نکات مهمی که باید درباره حساب بانکی متوفی بدانید

 شاید تا به امروز برایتان این سوال پیش آمده باشد که اگر مشتری بانک فوت کند، اقدام بانک‌ها در قبال تعیین و تکلیف سپرده، تسهیلات، دسته چک و … چگونه است؟

البته امیدواریم هیچگاه گذر شما به بانک برای پیگیری حساب بانکی متوفی و انحصار وراثت نیفتد، ولی خوب است بدانیم که چه مدارکی را بانک بابت پرداخت وجوه متوفی و رسیدگی برای امور انحصار وراثت دریافت می‌کند و آیا امکان پرداخت هزینه مرتبط با کفن و دفن از  حساب متوفی وجود دارد؟ در این مطلب با  امور مرتبط با حساب بانکی متوفی مانند انحصار وراثت و مالیات بر ارث آشنا می‌شویم.

بانک‌ها چگونه از فوت مشتری خود مطلع می‌شوند؟

به گزارش بانک اول بانک‌ها باید به صورت رسمی از فوت مشتری خود اطلاع داشته باشند تا اقدامات لازم مثل انحصار وراثت و مالیات بر ارث را برای حساب متوفی انجام دهند. معمولا بانک به یکی از دو صورت زیر مطلع می‌شود:

• استعلام از طریق سامانه مرتبط با سازمان ثبت احوال کشور
• وصول یکی از مدارک فرد متوفی مانند گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت و استعلام اداره امور مالیاتی مبنی بر مانده حساب سپرده

 پرداخت هزینه کفن و دفن از حساب بانکی متوفی

پیش از آن که مواردی مانند انحصار وراثت و مالیات بر ارث را بررسی کنیم، قصد داریم مبلغ قابل پرداخت برای هزینه‌ی کفن و دفن از حساب متوفی را شرح دهیم. تا قبل از ارائه مدارک مورد نیاز توسط وراث براي انحصار وراثت و دریافت سهم الارث، بانک‌ها صرفاً مجاز به پرداخت مبلغی به عنوان هزینه کفن و دفن و برگزاري مراسم ترحیم هستند. این مبلغ در حال حاضر مطابق ابلاغ بانک مرکزی، یک میلیون تومان است و با تکمیل فرم توسط یکی از وراث، پرداخت می‌شود. پس با مراجعه به بانک بدون ارائه مدرک خاصی در صورت احراز رسمی بانک مبنی بر فوت شخص، پرداخت مبلغ انجام می‌شود.

وضعیت و تکلیف حساب بانکی متوفی

همه‌ی حساب‌های کوتاه مدت، قرض الحسنه و مدت‌دار متوفی بسته شده و در یک حساب  واسط بانکی جهت آماده‌سازی برای انحصار وراثت واریز می‌شود. در صورتی که متوفی حساب‌هایی دارد که با دیگران شریک بوده (حساب مشترک) به نسبت سهم متوفی مبلغ از حساب مذکور کسر و به حساب واسط بانک انتقال می‌‌شود.

 پس از فوت مشتری، تسهیلات چگونه پرداخت می‌شود؟

 معمولا ابتدا بانک‌ها به وراث جهت بازپرداخت تسهیلات اطلاع داده و در صورت موافقت به همان روال گذشته بازپرداخت تسهیلات صورت می‌پذیرد. چنانچه تسهیلات دارای بدهی سررسید شده باشد و وراث تمایلی به بازپرداخت آن نداشته باشند بانک از حساب متوفی نزد خود برداشت می‌کند.

در صورت عدم تمایل وراث به بازپرداخت تسهیلات نیز، بانک ابتدا تسهیلات متوفی را دین حال کرده و سپس از وجوه سپرده برداشت می‌کند و در صورت کافی نبودن موجودی حساب متوفی به سراغ ضامنین خواهد رفت.

پرسش‌های متداول

در ادامه پیش از اینکه به نکات مهم دیگری مانند انحصار وراثت و مالیات بر ارث بپردازیم خوب است به چند سوال مهم دیگر پاسخ دهیم.

 اگر ضامن تسهیلات شما فوت نمود، روند تسهیلات شما چگونه می‌شود؟

 در صورت فوت ضامن، بانک اقدام جدیدی نخواهد کرد و تسهیلات وام گیرنده مطابق قبل یعنی بدون ضامن ادامه پیدا خواهد کرد. البته این نکته مهم را هم باید بدانید که به علت فقدان ضامن در صورت عدم وصول اقساط در سررسید بانک‌ها سخت گیرانه‌تر برخورد خواهند کرد.

اگر چکی از حساب متوفی در دستان شما بود، تکلیف چیست؟

 چنانچه چک قبل از تاریخ فوت باشد و هنوز وراث برای کار‌های انحصار وراثت و مالیات بر ارث به بانک مراجعه نکرده باشند، بانک وجه چک شما را پرداخت می‌کند. در غیر اینصورت گواهی عدم پرداخت صادر و به شما تحویل می‌گردد.

 چه مدارکی جهت تعیین و تکلیف حساب متوفی توسط وراث باید به بانک ارائه شود؟

 گواهی انحصار وراثت

گواهی واریز مالیات بر ارث

گواهی فوت

وصیت نامه (در صورت وجود)

 گواهی انحصار وراثت از کجا دریافت می‌شود؟

اکنون به مسائل مربوط به انحصار وراثت و پس از آن گواهی مالیات بر ارث می‌پردازیم. گواهی انحصار وراثت توسط مراجع قضایی یعنی شوراي حل اختلاف یا دادگاه عمومی حقوقی صادر می‌شود. در صورتی که بازماندگان درخواست نمایند، دادگاه صادرکننده‌ی گواهی انحصار وراثت، سهم الارث هر یک از ورثه را مشخص می‌‌کند.

 گواهی واریز مالیات بر ارث چیست؟

مطابق قانون، تا زمانی که بازماندگان متوفی، گواهی واریز مالیات بر ارث (یا معافیت از پرداخت مالیات بر ارث) را به بانک ارائه نکرده‌اند، بانک‌ها مجاز به پرداخت هیچ مبلغی (به جز هزینه کفن و دفن) به آن‌ها نیستند.

مبلغی که در گواهی مالیات بر ارث درج شده است باید مطابق مبلغ موجودی سپرده‌های تاریخ فوت مشتري باشد. به مبالغی که پس از تاریخ فوت مشتري به سپرده‌های متوفی واریز شده، مالیات تعلق نمی‌گیرد و بدون نیاز به گواهی واریز مالیات بر ارث، با رعایت سایر ضوابط و به نسبت سهم الارث، قابل پرداخت به وراث است.

 آیا امکان پرداخت مالیات بر ارث از محل حساب سپرده‌ی متوفی مقدور است؟

 چنانچه وراث از اداره امور مالیاتی تقاضا نمایند مالیات مزبور از محل موجودی حساب سپرده‌ متوفی پرداخت شود؛ آن وقت اداره امور مالیات طی نامه‌ای به بانک درخواست می‌کند مبلغ مالیات از محل سپرده‌های متوفی در وجه اداره امور مالیاتی پرداخت شود.

 آیا امکان مراجعه یکی از وراث به نمایندگی از همه‌ بازماندگان برای انحصار وراثت وجود دارد؟

بله، چنانچه یکی از ورثه به همراه وکالت محضری از همه وراث به شعب بانک مراجعه نماید امکان تعیین و تکلیف و دریافت مبالغ سهم الارث را خواهد داشت.

 چنانچه متوفی صندوق امانات داشته باشد تکلیف چیست؟

 درصورتی‌که مشتری فوت کند برای دسترسی به صندوق امانات، وراث باید مراحل انحصار وراثت را طی کنند و تا آن زمان امکان دسترسی به صندوق را نخواهند داشت. وراث و یا وکیل انتخابی آن‌ها با دارا بودن حکم انحصار وراثت می‌توانند به بانک مراجعه کنند و با حضور نمایندگان بانک و تنظیم صورت‌جلسه محتویات صندوق را دریافت کنند. تمام این‌ها به معنی مدت‌زمان طولانی دوندگی است.

نکته مهم: درصورتی‌که متوفی به بانک بدهی داشته باشد بانک قبل از ارائه محتویات صندوق مطالبات خود را تسویه خواهد کرد.