چگونه چک برگشتی را نقد کنیم؟

چک برگشتی یکی از چالش‌های مهم در معاملات مالی است که می‌تواند مشکلات حقوقی و اقتصادی جدی برای دارنده آن ایجاد کند. بسیاری از افراد با این پرسش مواجه می‌شوند که چگونه چک برگشتی را نقد کنیم و چه راهکارهایی برای وصول آن وجود دارد. آشنایی با روش‌های قانونی، اقدامات اجرایی و مسیرهای حقوقی برای وصول وجه چک، امری ضروری است.

نحوه وصول چک برگشتی صیادی

چک‌های صیادی به دلیل ویژگی‌های امنیتی و قابلیت پیگیری بالا، در سیستم بانکی ایران استفاده می‌شوند. با این حال، گاهی ممکن است با چک برگشتی مواجه شوید. در ادامه، مراحل وصول چک برگشتی صیادی و پاسخ به سؤال “چگونه چک برگشتی را نقد کنیم” به‌صورت ساده و روان توضیح داده شده است:

مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت

 

ابتدا با در دست داشتن چک و کارت شناسایی معتبر به بانکی که چک در آن قابل وصول است مراجعه کنید. اگر حساب صادرکننده چک موجودی کافی نداشته باشد، بانک موظف است گواهی عدم پرداخت صادر کند. این گواهی شامل اطلاعات چک، هویت صادرکننده و دلیل عدم پرداخت است و دارای کد رهگیری می‌باشد.

بررسی امکان مصالحه

پیش از اقدام قانونی، می‌توانید با صادرکننده چک تماس بگیرید و درباره پرداخت مبلغ توافق کنید. در برخی موارد، این روش می‌تواند سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر باشد.​

درخواست صدور اجراییه از دادگاه

در صورت عدم توافق، با ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، می‌توانید درخواست صدور اجراییه کنید. دادگاه بدون نیاز به رسیدگی طولانی، اجراییه صادر می‌کند و صادرکننده چک موظف به پرداخت مبلغ می‌شود.

اعمال محدودیت‌های قانونی برای صادرکننده

اگر صادرکننده در مدت ۲۴ ساعت پس از صدور اجراییه مبلغ چک را تأمین نکند، حساب‌های او در تمامی بانک‌ها به میزان مبلغ چک مسدود می‌شود. همچنین، پس از ۱۰ روز، محدودیت‌هایی مانند ممنوعیت افتتاح حساب جدید، دریافت وام و صدور چک جدید برای وی اعمال خواهد شد.

پیگیری از طریق شورای حل اختلاف

برای پیگیری مطالبات ناشی از چک‌هایی که مبلغ آن‌ها ۲۰۰ میلیون ریال یا کمتر است، پس از برگشت چک و دریافت گواهی عدم پرداخت، لازم است که به شورای حل اختلاف مراجعه کنید. در این مرحله، باید توجه داشته باشید که حواله‌هایی که از مؤسسات دریافت می‌کنید، برخی از ویژگی‌های چک را ندارند، از جمله اینکه امکان درخواست تأمین خواسته برای آن‌ها وجود ندارد و قابلیت اجرایی از طریق ثبت نیز برای این نوع حواله‌ها قابل اعمال نیست. مدارک مورد نیاز برای این مرحله شامل کارت شناسایی (کارت ملی و شناسنامه) و لاشه چک گواهی عدم پرداخت می‌شود.

در شورا، باید دادخواست مخصوص شورای حل اختلاف را تکمیل و تسلیم کنید. در این مرحله، پرداخت هزینه دادرسی ضروری است که معادل دو و نیم درصد از اصل خواسته (مبلغ چک) خواهد بود. پس از این مراحل، دادخواست مطالبه وجه به رئیس شورا ارائه می‌شود و در صورت کامل بودن مدارک، رئیس شورا آن را به یکی از شعب شورا ارجاع می‌دهد. پس از ارجاع پرونده به شعبه مربوطه، قاضی آن شعبه وقت رسیدگی را تعیین می‌کند که ممکن است بین یک هفته تا دو ماه به طول بینجامد.

تأمین خواسته

تأمین خواسته در پیگیری چک برگشتی یکی از مراحل قانونی است که در صورت عدم پرداخت مبلغ چک، قابل درخواست می‌باشد. برای انجام این درخواست، لازم است مدارک مربوطه از جمله اصل چک و گواهی عدم پرداخت از بانک در اختیار دادگاه قرار گیرد. طبق بند ج ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، چک به عنوان یک سند تجاری شناخته می‌شود و خواهان (فردی که برای وصول چک اقدام کرده) می‌تواند در مراحل رسیدگی به دعوی درخواست تأمین خواسته کند.

این اقدام به معنای مسدود کردن موقت اموال و دارایی‌های خوانده (طرف مقابل دعوی) است تا در صورت صدور حکم به نفع خواهان، امکان وصول مبلغ چک از این اموال فراهم شود. از مزایای این فرآیند می‌توان به مسدود کردن حساب‌های بانکی، توقیف اموال منقول و غیرمنقول (مثل وسایل نقلیه و املاک) و همچنین ضبط معادل مبلغ چک اشاره کرد. به این صورت که در صورت عدم پرداخت چک، معادل مبلغ آن از اموال خوانده ضبط شده و به هنگام صدور حکم، از این اموال برای وصول بدهی استفاده می‌شود. این روش به منظور جلوگیری از فرار مالی و تضمین دریافت مطالبات قانونی افراد طراحی شده است.

اجرای حکم

پس از صدور رای قطعی توسط شورای حل اختلاف و در صورتی که طرف مقابل اعتراضی نکرده باشد، مرحله بعدی اجرای احکام مدنی آغاز می‌شود. در این مرحله، اگر مالی از خوانده طبق درخواست تأمین خواسته توقیف شده باشد یا مبلغ چک به حساب صندوق دادگستری واریز شده باشد، آن مبلغ به خواهان (فردی که برای وصول چک اقدام کرده) تحویل داده می‌شود.

همچنین مطابق با ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی، پس از صدور اجراییه، خوانده موظف است ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم، یکی از دو اقدام زیر را انجام دهد: ابتدا باید دارایی خود را معرفی کرده و به درخواست خواهان پاسخ دهد یا در صورت داشتن دارایی قابل توقیف، آن را تسلیم کند.

در صورتی که خوانده نتواند یا نخواهد دارایی خود را تسلیم کند، می‌تواند درخواست اعسار (ناتوانی مالی) بدهد. این درخواست به معنای اعلام عدم توانایی خوانده در پرداخت مبلغ چک یا تسلیم دارایی است که دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، شرایط اعسار را بررسی خواهد کرد.

با طی این مراحل و آگاهی از حقوق خود، می‌توانید چک برگشتی صیادی را وصول کرده و به حق قانونی خود دست یابید.​