همه چیز در مورد وام مرابحه

وام مرابحه چیست؟ + شرایط و مراحل دریافت

وام مرابحه یکی از انواع تسهیلات بانکی است که بر پایه قرارداد خرید و فروش به صورت اقساطی پایه‌گذاری شده و برای تأمین نیازهای مختلف افراد و کسب‌وکارها کاربرد دارد. در این نوع وام، بانک کالا یا خدمات مورد نظر را خریداری کرده و سپس آن را با قیمتی بالاتر به مشتری می‌فروشد، به‌طوری که این تفاوت قیمت به‌عنوان سود وام به حساب می‌آید.

وام مرابحه علاوه بر شفافیت در محاسبه سود، از جنبه‌های حقوقی و فقهی نیز شرایط خاصی دارد که بر اساس اصول شرعی و قوانین اقتصادی طراحی شده است. این نوع تسهیلات به‌ویژه برای افرادی که به دنبال گزینه‌ای بدون ربا برای تأمین مالی خود هستند، جذابیت دارد.

وام مرابحه چیست؟

وام مرابحه یکی از انواع تسهیلات بانکی است که بر اساس قراردادهای اسلامی طراحی شده است. در این نوع وام، بانک یا مؤسسه مالی به درخواست مشتری، کالای مورد نظر او را خریداری کرده و سپس با افزودن سود مشخصی، آن را به صورت نقد یا اقساط به مشتری می‌فروشد. به‌عنوان مثال، فرض کنید فردی قصد خرید یخچالی به قیمت ۵۰ میلیون تومان را دارد، اما توانایی پرداخت نقدی آن را ندارد. در این شرایط، او می‌تواند از بانک درخواست کند تا یخچال را برایش خریداری کند. بانک پس از خرید یخچال، آن را با افزودن سود توافق‌شده به مشتری می‌فروشد و مشتری مبلغ نهایی را به صورت اقساط یا نقد به بانک پرداخت می‌کند

انواع عقد مرابحه

مرابحه عادی: در این حالت، فروشنده کالا را پیش‌تر خریداری کرده و با افزودن سود معین، آن را به خریدار می‌فروشد.
مرابحه سفارشی: در این نوع، فروشنده پس از دریافت سفارش از خریدار، کالا را تهیه کرده و با سود توافق‌شده به او می‌فروشد. در نظام بانکی، این روش رایج است؛ به‌طوری‌که بانک به‌عنوان واسطه، کالا را برای مشتری خریداری کرده و سپس با سود مشخص به او می‌فروشد.

نرخ سود، مدت و شرایط پرداخت تسهیلات مرابحه بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی بانک مرکزی تعیین می‌شود. این نوع وام به دلیل شفافیت در تعیین قیمت کالا و میزان سود، یکی از روش‌های متداول در تأمین مالی اسلامی محسوب می‌شود. همچنین، وام مرابحه می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مانند خرید خودرو، مسکن، لوازم خانگی و حتی کالاهای تجاری مورد استفاده قرار گیرد.در نهایت، وام مرابحه ابزاری مناسب برای افرادی است که نیاز به خرید کالایی دارند اما امکان پرداخت نقدی آن را ندارند، و با استفاده از این تسهیلات می‌توانند به صورت اقساطی کالای مورد نظر خود را تهیه کنند.

شرایط دریافت وام مرابحه

شرایط عمومی دریافت وام مرابحه ممکن است بسته به سیاست‌های هر بانک متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

عدم وجود بدهی معوق یا چک برگشتی: متقاضی نباید در سیستم بانکی بدهی پرداخت‌نشده یا چک برگشتی داشته باشد.
ارائه مدارک هویتی معتبر: شناسنامه و کارت ملی برای اشخاص حقیقی و مدارک ثبت شرکت برای اشخاص حقوقی الزامی است.
ارائه مدارک شغلی و درآمدی: گواهی اشتغال به کار، فیش حقوقی یا مدارک مربوط به کسب‌وکار برای اطمینان از توانایی بازپرداخت وام ضروری است.
معرفی ضامن یا ارائه وثیقه معتبر: بسته به مبلغ وام، ممکن است نیاز به ضامن معتبر یا وثیقه ملکی باشد.

مدارک لازم برای دریافت وام مرابحه

برای دریافت وام مرابحه، متقاضیان باید مدارک مشخصی را به بانک ارائه دهند تا صلاحیت آن‌ها برای دریافت تسهیلات بررسی شود. این مدارک ممکن است بسته به سیاست‌های هر بانک متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

تکمیل فرم درخواست وام مرابحه: متقاضی باید فرم مخصوص درخواست وام را به‌صورت کامل و دقیق پر کند.
مدارک هویتی:
- اشخاص حقیقی: ارائه اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی الزامی است.
- اشخاص حقوقی: ارائه مدارک ثبت شرکت و مدارک هویتی نمایندگان قانونی شرکت ضروری است.
مدارک مالی:
- گواهی اشتغال به کار یا مجوز فعالیت: برای اثبات اشتغال یا فعالیت تجاری متقاضی مورد نیاز است.
- فیش حقوقی یا مدارک درآمدی: برای ارزیابی توانایی بازپرداخت وام توسط متقاضی استفاده می‌شود.
ضمانت یا وثیقه:
- ضامن معتبر: معرفی فردی با توانایی مالی مناسب که تضمین‌کننده بازپرداخت وام باشد.
- وثیقه ملکی یا سپرده نقدی: در صورت نیاز، ارائه سند ملک یا سپرده بانکی به‌عنوان تضمین بازپرداخت وام ضروری است.
مدارک مربوط به محل فعالیت (برای اشخاص حقوقی): ارائه آدرس دقیق و مدارک مرتبط با محل فعالیت شرکت الزامی است.

توجه داشته باشید که ممکن است هر بانک مدارک اضافی یا شرایط خاصی را درخواست کند.

نحوه دریافت وام مرابحه

برای دریافت وام مرابحه، متقاضی باید ابتدا به یکی از بانک‌های ارائه‌دهنده این تسهیلات مراجعه کرده و شرایط دریافت وام را بررسی کند. هر بانک ممکن است مقررات خاصی برای پرداخت این نوع وام داشته باشد، بنابراین استعلام دقیق شرایط از بانک موردنظر اهمیت زیادی دارد.

مراحل دریافت وام مرابحه

بررسی شرایط و انتخاب بانک: متقاضی باید ابتدا بانک موردنظر خود را انتخاب کرده و از شرایط و مدارک موردنیاز مطلع شود. بانک‌هایی مانند ملی، سپه، صادرات و ملت از جمله بانک‌هایی هستند که وام مرابحه ارائه می‌دهند.
تکمیل فرم درخواست: پس از انتخاب بانک، فرد باید فرم مخصوص درخواست وام مرابحه را تکمیل و به بانک ارائه کند.
تحویل مدارک موردنیاز: مدارکی مانند شناسنامه، کارت ملی، مدارک مالی، مدارک مربوط به ضامن یا وثیقه و گواهی اشتغال به کار باید به بانک تحویل داده شود.
بررسی و تأیید مدارک: بانک پس از دریافت مدارک، وضعیت مالی و اعتباری متقاضی را بررسی کرده و در صورت تأیید، فرایند پرداخت وام را آغاز می‌کند.
نحوه پرداخت وام: برخی بانک‌ها مبلغ وام را به‌صورت نقدی پرداخت می‌کنند، اما برخی دیگر این تسهیلات را در قالب کارت اعتباری مرابحه ارائه می‌دهند تا متقاضی بتواند از آن برای خرید کالا یا خدمات موردنظر خود استفاده کند.

نکته مهم: اکثر بانک‌ها هنوز درخواست این وام را فقط به‌صورت حضوری در شعب خود پذیرش می‌کنند. همچنین، از آنجایی که وام مرابحه معمولاً برای خرید کالا و خدمات ارائه می‌شود، بانک ممکن است مستقیماً هزینه را به فروشنده کالا یا ارائه‌دهنده خدمات پرداخت کند.

پیشنهاد می‌شود قبل از اقدام به دریافت وام، از جزئیات شرایط و نحوه پرداخت آن در بانک موردنظر مطلع شوید تا فرایند دریافت وام سریع‌تر و بدون مشکل انجام شود.

سود وام مرابحه چند درصد است؟

سود وام مرابحه بسته به بانک و نوع تسهیلات می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی، بانک‌های دولتی برای وام مرابحه نرخ سودی بین ۱۵٪ تا ۲۰٪ در نظر می‌گیرند. در حالی که برخی از بانک‌های خصوصی ممکن است سود بیشتری از ۲۰٪ برای این نوع وام دریافت کنند. برای فرهنگیان، طبق اطلاعات موجود، نرخ سود وام مرابحه ۱۲٪ تعیین شده است.

این نرخ معمولاً از سوی بانک‌های مختلفی مانند بانک ملی و قرض‌الحسنه مهر ایران ارائه می‌شود. البته باید توجه داشت که نرخ سود وام مرابحه ممکن است با گذشت زمان تغییر کند، بنابراین توصیه می‌شود که قبل از اقدام برای دریافت این وام، با مراجعه به شعب بانک یا تماس با مسئولین بانک، از نرخ سود و شرایط به‌روز مطلع شوید.

موارد مصرف وام مرابحه

وام مرابحه یکی از انواع تسهیلات بانکی است که به متقاضیان امکان می‌دهد کالاها یا خدمات مورد نیاز خود را به صورت اقساطی خریداری کنند. این وام به‌ویژه در شرایطی کاربرد دارد که فرد توانایی پرداخت مبلغ کامل کالا را به صورت نقدی ندارد و نیازمند تأمین مالی برای خرید آن است.

موارد مصرف وام مرابحه عبارت‌اند از:

تأمین مواد اولیه و تجهیزات برای واحدهای تولیدی و صنعتی: واحدهای تولیدی، صنعتی، کشاورزی و معدنی می‌توانند با استفاده از وام مرابحه، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز خود را تهیه کنند و به بهبود فرآیند تولید و افزایش بهره‌وری کمک کنند.
خرید کالاهای مصرفی و بادوام برای کسب‌وکارها: کسب‌وکارها می‌توانند با این وام، کالاهای مصرفی و بادوام مورد نیاز خود را تأمین کنند و به بهبود خدمات و محصولات خود بپردازند.
تأمین مالی برای خرید مسکن یا زمین: در برخی موارد، وام مرابحه برای خرید مسکن یا زمین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌خصوص زمانی که این املاک به‌عنوان کالای سرمایه‌ای محسوب شوند.
تسهیل در گردش سرمایه و رونق کسب‌وکارها: با تأمین مالی از طریق وام مرابحه، کسب‌وکارها می‌توانند به بهبود جریان نقدی و توسعه فعالیت‌های خود بپردازند.
افزایش درآمد بانک‌ها از طریق فروش دارایی‌ها به قیمت بالاتر: بانک‌ها با فروش دارایی‌ها به قیمت بالاتر از قیمت خرید، می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند و منابع مالی خود را تقویت کنند.

به‌طور کلی، وام مرابحه با توجه به ماهیت کالا محور خود، در تأمین مالی برای خرید کالاها و خدمات مختلف، به‌ویژه در بخش‌های تولیدی و صنعتی، نقش مهمی ایفا می‌کند و به بهبود وضعیت اقتصادی و رونق کسب‌وکارها کمک می‌کند.

وام مرابحه فرهنگیان چیست؟ مبلغ وام مرابحه فرهنگیان

وام مرابحه فرهنگیان یک نوع تسهیلات بانکی است که به منظور خرید کالاهای مختلف به فرهنگیان محترم اعطا می‌شود. این وام به صورت کارت اعتباری ارائه می‌گردد که تنها برای خرید کالا و خدمات قابل استفاده است و به هیچ وجه امکان برداشت نقدی ندارد. به عبارت دیگر، فرهنگیان عزیز می‌توانند با استفاده از این کارت، خریدهای مورد نیاز خود را انجام دهند. مبلغ وام مرابحه فرهنگیان معمولاً به عواملی چون اعتبارسنجی و رتبه اعتباری فرد بستگی دارد. به طور کلی، مبلغ این وام می‌تواند بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومان باشد، اما برخی اوقات سازمان آموزش و پرورش این مبلغ را تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان نیز افزایش می‌دهد.

برای اطمینان از مبلغ دقیق وام مرابحه، فرهنگیان می‌توانند از نهادهای مربوطه یا بانک‌ها استعلام بگیرند. همان‌طور که گفته شد وام مرابحه به صورت کارت اعتباری مرابحه به متقاضیان تعلق می‌گیرد. این کارت‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را از سایر کارت‌های اعتباری متمایز می‌کند. مهم‌ترین تفاوت این است که امکان برداشت نقدی از کارت اعتباری مرابحه وجود ندارد و تنها می‌توان از آن برای خرید کالا و خدمات استفاده کرد. بانک‌ها سقف مشخصی برای این نوع وام تعیین کرده‌اند که در حال حاضر به ۳۰۰ میلیون تومان می‌رسد. بنابراین، فرهنگیان عزیز می‌توانند با مراجعه به بانک‌ها یا نهادهای مربوطه، مبلغ دقیق وام خود را بررسی کنند و برای خرید کالاهای مورد نیاز خود از آن بهره‌برداری کنند.

وام مرابحه مسکن چیست؟

وام مرابحه مسکن یک نوع تسهیلات مالی است که در نظام بانکی اسلامی برای خرید، ساخت یا تعمیر خانه ارائه می‌شود. در این روش، بانک به نمایندگی از متقاضی، ملک مورد نظر را خریداری کرده و مبلغ آن را با افزودن سود مشخص به صورت نقدی یا اقساطی به متقاضی می‌فروشد. به عنوان مثال، بانک مسکن تسهیلات مرابحه را برای خرید، تعمیر یا رهن مسکن ارائه می‌دهد. میزان این تسهیلات بر اساس درآمد و توان پرداخت اقساط متقاضی تعیین می‌شود.

انواع اوراق مرابحه (صکوک) و کاربرد آن‌ها

اوراق مرابحه یا صکوک، ابزارهای مالی هستند که در نظام مالی اسلامی به منظور تأمین مالی استفاده می‌شوند. این اوراق به طور خاص در بانکداری اسلامی برای تأمین منابع مالی شرکت‌ها، دولت‌ها و مؤسسات مختلف به کار می‌روند. یکی از ویژگی‌های مهم این اوراق، انطباق با قوانین شرعی است که آن‌ها را از سایر اوراق مالی مانند اوراق قرضه متمایز می‌کند.

انواع اوراق مرابحه (صکوک)

اوراق مرابحه تأمین مالی: این نوع اوراق برای تأمین مالی خرید دارایی‌های ثابت یا جاری یک شرکت منتشر می‌شود. مثلاً اگر یک شرکت نیاز به خرید تجهیزات یا مواد اولیه داشته باشد، می‌تواند از طریق انتشار این اوراق سرمایه مورد نظر خود را جذب کند. در این حالت، دارایی مورد نظر به عنوان پشتوانه اوراق مرابحه استفاده می‌شود.
اوراق مرابحه رهنی: این نوع اوراق برای تأمین مالی با استفاده از وثیقه‌گذاری یک دارایی خاص منتشر می‌شود. به عبارت دیگر، یک دارایی مانند ملک یا ساختمان به عنوان ضمانت برای انتشار اوراق مرابحه قرار می‌گیرد. در این حالت، اگر به هر دلیلی پرداخت‌های مربوط به اوراق متوقف شود، بانک می‌تواند از این دارایی به عنوان تضمین استفاده کند.
اوراق مرابحه تأمین نقدینگی: این نوع اوراق به منظور تأمین نقدینگی برای پرداخت بدهی‌ها یا هزینه‌های جاری یک شرکت منتشر می‌شود. اگر یک شرکت نیاز به پرداخت فوری بدهی‌های خود یا تأمین بودجه برای پروژه‌های کوتاه‌مدت داشته باشد، می‌تواند از این اوراق استفاده کند.
اوراق مرابحه تأمین سرمایه: شرکت‌های تجاری برای گسترش فعالیت‌های خود یا راه‌اندازی پروژه‌های جدید، به سرمایه نیاز دارند. اوراق مرابحه تأمین سرمایه به همین منظور منتشر می‌شود و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا منابع مالی لازم برای توسعه و گسترش کسب‌وکار خود را تأمین کنند.

کاربردهای اوراق مرابحه

این اوراق به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ و توسعه‌ای مانند ساخت‌وساز، تولید، یا حتی برای تأمین نقدینگی در شرایط خاص به کار می‌روند. به عنوان مثال، شرکت‌های ساختمانی می‌توانند با استفاده از اوراق مرابحه، پروژه‌های مسکونی و تجاری خود را تأمین مالی کنند. در این فرآیند، افراد یا سرمایه‌گذاران با خرید اوراق، بخشی از دارایی یا پروژه را خریداری کرده و در سود حاصل از آن شریک می‌شوند.

این ابزارها در واقع به نوعی شبیه به اوراق قرضه هستند، با این تفاوت که در این سیستم، هیچ‌گونه سود بهره‌ای پرداخت نمی‌شود و تمامی فرآیندها مطابق با اصول شرعی انجام می‌شود. به همین دلیل اوراق مرابحه به عنوان یک ابزار مالی اسلامی شناخته می‌شود که در بسیاری از کشورهای اسلامی کاربرد گسترده‌ای دارد.

مزایای قرارداد مرابحه

یکی از اصلی‌ترین مزایای این قرارداد، شفافیت کامل است. در این نوع قرارداد، قیمت تمام‌شده کالا به‌طور دقیق برای خریدار مشخص می‌شود و هیچ هزینه پنهانی وجود ندارد، بنابراین خریدار از ابتدا می‌داند که مبلغ نهایی برای خرید کالا چقدر خواهد بود. دیگر مزیت مهم این قرارداد، سود مشخص است. در مرابحه، سود فروشنده از پیش تعیین شده و در قرارداد ذکر می‌شود. این بدان معناست که طرفین از ابتدا می‌دانند که چه مقدار سود به فروشنده تعلق می‌گیرد و هیچ گونه تغییر یا ابهامی در این زمینه وجود نخواهد داشت.

یکی دیگر از ویژگی‌های این قرارداد، مالکیت کالا است. در مرابحه، تا زمانی که تمامی اقساط به‌طور کامل پرداخت نشود، مالکیت کالا به خریدار منتقل نمی‌شود. این امر امنیتی برای فروشنده به همراه دارد، زیرا تا زمان تسویه کامل مبلغ، فروشنده همچنان مالک کالا باقی می‌ماند. در نهایت، عقد اسلامی بودن این قرارداد، از دیگر مزایای آن است. مرابحه یک قرارداد کاملاً مطابق با اصول بانکداری اسلامی است و هیچ‌گونه ربا یا بهره غیرشرعی در آن دخیل نیست. این ویژگی باعث می‌شود که بسیاری از افراد که به اصول شرعی اهمیت می‌دهند، از این نوع قرارداد برای تأمین مالی استفاده کنند.

شرایط صحت قرارداد مرابحه

برای اینکه قرارداد مرابحه به‌طور صحیح و قانونی منعقد شود، باید علاوه بر رعایت شرایط خاص این نوع قرارداد، شرایط عمومی صحت معامله نیز رعایت گردد. این شرایط، اصولی هستند که برای صحت هرگونه معامله لازم و ضروری هستند. در ادامه، به توضیح این شرایط خواهیم پرداخت:

وجود قصد و رضایت طرفین: اولین شرط اساسی برای صحت قرارداد مرابحه این است که هر دو طرف معامله باید با قصد و اراده آزادانه وارد قرارداد شوند. یعنی هیچ‌گونه اجبار یا فشاری از طرف هیچ‌یک از طرفین بر دیگری وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، قرارداد فاقد اعتبار خواهد بود.
اهلیت طرفین: طرفین قرارداد مرابحه باید از اهلیت قانونی برخوردار باشند. این یعنی افراد باید توانایی و صلاحیت لازم برای انجام این نوع معاملات را داشته باشند. به عبارت دیگر، طرفین باید بالغ، عاقل و در وضعیت قانونی صحیح قرار داشته باشند تا بتوانند قرارداد را به‌طور معتبر امضا کنند.
مشخص بودن موضوع معامله: یکی دیگر از شرایط ضروری برای صحت قرارداد مرابحه، مشخص بودن موضوع معامله است. در این قرارداد، باید کالا یا دارایی که مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد، به‌طور دقیق و شفاف تعریف شود. این موضوع باید از نظر ویژگی‌ها و مشخصات برای طرفین واضح باشد تا هیچ‌گونه ابهامی در قرارداد وجود نداشته باشد.
مشروعیت هدف معامله: هدف یا دلیل انجام معامله نیز باید مشروع و قانونی باشد.

با رعایت این شرایط، قرارداد مرابحه به‌طور صحیح و قانونی منعقد می‌شود و طرفین می‌توانند از آن بهره‌برداری کنند.

کدام بانک‌ها وام مرابحه پرداخت می‌کنند؟

در حال حاضر، چندین بانک معتبر در ایران این نوع وام را به مشتریان خود می‌دهند، از جمله:

بانک ملی ایران
بانک سپه
بانک صادرات ایران
بانک ملت
بانک ایران زمین
بانک تجارت
بانک کشاورزی
بانک رفاه کارگران

این بانک‌ها برای تأمین نیازهای مالی مختلف افراد و کسب‌وکارها، وام مرابحه را در قالب‌های مختلفی ارائه می‌دهند تا مشتریان بتوانند با شرایط مناسب از این نوع تسهیلات استفاده کنند.

وام مرابحه انواع بانک‌ها

در جدول زیر، برخی از بانک‌های ایرانی که وام مرابحه ارائه می‌دهند همراه با نوع وام و نرخ سود سالانه آن‌ها نمایش داده شده است:

بانک	نوع وام	سود سالانه (%)
بانک ملی	خرید کالا	۱۴-۲۳
بانک سپه	کسب‌وکار، مسکن	۲۰-۲۴
بانک رفاه	فرهنگیان، درمان	۱۷-۱۹
بانک ملت	ازدواج، تعمیر مسکن	۱۹-۲۱

حکم شرعی وام مرابحه چیست؟

وام مرابحه از نظر مراجع تقلید شیعه و علمای اهل سنت به‌عنوان یک روش معتبر و شرعی پذیرفته شده است، چرا که:

بانک مالک کالای مورد نظر است و آن را با قیمت بالاتر از قیمت خرید به مشتری می‌فروشد.
در این نوع معامله هیچ‌گونه بهره یا ربا وجود ندارد.
تمامی شرایط قرارداد به‌طور واضح و بر اساس توافق طرفین مشخص می‌شود.

کلام آخر

در نتیجه، وام مرابحه به عنوان یک ابزار مالی مبتنی بر اصول شرعی، راه‌حلی مناسب برای تأمین مالی بدون ربا به شمار می‌آید. این نوع وام به ویژه برای افرادی که نیاز به خرید کالا یا خدمات دارند اما توان پرداخت نقدی آن را ندارند، به صورت اقساطی و با شفافیت در محاسبه سود، قابل استفاده است. انواع مختلف این وام، از جمله مرابحه عادی و سفارشی، با شرایط خاص خود در دسترس قرار دارند و بسته به نیاز متقاضیان می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از خرید کالا تا تأمین مالی برای خرید مسکن و تجهیزات مورد استفاده قرار گیرند. با رعایت شرایط و مراحل خاص دریافت وام مرابحه، افراد می‌توانند به راحتی از این تسهیلات بهره‌برداری کنند.