چه رؤسایی می‌توانند ناجی بورس و بانک باشند؟

به گزارش بانک اول عده‌ای سیاست های نادرست بانک مرکزی را علت ریزش بورس در سال گذشته می‌دانند، استدلال این افراد این است که رئیس کل بانک مرکزی از دو جهت می‌تواند در بورس اثر بگذارد هم به عنوان عضوی در شورای عالی بورس و هم با گرفتن تصمیمات پولی، چراکه همیشه بین بازار پولی و مالی یک ارتباط بوده که با اتخاذ تصمیمات درست می‌توان این پل ارتباطی را به بهترین صورت بین دو بازار برقرار کرد.

حال سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان بورس باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند، تا بتوانند این پل ارتباطی  را به بهترین صورت برای تعامل با یکدیگر بسازند، برای پاسخ به این پرسش با چند کارشناس اقتصادی گفت و گو داشته ایم.

عباسعلی حقانی نسب کارشناس بازار سرمایه، به این پرسش که رئیس کل بانک مرکزی باید چه ویژگی‌های داشته باشد و چه سیاست‌هایی را برای بهبود بازار سرمایه اتخاذ کند؟ پاسخ داد:  مهم‌ترین ویژگی روحیه استقلال پذیری است به این معنی که بداند جریان نقدی و مالی مستقل از دولت است و رئیس کل بانک مرکزی باید تا جایی که می‌تواند دست درازی دولت به جیب مردم را کنترل کند.

رئیس کل بانک مرکزی باید دانش و تجربه مالی داشته باشد

وی افزود: رئیس کل بانک مرکزی باید تلاش کند لایحه قانون بانک مرکزی را به مجلس بدهد و استقلال بانک مرکزی را ایجاد کند، رئیس بانک مرکزی باید دانش مالی بسیار خوبی داشته باشد، ولی متاسفانه بسیاری از بانکدار‌های ما اقتصاد و جریان نقدی را نمی‌شناسند و از آن طرف نیز  اقتصاد دان‌های کشور ما، بانکداری را نمی‌شناسند.

اولویت بانک مرکزی باید کنترل تورم باشد

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: افرادی که دانش و تجربه مالی دارند بر جریان اقتصاد و بانکداری آگاه هستند و بهترین گزینه برای این جایگاه نیز به شمار می روند.

حقانی نسب راجع به وظایف رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد: رئیس کل بانک مرکزی وظایف متعددی مثل حفظ ارزش پول، نظارت بر بانک ها و تنظیم مقررات دارد، اما مهم‌ترین وظیفه رئیس کل بانک مرکزی کنترل تورم است.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: تورم به عنوان بزرگترین برداشت بدون اجازه از جیب مردم است. بانک مرکزی باید با جلوگیری از خلق نقدینگی، انضباط مالی و هدایت منابع به سمت تولید،  در کنترل تورم نقش خوبی را ایفا کند.

ساختار بانکداری در کشور ما غلط است

حقانی نسب بیان کرد: اهمیت کنترل نقدینگی بسیار بالا است و زمانی که رئیس کل بانک مرکزی می‌خواهد نقدینگی را کنترل کند به این نتیجه خواهد رسید که روش بانکداری و نظارت بر ترازنامه و ساختار بانکداری کشور ما غلط است و باید اقدام به اصلاح آن‌ها بکند. به علت اینکه بانک‌های متخلف عامل نقدینگی هستند، به طور قاطع می‌توانیم بگوییم تمام روسای بانک مرکزی تا به حال در این راستا بسیار ضعیف عمل کرده اند.

ایجاد بازار شفاف برای دفاع از حقوق سهامداران وظیفه اصلی رئیس سازمان بورس است

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که رئیس سازمان بورس باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ پاسخ داد: ایجاد بازار شفاف و عادلانه برای دفاع از حقوق سهامداران در جهت افزایش کیفیت، تجهیز و تخصیص بهینه منابع، وظیفه اصلی رئیس سازمان بورس است. ساختار اقتصادی یک کشور باید منابع خرد مردم را تجمیع کند و به صورت بهینه و صحیح اختصاص بدهد و  باید فردی در راس سازمان بورس قرار بگیرد که این ساختار را که اسمش را بازار می‌گذاریم به بهترین صورت مدیریت کند.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر فردی که به عنوان رئیس بانک مرکزی انتخاب می‌شود سابقه فعالیت در بازار سرمایه را داشته باشد می‌تواند به مدیریت بهتر بورس کشور کمک کند؟ عنوان کرد: قطعا این امر می‌تواند برای بازار سرمایه و اقتصاد کشور مفید باشد. به این دلیل که اکثرا افرادی که در بازار سرمایه کار کرده اند سابقه و تخصص مالی دارند و می توانند به بهبود اوضاع کمک کنند.

حقانی نسب ادامه داد: در اقتصاد بسیاری از عوامل به نرخ بهره بستگی دارد و ایجاد بازار عادلانه برای نرخ بهره در دست بانک مرکزی است . این نکته را نباید فراموش کنیم که بسیاری از مشکلات سال گذشته بورس به علت تصمیمات بانک مرکزی بوده است بنابراین اگر فردی که به ریاست کل بانک مرکزی منصوب می‌شود سابقه بورسی درخشانی داشته باشد بسیار کمک کننده است.

بازار سرمایه و پول، دو رقیب همیشگی 

مصطفی صفاری کارشناس بازار سرمایه گفت: معمولا فردی که به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب می‌شود، اقتصاد کلان خوانده و چندین وظیفه مثل تعیین نرخ بهره، کنترل تورم و رشد نقدینگی را برعهده دارد.

وی در رابطه با مسئولیت‌های رئیس سازمان بورس بیان کرد: باید فردی که برای ریاست این سازمان انتخاب می‌شود سابقه بورسی و دید اقتصاد مالی داشته باشد و جایگاه بازار سرمایه و نقش آن در کمک به تولید را به خوبی درک کند.

صفاری بیان کرد: بازار سرمایه و بورس دو رقیب  هستند مانند دو کفه ترازو و جهت حرکت پول با نرخ بهره تعیین می‌شود . هر جا سود بیشتر باشد پول به همان سمت حرکت می‌کند، حال اگر فردی که به عنوان رئیس بانک مرکزی انتخاب می‌شود، با بازار سرمایه آشنا باشد می‌تواند در قیمت گذاری نرخ بهره کمک کند.

رئیس بانک مرکزی باید با الزامات سیاستگذاری در شرایط جنگ اقتصادی آشنا باشد

مهدی میرزایی در پاسخ به این پرسش که  رئیس بانک مرکزی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد و باید چه سیاست هایی را اتخاذ کند؟ بیان کرد: برنامه فردی که قرار هست در راس بانک مرکزی قرار بگیرد، باید با وضعیت موجود سیستم بانکی (یعنی مشکلاتی که سیستم بانکی با آن مواجه است) و اوضاع اقتصادی و سیاسی کشور (به ویژه مواجه با شرایط جنگ اقتصادی) در تناسب باشد.

وی افزود: سیستم بانکی در حکم قلب اقتصاد هست و جایگاه راهبردی دارد. امروز نظام بانکی کشور با دو دسته مشکل کلی مواجه است. دستۀ اول وضعیت کلان اقتصادی و سیاسی است که به هرحال موجب بروز تکانه‌هایی در اقتصاد کشور شده و فردی که قرار است در راس بانک مرکزی قرار بگیرد، باید تسلط لازم بر راهکار‌های بهینۀ اقتصادی در جهت رونق تولید و کاهش تکانه‌ها را داشته باشد و از طرفی تسلط بالایی به تحلیل رفتار عوامل اقتصادی در عرصۀ اقتصاد کشور نیز داشته باشد تا بتواند نسبت به بازخورد سیاستگذاری‌های بانک مرکزی، چشم انداز و پیش بینی مطمئنی کسب کند. در واقع به الزامات سیاستگذاری اقتصادی در شرایط جنگ اقتصادی و جنگ ارزی واقف باشد.

میرزایی ادامه داد: دستۀ دوم، وضعیت خود سیستم بانکی است. امروز سیستم بانکی ایران با مشکلات مهمی مثل بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، بنگاهداری بانک ها، رفتار‌های مخرب بانک‌ها مثل سوداگری، خلق بی رویه نقدینگی، مطالبات معوق و ... مواجه است. برای همین، فردی باید به عنوان رئیس بانک مرکزی انتخاب شود که توان مقابله با این نوع رفتار‌های مخرب را داشته باشد.

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با ویژگی‌های رئیس سازمان بورس اظهار کرد: بازار سرمایه در ایران با وجود قدمت طولانی که داشته است، اما  در این چندین سال اخیر عمق بیشتری نسبت به قبل پیدا کرده، یعنی اولا تعداد افراد بیشتری داخل این بازار فعال هستند، ثانیا تعداد بنگاه‌های بیشتری هم در این بازار پذیرفته شده اند. برای همین تاثیرپذیری و تاثیرگذاری بازار سرمایه در اقتصاد ایران نسبت به چند سال قبل، افزایش بیشتری پیدا کرده است.

پررنگ‌تر کردن نقش بازار سرمایه از وظایف رئیس سازمان بورس است

وی افزود: نکته قابل توجه این است که بازار سرمایه می تواند یکی از مهم‌ترین مجاری تامین مالی بنگاه‌ها باشد. در واقع در یک اقتصاد سالم، بازار سرمایه یکی از ارکان تامین مالی است و رفتار‌های سفته بازانه رنگ کمتری باید در چنین بازاری داشته باشد. اما هم اکنون دیده می شود که بازار سرمایه نمی تواند به صورتی که باید، تامین مالی فعالیت بنگاه‌های غیردولتی را انجام بدهد؛ بنابراین کسی که در راس این سازمان قرار می گیرد، باید به طرف نقطۀ مطلوب که پررنگ‌تر شدن نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌ها است، حرکت کند. این موضوع، علاوه بر بازار سرمایه، بر بهبود وضعیت سیستم بانکی هم می تواند تاثیر مثبت بگذارد.

رئیس کل بانک مرکزی باید به مباحث بانکی و ارزی تسلط کامل داشته باشد

این کارشناس بازار سرمایه به این پرسش که اگر رئیس بانک مرکزی، فردی با سابقۀ بورسی باشد، چقدر می تواند به وضعیت فعلی بازار سرمایه کمک کند؟ عنوان کرد: امروز بازار‌ها در پیوستگی کامل با یکدیگر قرار دارند و این ارتباطات گسترده میان بازار‌ها و بخش‌های مختلف، منجر به بروز پدیدۀ "پیچیدگی"در سطح اقتصاد می شود. بنابراین باید دقت شود که هر تصمیمی در نظام بانکی اتخاذ شود به نحوی بر وضعیت سایر بخش‌های اقتصاد، از جمله بازار سرمایه موثر است.

وی تشریح کرد: اگر تصمیمات درستی در نظام بانکی اتخاذ شود که در راستای ایجاد ثبات در اقتصاد کلان و ارتقاء وضعیت تولید در کشور باشد، تاثیر مثبتی بر سایر بخش‌ها نیز می گذارد، در غیر این صورت تاثیرات مخربی به همراه می آورد.

میرزایی در پایان عنوان کرد: فردی باید در راس سیستم بانکی قرار بگیرد، که کامل به مباحث پولی، ارزی و بانکی و مدیریت کلان سیستم بانکی مسلط باشد و از توان اجرایی لازم نیز برخوردار باشد.اگر فردی با این ویژگی ها به ریاست بانک مرکزی منصوب شود، می تواند برای بازار سرمایه مفید باشد، ولی لزوما به این معنی نیست که اگر یک فردی با سابقۀ فعالیت در بازار سرمایه در راس بانک مرکزی قرار بگیرد می تواند برای بازار سرمایه مفید باشدو حتی ممکن است، نتیجۀ مخرب نیز به بار بیاورد. فردی که در بازار سرمایه مدیریت کلان بر عهده داشته است، به دلیل عدم آشنایی با الزامات سیاستگذاری و اجرایی در بخش پولی و بانکی، منجر به ایجاد هزینه و تاثیرات مخرب در سیستم بانکی می شود و در نهایت آسیب آن به سایر بخش‌ها و بازار‌ها از جمله بازار سرمایه هم سرایت می کند.

در انتها با توجه به نظر کارشناسان می توان نتیجه گرفت  فردی که ریاست بانک مرکزی را بر عهده می‌گیرد باید مجموعه‌ای از دانش‌های پولی و بانکی را بداند و به وضعیت اقتصادی کشور نیز به طور کامل آگاهی داشته باشد، تا بتواند بهترین تصمیم را بگیرد، حال اگر فردی که برای این مقام انتخاب می‌شود سابقه بورسی نیز داشته باشد می‌تواند تا حدودی هماهنگی بهتری بین بازار پول و سرمایه شکل بدهد، که این امر منجر به بهبود وضعیت هر دو بازار می‌شود./باشگاه خبرنگاران