فریب در بازار سهام، اقداماتی است که موجب تحریک سرمایه گذاران به انجام تصمیمات خرید و فروش مبتنی بر اطلاعات اشتباه شده و معمولاً همراه با زیان برای سرمایه گذاران می باشد. فریب می تواند شامل سرقت آشکار از سرمایه گذاران، دستکاری بازار، معاملات با اطلاعات نهانی و مهمترین آنها اظهار نظر غلط در خصوص گزارش های مالی شرکت ها باشد.
مفهوم فریب و انواع آن در بازار سهام
قطعاً شما در همه کشورها و تمام بازارهای سرمایه مشاهده کرده اید که پیشنهاد سرمایه گذاری از سوی هر فرد متخصص و غیرمتخصصی ارائه می شود. این پیشنهادها بعضا ممکن است موجب شود تا سرمایه گذار فریب خورده و در نهایت زیان سنگینی گریبان گیر او شود. بنابراین، در کشورهای مختلف پیشنهاد فرصت های سرمایه گذاری نامطمئن(ریسکی) به سرمایه گذاران غیرحرفه ای که قادر به ارزیابی ریسک سرمایه گذاری نبوده و طاقت تحمل زیان های سرمایه ای زیادی را ندارند، یک چالش جدی محسوب می شود.
در بازار سهام، فریب انواع مختلفی دارد که رایج ترین آنها در زیر توضیح داده شده است.
1- فریب از طریق اینترنت
بسیاری از سرمایه گذاران از اینترنت و شبکه های اجتماعی برای تصمیمات سرمایه گذاری خودشان استفاده می کنند. این ابزارهای آنلاین در عین مزایای بسیاری که برای سرمایه گذاران فراهم می کنند، می تواند ابزار مناسبی برای تحقق مقاصد شوم کاهبرداران باشد. کلاهبرداران(فریب کاران) به سادگی می توانند طوری وانمود کنند که اطلاعاتشان دقیق، معتبر و واقعی بوده و تشخیص مطالب جعلی از واقعیت برای سرمایه گذاران دشوار خواهد بود.
2- فریب در سهام شرکت های با سرمایه اندک
اگر قصد دارید در شرکتی که سهام آن به صورت ناخواسته رشد کرده است، سرمایه گذاری کنید باید مراقب باشید زیرا این رشد ممکن است به صورت غرض ورزانه از طرف افرادی ساماندهی شده باشد که بابت بالا بردن قیمت سهام پول دریافت کرده اند یا از سوی مدیران و خودی های شرکت برنامه ریزی شده باشد که منتظرند تا بعد از ایجاد یک خرید هیجانی و ایجاد حباب در قیمت سهام از فروش سهامشان سود کسب کنند که به این نوع فریب الگوی پامپ و دامپ نیز گفته می شود.
نکته مهم این است که چه سهم هایی جزء سهام شرکت های با سرمایه اندک هستند و چرا نسبت به دستکاری قیمتی سهام بیشتر حساسند؟
اطلاعات عمومی در دسترس، درباره سهام شرکت های با سرمایه اندک اغلب نادر است و این سبب می شود متقلبان به راحتی بتوانند اطلاعات اشتباه را منتشر کنند. همچنین دستکاری قیمت سهام شرکت های با سرمایه اندک برای متقلبان راحت تر است. زیرا به لحاظ تاریخی سهم های با سرمایه اندک دارای نقد شوندگی کمتر و در نتیجه نوسانات بیشتر می باشند.
نشانه های تقلب در سهام شرکت های کوچک
- توصیه یا پیشنهاد نابجا در مورد یک سهم یا رشد نابجای یک سهم
- عدم وجود فعالیت تولیدی یا تجاری واقعی در یک شرکت
- افزایش غیر قابل توجیه در قیمت سهم یا حجم معاملات سهم
- تغییرات مکرر در اسم شرکت یا نوع فعالیت شرکت
3- فریب از طریق حساب سازی
این فریب زمانی اتفاق می افتد که دارایی های شرکت بیش از حد یا بدهی های آن کمتر از حد بیان شده باشد. بدین منظور که کسب و کار شرکت از نظر مالی قوی تر از آنچه که هست دیده شود. حساب سازی عبارت است از اینکه فرد یا سازمانی حساب های مربوط به شرکت را تغییر داده، از بین برده یا محو نماید. یا حساب هایی از یک فرد یا سازمان ارائه دهد که منعکس کننده ارزش واقعی یا فعالیت های مالی واقعی آن نیست.(موسسه حسابرسی انرون)
حساب سازی معمولاً به دلایل زیر اتفاق می افتد:
- برای تأمین مالی اضافی از یک بانک
- گزارش دادن سودهای غیرواقعی
- جذب سرمایه گذاران جدید
- بالا بردن قیمت سهم
- کسب پاداش های مرتبط
4- فریب از طریق دستکاری بازار
دستکاری بازار به صورت «عملی آگاهانه به منظور تشویق دیگران به خرید سهام یا تغییر قیمت به صورت ساختگی» یا «دخالت تعمدی در عملکرد آزادانه عرضه و تقاضا در بورس اوراق بهادار» یا «کنترل قیمت اوراق بهاداربا استفاده از معاملات ساختگی» تعریف شده است. اما به طور کلی دستکاری بازار به فعلیت هایی اطلاق می شود که به هر طریق ممکن کارکرد آزادانه عرضه و تقاضای بازار را دچار اخلال می کند و فعالان به خلق قیمت های ساختگی و نمایش کاذبی از فعالیت بازار سهام مبادت ورزیده و در نهایت به گمراه ساختن فعالان بازار منتهی می گردد.
دستکاری معمولاً در اوایل رشد بازار صورت می گیرد و در شرایطی رخ می دهد که بازار به برخی کمبودهای ساختاری دچار است. این امر در بازارهایی که عرضه و تقاضا در آن محدود است نمودِ بیشتری می یابد.
5- فریب از طریق معاملات با اطلاعات نهانی
اطلاعات نهانی شامل هر گونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و غیر مستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می شود و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوطه تأثیر می گذارد.
معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی زمانی واقع می شود که فرد یا سازمانی عالماً با در اختیار داشتن اطلاعات محرمانه ای که در دسترس عموم قرار ندارد و چنانچه در اختیار عموم قرار گیرد به صورت قابل ملاحظه ای قیمت اوراق بهادار را تحت تأثیر قرار می دهد، اقدام به خرید یا فروش اوراق بهادار می کند.
از جمله معامله گران با اطلاعات نهانی می توان به مدیران و هیئت مدیره و همچنین کارکنان شرکت نام برد.
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید