بانک مرکزی در طرح بانکداری دیگر ملزم به خرید ارز دولت نیست

به گزارش بانک اول به نقل از فارس، براساس ماد 40 طرح بانکداری جمهوری اسلامی دولت "می‌تواند"  عاملیت خرید و فروش ارز و خریدار ارزهای عرضه شده دولت و دستگاه‌­های اجرایی باشد. همچنین براساس بند پ این ماده بانک مرکزی نباید پیش از انتقال ارز به خریدار و دریافت وجه آن یا انتقال مالکیت ارز به بانک مرکزی، معادل ریالی آن را به دولت پرداخت کند.

در این باره نگرانی‌هایی نسبت به ادامه وضع موجود درخصوص خرید ارز دولت از سوی بانک مرکزی و رشد پایه پولی از این محل وجود دارد.

در همین باره علی روحانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درخصوص بند پ ماده 40 طرح بانکداری جمهوری اسلامی اظهارداشت: این بند به بند «ب» آن ماده برمی‌گردد؛ یعنی اگر بانک مرکزی به این جمع بندی رسید که لازم است ارز دولت را بخرد و نگه دارد، بتواند بخرد و اینگونه نباشد که ارزی که از دولت خریده است را حتما بفروشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این راهی گریزی برای دولت‌ها به وجود نخواهد آورد که هر میزان خواستند به بانک مرکزی ارز بفروشند، گفت: طبق ماده ب بانک مرکزی می‌تواند ارز دولت را نخرد.

این اقتصاددان در واکنش به این سوال که آیا بهتر نیست اگر بانک مرکزی نیاز به خرید ارز دارد از بخش حقوقی و حقیقی مثل صادرکنندگان ارز خریداری کند، گفت: بند «پ» ماده 40 به معنای این نیست که هر مقدار که دولت خواست بتواند ارز به بانک مرکزی بفروشد  زیرا طبق این ماده دولت نمی‌تواند بانک مرکزی را مجبور به خرید ارز کند و در ابتدای بند «پ» تاکید شده است که نباید قبل از فروش ارز و دریافت ریال آن و یا انتقال ارز آن معادل ریالی آن را به دولت بدهد.

وی تاکید کرد: رشد پایه پولی از محل خرید ارز اقدامی همواره اشتباه نیست زیرا باید پایه پولی به میزان مشخصی رشد داشته باشد. به عنوان مثال تصمیم گرفته می‌شود بدهی دولت به بانک مرکزی کاهش یابد و از طرف دیگر ذخایر ارزی افزایش پیدا کند و این تصمیمی پولی و ارزی است و بانک مرکزی برای خرید ارز هم از دولت ارز می‌خرد.

روحانی با طرح این سوال که اگر سوال این باشد که دولت می‌تواند بانک مرکزی را مجبور به خرید ارز کند؟ گفت: پاسخ این است که طبق بند «ب»، خیر نمی‌تواند؛ سوال بعد اینکه آیا اگر بانک مرکزی تصمیم به خرید ارز از دولت گرفت، آیا می‌تواند دولت می‌تواند قبل از انتقال ارز به بانک مرکزی ریال آن را دریافت کند؟ پاسخ این است که طبق بند پ، نمی‌تواند. از طرف دیگر هیچ کدام از این بندهای ماده 40 نمی‌تواند بانک مرکزی را مجبور به خرید ارز از دولت کند.

وی با اشاره به اجزای بند «پ» ماده 40 طرح بانکداری جمهوری اسلامی افزود: بانک مرکزی یا عامل است برای فروش ارز که در این قالب مالکیت ارز به بانک مرکزی منتقل نمی‌شود و در حالت دوم، وقتی است که خودش می‌خواهد بخرد و پرداخت ریال آن باید پس از انتقال ارز انجام شود.

وی در پاسخ به این نکته برخی کارشناسان پولی معتقدند بانک مرکزی نباید از دولت ارز بخرد و دولت ملزم باشد ارز خود را بانک‌ها و اشخاصی غیر از بانک مرکزی بفروشد تا رابطه مالی و ارزی دولت و بانک مرکزی قطع شود، گفت: قطع شدن رابطه مالی دولت و بانک مرکزی اتفاق خوبی نیست. بانک مرکزی متولی سیاست‌های پولی و ارزی کشور است و استقلال بانک مرکزی در این حوزه نیازی ممنوعیت خرید ارز دولت توسط بانک مرکزی نیست بلکه بانک مرکزی بتواند در صورت نیاز و و پس از بررسی‌های کارشناسی و فنی اقدام به خرید یا از بازار و یا از دولت بخرد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: این نظر، به نوعی از آن طرف بوم افتادن است در حالی که در هیچ کشوری ممنوعیت فروش ارز دولت به بانک مرکزی وجود ندارد. بانک‌های مرکزی در جهان می‌توانند از دولت ارز بخرند اما به اختیار خودش.

روحانی با اشاره به بند «ت» ماده 40 طرح بانکداری جمهوری اسلامی گفت: براساس این بند هم نرخ و هم میزان خرید و فروش با هر شخص حقیقی و حقوقی باید به تایید هیات عالی بانک مرکزی برسد. بنابراین بانک مرکزی به راحتی نمی‌تواند به راحتی خرید و فروش ارز انجام بدهد.