گزارش بانک مرکزی از تسهیلات اعطایی بانک‌ها

24 خرداد 1401

آخرین آمار عملکرد بانک ها و موسسات اعتباری در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه، فروش اقساطی و مشارکت مدنی منتشر شد. ، بررسی جدیدترین آمار عملکرد بانک ها و موسسات اعتباری کشور تا مردادماه امسال نشان می دهد که ۴,۸ درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک ها و موسسات اعتباری قرض الحسنه بوده و حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک ها مربوط به مشارکت مدنی با ۴۱.۸ درصد و فروش اقساطی با ۲۵.۶ درصد است. به لحاظ عددی در نیمه تابستان سال جاری ۳۷۵.۸ هزار میلیارد ریال از کل تسهیلات اعطایی بانک ها و موسسات اعتباری کشور قرض الحسنه بوده که این میزان نسبت به اسفندماه سال گذشته که ۳۶۵,۹ هزار میلیارد ریال بوده، رشد نشان می دهد. با وجود اینکه از تیرماه سال ۹۴ آمار تسهیلات اعطایی بانک ها به تفکیک عقود مرابحه و استصناع به انواع تسهیلات اعطایی به تفکیک عقود اسلامی اضافه شده، اما در مردادماه سال جاری سهم استصناع از تسهیلات پرداخت شده بانک ها و موسسات اعتباری صفر بوده ولی منابع مرابحه ۳,۸ درصد بوده است. بر پایه این گزارش، تسهیلات پرداخت شده در بانک های تجاری کشور در مردادماه امسال متفاوت بوده به نحوی که ۷,۳ درصد از وام های بانک های تجاری قرض الحسنه بوده که به رقم آن ۸۷.۵ هزار میلیارد ریال بوده است. میزان تسهیلات اعطایی قرض الحسنه بانک های تجاری در اسفندماه سال گذشته ۸۴.۴ هزار میلیارد ریال بوده است. در بانک های تجاری کشور، سهم عمده تسهیلات پرداختی مانند بانک ها و موسسات اعتباری مربوط به مشارکت مدنی به میزان ۳۳,۲ درصد است که رقم آن ۳۹۷.۶ هزار میلیارد ریال در مردادماه سال جاری بوده است. این میزان در اسفندماه سال گذشته ۳۷۳.۸ هزار میلیارد ریال بود. ۲۱,۸ درصد تسهیلات بانک های تجاری به رقم ۲۶۱.۶ هزار میلیارد ریال در مردادماه امسال به صورت فروش اقساطی پرداخت شده که این رقم در اسفندماه سال گذشته ۲۵۷.۲ هزار میلیارد ریال بوده است. به صورت کلی، سهم عمده تسهیلات پرداختی بانک های تجاری در تابستان سال جاری به فروش اقساطی و مشارکت مدنی اختصاص یافته است. همچنین بررسی عملکرد بانک های تخصصی در پرداخت تسهیلات به بخش های مختلف در مردادماه امسال نشان می دهد که ۲ درصد تسهیلات اعطایی به میزان ۳۸,۵ هزار میلیارد ریال در قالب قرض الحسنه پرداخت شده که این رقم در پایان سال گذشته ۳۷.۹ هزار میلیارد ریال بود. بزرگترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می شود به نحوی که در مردادماه امسال ۶۰,۴ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک ها به رقم ۱۱۴۷.۹ هزار میلیارد ریال در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفندماه سال گذشته به میزان ۱۱۲۶.۹ هزار میلیارد ریال بود. بانک های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده اند به نحوی که ۲۰,۶ درصدکل منابع تسهیلاتی این بانک ها در مردادماه امسال به میزان ۳۹۱.۹ هزار میلیارد ریال در این بخش پرداخت شده است. در بخش بانک های غیردولتی و موسسات اعتباری نیز ۵,۲ درصد تسهیلات پرداخت شده در مردادماه امسال به میزان ۲۴۹.۸ هزار میلیارد ریال به عنوان قرض الحسنه بوده و ۵۲.۴ درصد کل اعتبات ارائه شده ب متقاضیان در بخش مشارکت مدنی به رقم ۲۵۱۶.۸ هزار میلیارد ریال بود. مانده منابع قرض الحسنه بانک ها در پایان مردادماه امسال نیز ۴۸۶,۹ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم در پایان سال گذشته ۴۶۹.۸ هزار میلیارد ریال بود. در ۵ ماه ابتدای سال جاری منابع قرض الحسنه بانک ها ۱۷.۱ درصد رشد داشته است. اخیرا برخی انتقادات و آمارها درباره عملکرد قرض الحسنه بانک ها منتشر شده که نشان می دهد برخی بانک ها تا ۱۰۰ درصد کل منابع قرض الحسنه در اختیار خود را به کارکنان و مدیران خود تسهیلات پرداخت کرده اند. به تازگی انتقاداتی درباره عملکرد بانک ها در اختصاص منابع قرض الحسنه به کارکنان و مدیرانشان به جای پرداخت وام هایی مانند ازدواج به جوانان مطرح شده است. بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در این خصوص مصوبه ای طی مهرماه امسال داشته مبنی بر اینکه بانک ها دیگر نباید از منابع قرض الحسنه جاری و پس انداز به کارکنان خود وام بپردازند و پرداخت هرگونه تسهیلات باید از منابع داخلی بانک ها صورت گیرد. پیش از این نیز، مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی گفته بود: با توجه به اینکه تاکید ما همیشه رفع نگرانی‌های مردم بوده، همواره به بانک‌ها تذکر داده‌ایم که حق ندارند از منابع قرض‌الحسنه به کارکنان خود تسهیلات بپردازند. میرمحمد صادقی به این مطلب هم اشاره کرد که انگیزه دریافت سود در قالب سپرده‌گذاری و همچنین هجمه‌هایی که به نظام بانکی مبنی بر خرج منابع قرض‌الحسنه برای کارکنان می‌شود موجب شده تا خیرین هم با بدبینی نسبت به این موضوع کمتر به سمت سپرده‌گذاری و قرض‌الحسنه روی آورند.