نگاهی به چرخه دریافت وام ضروری بازنشستگی

به گزارش بانک اول با شروع سال ۱۴۰۰ یکبار دیگر نوبت به فراخوان نام نویسی از بازنشستگان متقاضی دریافت وام ضروری رسید؛ علی دهقان کیا مسئول کانون بازنشستگان تامین اجتماعی شهرستان تهران در خبری که هفته گذشته منتشر شده زمان نام نویسی از متقاضیان را هفته اول خرداد ماه اعلام کرد، اما تا به امروز هنوز مشخص نیست که برای سال جاری قرار است چه تعداد سهمیه وام و با چه میزانی به بازنشستگان اختصاص یابد؟

در این رابطه حسن صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفته است تا به امروز سازمان تامین اجتماعی از بیان جزئیات مربوط به سهمیه وام‌های جدید و افزایش احتمالی مبالغ جدید خوددرای کرده است؛ تنها چیزی که می‌دانیم این است که سال گذشته از طرف سازمان ارزش هر فقره وام ضروری مبلغ ۵ میلیون تومان تعیین شده بود.

اختصاص مبلغ ۵ میلیون تومان از سوی سازمان تامین اجتماعی برای هرفقره وام ضروری مستمری بگیران این سازمان در حالی طی سال ۹۹ اتفاق افتاد که به اذعان خود بازنشستگان تامین اجتماعی و نمایندگان آن‌ها در تشکل‌های صنفی رسمی در برخی مناطق کشور سهمیه اعتبار تعیین شده در قالب وام‌های سه میلیون تومانی توزیع شده است تا به شمار بیشتری از بازنشستگان متقاضی تعلق بگیرد.

صرف نظر از اینکه طی روز‌های آینده پرونده توزیع وام‌های ضروری سال ۱۴۰۰ کارگران بازنشسته چطور و چگونه بسته خواهد شد؛ مسئله‌ای که در حال حاضر بیش از همه اهمیت دارد اطلاع از نحوه چرخه‌ای است که از نام نویسی بازنشستگان متقاضی شروع می‌شود و تا واریز وام و پرداخت اقساط آن ادامه دارد.

واقعیت این است که در روایتی که ورد زبان اغلب تشکل‌های رسمی مرتبط با امور صنفی بازنشستگان است، دریافت وام ضروری است حقی است که هر بازنشسته تنها یک بار مجاز به استفاده از آن است؛ به شرط نداشتن سابقه بدحسابی در نزد بانک متقاضیانی که تاکنون وام ضروری بازنشستگی را دریافت نکرده باشند می‌توانند شانس خود را در قرعه کشی که انجام آن به تشکل‌های صنفی بازنشستگی محول شده بیازمایند و در صورت برنده شدن وام خود را دریافت کنند؛ البته در این روایت نکاتی هم وجود دارد مثل اینکه اگر متقاضی واقعا پول لازم باشد شاید بدون تشریفات قرعه کشی وامش را دریافت کند؛ نکته دیگر اینکه ممکن است هرازگاهی در برخی از شعب تامین اجتماعی یا بانک رفاه ناهماهنگی‌هایی در رسیدگی به درخواست‌ها به وجود بیاید، اما آنچه که مسلم است قصور چندانی متوجه تشکل‌های صنفی نیست و آن‌ها طبق روال معمول فقط وظیفه نام نویسی و قرعه کشی از متقاضیان را برعهده دارند.

اما در برابر این روایت قالب یک روایت دیگر هم وجود دارد که بیشتر موضع محافلی است که این روز‌ها رویکردی انتقادی در برابر تشکل‌های رسمی اتخاذ کرده اند.

در این روایت نگاهی نه چندان خوشبینانه نسبت به نحوه توزیع وام‌های ضروری وجود دارد؛ اینکه فرایند توزیع وام ضروری به اندازه همان رویه‌ای که دوخودروساز مطرح داخلی در قرعه کشی متقاضیان در پیش گرفته اند بحث برانگیز است؛ ممکن است از طرف برخی شعب سازمان تامین اجتماعی و بانک رفاه ناهماهنگی‌هایی وجود داشته باشد، اما دغدغه اصلی رویکردی است که ممکن است متولیان تشکل‌های صنفی امور بازنشستگان در غربالگری متقاضیان در پیش گرفته باشند و خواسته یا ناخواسته به سمتی گرایش پیدا کرده باشند که از فرصت توزیع وام‌های ضروری به مثابه ابزاری برای شبکه سازی در رقابت‌های صنفی و اغلب درون تشکیلاتی استفاده کنند؛ به بیان دیگر مهم نیست که متقاضی قبلا از حق دریافت وام ضروری استفاده کرده باشد؛ مهم این است که او درحال حاضر در نزد بانک بدهکار به حساب نیاید و از مساعدت نامشهود درون تشکیلاتی برخوردار باشد؛ با این اوصاف اگر متقاضی واقعا مستحقی هیچ خط و ربطی با برگزار کنندگان اصلی مراسمات قرعه کشی نداشته باشد و در عین حال نامش در لیست نهایی دریافت کنندگان وام قرار بگیرد باید واقعا خوش شانس و خوش اقبال باشد.

سوای هر اینکه روایان هرکدام از این دو روایت تا چه اندازه در بیان خود صادق هستند؛ یک نکته مسلم است و آن اینکه ارزش هر فقره وام ضروری احتمالا ۵ میلیون تومانی سال ۱۴۰۰ تنها با اختلافی جزئی از ۴.۳ میلیون تومانی که سازمان تامین اجتماعی آنرا به عنوان حداقل مستمری تعیین کرده بیشتر است و به اذعان هر دو طرف تشکل‌های رسمی و محافل منتقد طالب اصلی این وام‌ها همواره جماعت حداقل بگیری هستند که ناگزیر از تامین هزینه‌هایی مثل خرج درمان و جورکردن پول پیش خانه و. به دریافت وام‌های ضروری ناچیز روی می‌آورند.