حذف سربازی اجباری چقدر جدی است؟

به گزارش بانک اول چند روزی است که بار دیگر احتمال حذف سربازی اجباری مطرح شده است. اما این موضوع چقدر جدی می‌تواند باشد؟

اخیرا نایب رییس مجلس با بیان اینکه باید سربازی اجباری جمع شود اعلام کرد: وجود سه میلیون مشمول غایب نشان دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است.

چند روز پیش، سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در صفحه رسمی خود در توییتر نوشت: «باید سربازی اجباری جمع شده و نیروهای متخصص نظامی برای حراست از امنیت و اقتدار کشور استخدام شوند؛ وجود ۳ میلیون مشمول غایب نشان‌دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است. در شرایط جنگ اقتصادی باید از توان جوانان برای سازندگی و جهش تولید استفاده کنیم؛ نسل جوان سربازان خط مقدم این جنگ هستند.»

پس از این توییت، محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در توییتی نوشت: «سال‌ها پیش درباره جایگزینی سربازی حرفه‌ای با سربازی اجباری طرح مناسبی ارائه کردم، پیشنهاد می‌کنم این طرح به‌روزرسانی و با حمایت مجلس عملیاتی شود.»

طبق آخرین اطلاعات منشره، هم‌اکنون ۱۲۳ کشور به هیچ عنوان سربازی اجباری نداشته و ارتش کاملا حرفه‌ای را به‌طور کامل جایگزین کرده‌اند و فقط ۱۸ کشور هستند که مدت خدمت سربازی اجباری در قانون این کشور‌ها بیش از یک‌سال است.

پیش از این نیز بحث حذف سربازی اجباری مطرح بوده اما تاکنون تصمیم جدی برای تغییر در قانون سربازی اتخاذ نشده است.

اقتصادنیوز نیز در این مورد نوشته است: سربازی اجباری به خصوص اگر در آن مواردی برای معافیت از سربازی در نظر گرفته شده باشد، رفتارهای نامطلوب و مضری از قبیل ادامه تحصیل با انگیزه معافیت، ازدواج‌های زودهنگام و انتخاب مشاغل نامناسب را موجب خواهند شد. این همان چیزی بود که در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ اتفاق افتاد. سربازگیری اجباری همچنین باعث تضعیف ارتش نیز می شود، زیرا افرادی که به خدمت اجباری فراخوانده می‌شوند با پایان گرفتن دوره خدمتشان به احتمال بیشتری نسبت به داوطلبان ارتش را ترک می‌کنند. در ضمن در خدمت سربازی اجباری اخلاقیات کمتر رعایت می‌شود و برقرار کردن نظم نیز مشکل‌تر است.به همین دلیل در ایالات متحده خدمت سربازی اجباری در سال ۱۹۷۳ منسوخ شد. زیرا بر پایه تجربیات تقریبا تمامی مقامات ارشد نظامی آمریکا اعتقاد دارند که اجباری شدن خدمت سربازی تنها سبب تضعیف نیروهای مسلح و افزایش هزینه‌ها خواهد شد.

کشورهای زیادی در اروپا، اخیرا به همین دلیل ‌سیستم سربازی داوطلبانه را اتخاذ کرده‌اند و یا به صورتی فعالانه در حال بررسی آن هستند. در بریتانیا نیز چندین دهه است که این سیستم اجرا می‌شود.