قاچاق سکه‌های ۵۰۰ تومانی واقعیت دارد؟

به گزارش بانک اول پاییزسال گذشته رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که هزینه ضرب هر قطعه سکه ۵۰۰ تومانی به ۸۰۰ تومان رسیده است. البته این که ارزش سکه از ارزش اسمی آن بیشتر شده خبر جدیدی نبود و این ماجرا از چندین سال قبل با انتشار خبرهایی درباره ذوب سکه‌های رایج و فروش فلز آن‌ها حسابی داغ شده بود. موضوعی که به کسب و کار جدیدی برای عده‌ای تبدیل شده و گفته می‌شد با جمع‌آوری سکه‌های رایج و ذوب آن سود کلانی به جیب می‌زنند.

حالا با افزایش قیمت فلزات، آن هم همزمان با کاهش بیشتر ارزش پول ملی بار دیگر موضوع ذوب کردن این سکه‌ها و حتی قاچاق آلیاژ آن به خارج از کشور مطرح شده است. اما باید دید آیا تکرار این ماجرای قدیمی هنوز هم ممکن و به صرفه است؟

به دردسرش نمی‌ارزد

آیت محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر درباره احتمال ذوب و قاچاق مسکوکات رایج به تجارت‌نیوز می‌گوید: در گذشته ۲۵ تومانی‌های دو رنگی ضرب می‌شد که در ترکیب آن برنج به کار رفته بود و فلز آن به کار می‌آمد اما فلز مسکوکات فعلی کاربرد چندانی ندارد که بخواهند آن را ذوب کنند.

او ادامه می‌دهد: اولا درحال حاضر حجم مسکوکات در دست بسیار کم شده و جمع‌آوری سکه در حجم بالا ممکن نیست دوما فلز آن چندان کارآمد نیست. بنابراین به هزینه آن نمی‌ارزد. فلز این سکه‌ها به درد صنعت طلا، نقره و پلاتین هم نمی‌خورد چون یا آنقدر نرم است که مثل سرب و قلع ممکن است به راحتی از بین برود یا مثل استیل بسیار محکم است و به آسانی ذوب نمی‌شود.

به اعتقاد محمدولی با این که بانک مرکزی به علت بیشتر بودن هزینه این سکه‌ها از ارزش اسمی آن، ضربش را بشدت کاهش داده اما ارزش فلز به کار رفته در این اسکناس‌ها و سود ناشی از آن انقدری نیست که به دردسر جمع کردن، ذوب کردن و قاچاق آن بیارزد چون در سکه‌های فعلی مثل سکه‌های قدیمی فلزات گران‌قیمت وجود ندارد.

کدام آلیاژ در کدام سکه؟

سکه‌های آلومینیوم – برنزی ۱۰۰ تومانی با عیار ۹۲ درصد مس، ۶ درصد آلومینیوم و ۲ درصد نیکل تولید می‌شوند در حالی که سکه‌های نیکل – برنجی ۲۰۰ و ۵۰۰ تومانی با عیار ۶۴ درصد مس و ۲۴ درصد روی و ۱۲ درصد نیکل ضرب می‌شوند . ترکیب آلیاژهای به کار رفته در سایر سکه های ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۵۰۰ تومانی هم تقریبا به همین شکل است درحالی که به گفته کارشناسان این نوع سکه‌ها در نقاط دیگر دنیا با حدود ۲۰ درصد نیکل ساخته می‌شود.

پس به نظر می‌رسد به طور کلی در سکه‌های ساخت ایران، به طور میانگین از آلیاژ گران‎قیمت نیکل کمتر از سایر نقاط دنیا استفاده می‌شود. البته در گذشته سکه‌ها (سکه‌های ۲۵ و ۵۰ تومانی) دارای درصد بیشتری از فلز نیکل بودند و عیار نیکل سکه‌های فعلی بسیار کمتر از قبل شده است.

بنابراین از این نظر ذوب سکه‌های رایج امروزی برای به دست آوردن فلز گران قیمت نیکل به صرفه نیست. ضمن این که به باور کارشناسان پولی به طور کلی قاچاقچی‌ها زمانی شروع به ذوب مسکوکات می‌کنند که ارزش فلز سکه به ۱٫۵ الی ۲ برابر قیمت پولی آن سکه رسیده باشد.