سود کارت های اعتباری از کی لحاظ میشود

24 خرداد 1401

در حالی ۳۴ روز از اجرای طرح جدید بانک مرکزی برای خروج از رکود از طریق کارت‌های اعتباری می‌گذرد که این طرح با استقبال سرد مردم و بانک‌ها همراه شده است. از ابتدای مهرماه امسال با دستور بانک مرکزی صدور کارت‌های اعتباری رنگی با ارقام 10، 30 و 50 میلیون تومانی در شعب بانک‌های دولتی و خصوصی آغاز شد ولی بعد از گذشت 34 روز از اجرای این طرح هنوز نواقصی وجود دارد که مهمترین آن عدم اجرای دستور بانک مرکزی در برخی بانک‌هاست. جدا از اینکه بانک‌ها یکی در میان توزیع کارت‌های اعتباری را آغاز کرده‌اند باید به استقبال سرد مردم از کارت‌های اعتباری و کارکرد آنها در اقتصاد به‌ویژه بازار اشاره کرد. گفت‌وگو با کسبه و فعالان بازار حکایت از‌ آن دارد که این طرح در همان روزهای نخست سروصدایی در بازار ایجاد کرده بود ولی بعد از گذشت چند هفته باز هم تب کارت‌های اعتباری خوابید؛ این درحالی است که مردم می‌توانند با مراجعه به بانک‌های عامل کارت اعتباری در رنگ‌های برنزی (10 میلیونی) نقره‌ای (30 میلیونی) و طلایی (50 میلیونی) با بازپرداخت حداکثر 36ماهه دریافت کنند. * کارت‌های برنزی پیشتاز در طرح بانک مرکزی آمار بانکهای مختلف از میان توزیع کارت‌های اعتباری تا این لحظه نشان می‌دهد که مشتریان این کارت‌ها طبقه متوسط جامعه هستند چرا که از بین کارت‌های برنزی، نقره‌ای و طلایی این کارت‌های برنزی هست که بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. در بانک ملی از ابتدای مهر تاکنون 20 هزار کارت برنزی، 5 هزار و 500 کارت نقره‌ای و 3 هزار کارت طلایی صادر شده است، این آماری است که مدیر شرکت‌ کارت‌های اعتباری بانک ملی به خبرنگاران اعلام کرد. بد نیست به متقاضیان دریافت کارت‌های اعتباری این نکته را یادآور شد که در صورت تمایل برای دریافت این کارت‌ها باید همان ضمانت‌نامه و وثایقی را به بانک ارائه کنند که هنگام دریافت تسهیلات در بانک‌ها گرفته می‌شود. متقاضیان در صورت داشتن کارت اعتباری نیاز به مراجعه متعدد به شعبه و ارائه درخواست‌های پیاپی برای شارژ کردن این کارت‌ها ندارند چرا که این امتیاز فراهم شده تا مشتری یک بار کارت را دریافت کند و به‌میزان نیاز و البته تا سقف تعیین شده از آن استفاده و مبلغ مورد نظر را در دوره‌های مشخص بازپرداخت کند. برخی بانک‌ها از جمله بانک ملی این امتیاز را به مشتریان خود داده‌اند که در صورت بازپرداخت اقساط به همان میزان اعتبار در کارتشان شارژ شود. تفاوت اساسی کارت‌های اعتباری با وام‌های بانکی در همین مورد است چرا که وام یک بار مصرف است ولی این کارت‌ها قابلیت گردشی دارند. هرچند طبق اعلام مسئول صدور کارت‌های اعتباری در بانک ملی براساس مقررات این بانک، این اعتبار گردشی به‌مدت یک سال به مشتری داده می‌شود. * سود کارت‌های اعتباری از لحظه خرید لحاظ می‌شود در کارت اعتباری امتیاز دیگری هم تعبیه شده و آن در نحوه بازپرداخت سود است، به‌این‌گونه که در هنگام دریافت وام سود تسهیلات از همان لحظه پرداخت تسهیلات محاسبه شده و باید از همان لحظه نسبت به بازپرداخت سود اقدام کند ولی کارت‌های دیگر از زمانی محاسبه می‌شود که کارت اعتباری مورد استفاده قرار بگیرد. البته طبق اعلام شکوهی مدیر شرکت کارت‌های اعتباری بانک ملی نرخ سود حتی در صورت تسویه زودتر از سررسید و یک‌ماهه باز هم به کارت‌های اعتباری تعلق می‌گیرد. این اظهارات در حالی است که پیش از این اعلام شده بود در صورت تسویه مبلغ کارت اعتباری پیش از سررسید و طی یک دوره معین سودی به کارت تعلق نمی‌گیرد. مشتریان در بانک‌های مختلف با توجه به سیاست آن شعبه می‌توانند دوره بازپرداخت اقساط کارت‌های اعتباری را خودشان مشخص کنند؛ در بانک ملی این دوره بازپرداخت به چند بخش 36، 24، 18 و 12 ماه تقسیم شده که البته دوره‌های سه و شش ماه نیز برای مشتریان کارت‌های اعتباری درنظر گرفته شده است. * چرا از کارت‌های اعتباری استقبال نشد؟ شکوهی که مسئولیت اداره کارت‌های اعتباری بانک‌های ملی به‌عنوان یکی از بزرگترین بانک‌های کشور را در اختیار دارد درباره چرایی استقبال سرد مردم یا بانک‌ها از کارت اعتباری این‌طور توضیح داد که طبق استانداردهای بین المللی برای کارت اعتباری در هنگام خرید نباید سودی تعلق بگیرد بلکه کارمزدی تعیین شده که هنگام خرید از فروشگاه کسر می‌شود ولی در کارت‌های اعتباری ایران مشتری باید سود را به بانک بدهد و فروشگاه هیچ سهمی به بانک صادرکننده کارت نمی‌دهد. دومین دلیل استقبال سرد از کارت‌های اعتباری به شعب سنتی بانک‌ها برمی‌گردد که کماکان به کارت اعتباری به‌عنوان وام بانکی نگاه می‌شود، آن هم در حالی که سیاست کارت‌های اعتباری چیز دیگری است بنابراین باید تفکر در شعب بانکی تغییر یابد. سومین دلیل دست و پاگیر بودن مقررات بانکی‌ای است که در سیستم بانکی وجود دارد و نیازمند تجدید نظر می‌باشد. این قوانین در نظام بانکی باعث شده که برای انجام کوچکترین کار بانکی هم چند مجوز دریافت شود. به‌گفته شکوهی در صورت اجرای این روش‌ها می‌توان جذابیت‌هایی در کارت اعتباری ایجاد کرد که شرایط برد ــ برد را برای بانک و مردم فراهم کنند. * رایزنی با بانک مرکزی برای جلوگیری از نقدشوندگی کارت‌های اعتباری همچنین باید یادآور شد، نقدشوندگی کارت اعتباری از مهمترین ایرادات این کارت‌هاست که مانع از تحقق هدف بانک مرکزی مبنی بر خروج از رکود می‌شود، چرا که مشتریان و یا دریافت کنندگان کارت‌های اعتباری به‌راحتی می‌توانند اعتبار خود را از طریق دستگاه‌های فروشگاهی به پول نقد تبدیل کرده و با آن فعالیت‌های دلخواه خود را انجام دهند که این موضوع اتفاقاً مورد تأیید مدیران بانکی است. آن‌طور که مسئول کارت‌های اعتباری بانک ملی به "تسنیم" پاسخ داده طرح‌های مختلفی برای جلوگیری از نقدشوندگی کارت‌های اعتباری از جمله دریافت کارمزد از پذیرنده‌های فروشگاهی به بانک مرکزی ارائه شده ولی هنوز این بانک جوابی به بانک‌ها نداده است.