچند رفتاری خلاف مقررات ورود و اقامت اتباع خارجی محسوب شود، اما مانع از اجرای حکم دیه برای آنان نیست. مراجع قضایی موظف اند در صورت احراز هویت زیان دیده یا قائم مقام قانونی او، نسبت به صدور حکم و اجرای پرداخت دیه اقدام کنند. این رویکرد مانع از تضییع حقوق اشخاصی می شود که به رغم فقدان اقامت رسمی، در قلمرو جمهوری اسلامی ایران دچار زیان یا صدمه شده اند.
بر اساس مبانی فقهی و اصول حقوق کیفری، دیه در نظام حقوقی ایران یک حق شخصی و جبرانی است که وابسته به ملیت یا وضعیت اقامت نیست. از این رو، قانون دیه اتباع خارجی و غیر قانونی تأکیدی است بر لزوم حمایت برابر از کلیه افراد حاضر در قلمرو کشور، صرف نظر از تابعیت و نوع اقامت آنان. این امر نشان دهنده ی رویکرد انسانی و عدالت محور قانونگذار ایرانی در برخورد با اتباع خارجی در فرآیندهای کیفری است.
پرسش یکی از مخاطبان درخصوص شرایط دریافت دیه توسط تبعه خارجی غیرمجاز:
با توجه به قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مطالبه دیه از سوی اتباع خارجی؛ آیا بین اقامت مجاز یا غیر مجاز این افراد برای پذیرش درخواست آنان تفاوتی وجود دارد؟ توضیح آنکه، برخی محاکم، قانون جمهوری اسلامی ایران در پرداخت دیه را بر اتباع غیر مجاز حاکم نمی دانند.
پاسخ درخصوص امکان دریافت دیه توسط تبعه خارجی غیرمجاز:
پرداخت دیه به زیان دیده، اولیای دم وی و یا قائم مقام آنان حکمی عام است و با مجاز بودن یا نبودن اقامت تبعه بیگانه مطالبه کننده دیه ملازمه ای ندارد و مجرمانه بودن رفتار اقامت غیر مجاز، نافی صلاحیت رسیدگی مراجع قضایی در رسیدگی و صدور حکم به پرداخت دیه این افراد نیست؛ اعم از اینکه مسئول پرداخت دیه، بیت المال و یا مرتکب جرم باشد؛ همچنان که واحد اجرای احکام کیفری نیز باید پس از احراز هویت زیان دیده، ولی یا اولیای دم و یا قائم مقام آنان دستور پرداخت دیه را صادر کند.
