صفر تا صد دهک‌بندی خانوارها/ شما در کدام دهک هستید؟

به گزارش بانک اول  طبق قانون، وزارت تعاون، کار و رفاه برای عدالت در توزیع یارانه خانوارها، مکلف است دوبار در سال شناسنامه اقتصادی و دهک بندی خانوار‌ها را براساس داده‌های ثبتی آن‌ها به روزرسانی کند. حالا قرار است این به روزرسانی اطلاعات یا همان «وسع سنجی» در شهریور انجام شود؛ بنابراین اگر به دهک خود اعتراض دارید باید زودتر دست به کار شوید، چون رسیدگی به اعتراض‌ها هم زمان با به روزرسانی اطلاعات، فقط دوبار در سال انجام می‌شود.

شما در کدام دهک هستید؟

حتما می‌دانید که برای اطلاع از دهک درآمدی خود باید به مرکز پاسخگویی تلفنی به شماره ۰۲۱۶۳۶۹ یا «سامانه حمایت» به آدرس
Hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید. در صورتی که به دهک اعلامی خود اعتراض دارید، می‌توانید در قسمت «درخواست بررسی» این سایت اعتراض خود را ثبت کنید. آمار درآمدی دهک‌های مختلف برای سال ۱۴۰۲ هنوز به روز نشده است، اما طبق آخرین سالنامه آماری درآمد خانوار حاضر در دهک اول، ۳ میلیون و ۵۳۷هزار تومان برآورد و هزینه ماهیانه شان هم ۴ میلیون و ۱۱۶هزار و ۵۰۰تومان بوده است.

البته با این تأکید که هر دو این عدد‌ها یک معیار آماری هستند و باید به عنوان میانگین در نظر گرفته شوند. براین اساس در سال ۱۴۰۱ خانوار‌های دهک اول حدود ۵۸۰هزار تومان پول کم آورده و در اصطلاح هشتشان در گرو نهشان بوده است. آن سوی نمودار دهک بندی در نقطه مقابل کم درآمدها، دهک ۱۰ یا پردرآمد‌های جامعه قرار دارند. 

براساس سالنامه آماری سال۱۴۰۱ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دهک دهم خانوار با میزان متوسط درآمد ماهی ۳۵میلیون و ۳۸۵هزار تومان را در خود جای داده است. این گروه همچنین ۲۵میلیون و ۳۶۲ هزار تومان در هر ماه خرج و مخارج داشته اند و شاخص قدرت پس اندازشان از منظر آماری ۱۰میلیون تومان برآورد می‌شده است. البته با گذشت دو سال و تغییر شرایط اقتصادی و تورم، حتما این اعداد و ارقام تغییرات درخور ملاحظه‌ای داشتند.

چالش حساب بانکی

از درآمد خانوار مانند حقوق و دستمزد سرپرست و افراد خانواده بگیرید تا گردش مالی حساب بانکی و تراکنش ها، حساب ساتنا و پایا، فعالیت در بورس، خودرو و... بر دهک درآمدی شما و به دنبال آن دریافت انواع یارانه اثرگذار است. 

دهک رفاهی خانوار‌ها در بازه‌های زمانی مشخص، با مدنظر قراردادن شاخص‌های متعدد اقتصادی و اجتماعی طی فرایندی پیچیده و بدون هیچ گونه دخالت انسانی محاسبه‌ می‌شود، اما یکی از متداول‌ترین چالش‌ها در این رابطه برای افرادی است که‌ می‌گویند دهک خانوار آن‌ها به دلیل افزایش گردش مالی ناشی از فروش خودرو یا مسکن بالا رفته است، درصورتی که وضعیت رفاهی آن‌ها تغییری نکرده است. همچنین ممکن است فردی به عنوان تنخواه گردان دارای گردش حساب بالایی باشد درصورتی که هیچ آورده‌ای برای او ندارد یا واریز یک وام مانند تسهیلات ازدواج بر روند بررسی حساب فرد تأثیرگذار باشد. 

معمولا در پاسخ به این نوع چالش‌ها گفته می‌شود که گردش مالی تنها یکی از معیار‌های به کار رفته در دهک بندی بوده و گردش مالی خانوار در ادوار مختلف و سایر اطلاعات دارایی و درآمدی افراد نیز در ارزیابی وسع خانوار‌ها لحاظ می‌شود. به عبارت دیگر وضعیت رفاهی خانوار‌ها با مدنظر قراردادن شاخص‌های متعددی و در مقایسه با سایر خانوار‌های کشور سنجیده می‌شود. باوجوداین در صورت اعتراض با ارائه مدارک این موارد قابل پیگیری است.   

یکی دیگر از چالش‌ها مربوط به تعداد اعضای خانوار بعد از ازدواج فرزندان و... است. باتوجه به اینکه برای دهک بندی مجموع درآمد خانوار در نظر گرفته می‌شود و ممکن است به این دلیل دهک شما افزایش پیدا کند، پس بهتر است زودتر اقدام به جداکردن خانوار کنید. برای اصلاح خانوار شخص باید به همراه مدارک موردنیاز که توسط سازمان هدفمندی اعلام شده و در وبگاه آن سازمان موجود است به دفاتر پلیس + ۱۰ یا سایر دفاتر معرفی شده توسط آن سازمان مراجعه کند. همچنین در سامانه حمایت، فیلم آموزشی و راهنما‌های متنی برای ثبت درخواست بررسی و دیگر اقدام‌های مربوط به موضوع دهک بندی درآمدی وجود دارد.

چیدمان سبد معیشت

تورم چه تأثیری بر سبد معیشت دهک‌های مختلف دارد؟ این سؤال را‌ می‌توان با در نظر گرفتن ضریب اهمیت گروه‌های مختلف کالا و خدمات در دهک‌های مختلف و براساس گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف کننده پاسخ داد. بر اساس گزارش خردادماه مواد خوراکی با ۴۱.۳۵ درصد و مسکن با ۳۹.۳۸ درصد بیشترین ضریب اهمیت را در سبد خانوار‌های دهک اول دارند. 

در مقابل ضریب اهمیت خوراکی‌ها برای دهک دهم ۲۱.۲۲ درصد و برای مسکن ۳۲.۸۷ درصد است. یعنی تورم مواد غذایی برای دهک اول حدود دوبرابر بیشتر از دهک دهم اهمیت دارد. درباره مسکن نیز این ضریب برای دهک اول بالاتر است. ضریب اهمیت برای برخی خدمات مانند آموزش دهک اول نزدیک به صفر است، چون خوراک و مسکن سبد معیشت این خانوار‌ها را‌ می‌بلعد و دیگر جایی برای آموزش وجود ندارد.   

طبق آخرین آمار ارائه شده توسط مسئولان در دی ماه سال گذشته و پس از به روزرسانی شناسه‌های اقتصادی تعداد ۳ هزار و ۴۹۳ نفر شامل دهک دهم جامعه حذف شدند و شمار واقعی یارانه بگیران در این استان به ۲میلیون و ۱۴۰هزار و ۱۵۶خانوار معادل ۶میلیون و ۳۸۱ هزار و ۷۶۷ نفر رسیده است. حالا باید دید در بررسی دوباره دهک بندی‌ها وضعیت یارانه بگیران استان چه تعداد خواهد بود.