به گزارش بانک اول براساس اطلاعات منتشرشده نرخ سود سپرده در بانکهای ایران سالها ثابت باقی ماند و تغییری نداشت، اما در شهریور سال گذشته بخشنامهای از سوی بانک مرکزی به بانکهای دیگر ابلاغ شد که براساس آن بانکها باید از نرخ اعلامشده تبعیت کنند و سودهای بالاتر از شبکه بانکی کشور حذف شود که بسیاری نیز معتقدند کاهش نرخ سود بانکها سبب حرکت سرمایه به بازارهای موازی و ایجاد شرایطی غیرقابل کنترل و به موجب آن در بازار ارز و سکه اختلال ایجاد شد و شاهد رشد غیرمنتظره قیمت ارز و برهم خوردن تناسب اقتصادی کشور بودیم، چرا که مردم در مورد حفظ ارزش داراییهای خود نگران شده و برای حفظ آن به بازارهای دیگری روی آوردند، البته کارشناسان میگویند عمده مشکلات و اتفاقات اخیر در اقتصاد کشور متاثر از بداخلاقیها، سیاسیکاریها و القائات خارجی و عملیات سوداگرانه داخلی ایجاد شده است. اخیرا بانکها با هدف جذب سرمایههای سرگردان به شبکه بانکی بار دیگر نرخ سود 18درصدی را از طریق انتشار گواهی سپرده اعلام کردهاند. در اینباره «آرمان» با نیما امیرشکاری، مدیرگروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و ارزی گفتوگو کرده است. او میگوید: «معمولا کاری که بانکها انجام میدهند این است که پولهای مردم را به شرکتهای بازرگانی، تولیدکننده و خدماتی وام دهند. از آنجا که چرخه اقتصاد کشور وضعیت خوبی ندارد و موانع بسیاری در راه تولیدکنندگان ما وجود دارد اتفاقی که در اینجا در حال شکلگیری است این است که چرخ اقتصادی در بسیاری از بنگاههای اقتصادی نمیچرخد و به همین دلیل این وامها به بانکها از این طریق بازنمیگردد. درنتیجه درآمد بانکها به خطر میافتد و به تدریج سبب تحلیلرفتن نرخ سود بانکها میشود. در صورتی که چرخه اقتصادی کشور به وضعیت مناسبی بازنگردد احتمال اینکه بانکها سمت ورشکستگی بروند وجود دارد. زمانی بانکها میتوانند فعالیت خود را ادامه دهند که چرخ اقتصادی در کشور در گردش باشد. این سیکل ناقص با دریافت سپرده بدون گردش چرخ اقتصاد باعث میشود بانکها سودی که متعهد به پرداخت شدهاند، نتوانند بپردازند.»
اخیرا اغلب بانکها به مشتریان خود اعلام کردهاند که امکان خرید اوراق گواهی۱۸درصد یکساله فراهم شده است؛ بهنظر شما این افزایش سهدرصدی سود از نرخ ۱۵درصد چه تاثیری بر بازارهای مختلف میگذارد؟
طبیعتا در شرایطی که بانکهای ما دچار بحران شدهاند و مشکلات آنها درهم تنیده شده است، اولین اتفاقی که میافتد و ما شاهد آن خواهیم بود فرار سپردهها از بانکهاست. فرار سپرده برای هر بانکی در طول یک ماه قابل شناسایی است و قطعا اولین کاری که بانکها انجام میدهند فشار مضاعف آوردن به بانک مرکزی است تا سود سپردهها را افزایش دهند یا از طریق شعب اطلاعرسانی کنند تا بدین وسیله مشتریهای خود را در بانک نگه داشته و ضرر نکنند. این اتفاقی است که معمولا در چنین شرایطی رخ میدهد.
کارشناسان در اینباره معتقدند که کاهش دستوری نرخ سود بانکی موجب تحریک مردم برای آوردن سرمایههای خود به بازارهای موازی شده است. آیا با بالارفتن سود بانکی امکان جذب سرمایه بهسمت بانکها فراهم میشود؟
در کشور ما وضع بهگونهای است که اکثر افراد بالای ۱۸سال حساب بانکی دارند. بهویژه پس از ارائه یارانهها که حدود هشت سال پیش آغاز شد. و به همین جهت افرادی که خواستار دریافت یارانه بودند نیز نیاز به افتتاح حساب بانکی داشتند. اعتماد مردم به شبکه بانکی بسیار بالاست و میتوان گفت تاکنون برای چنین نقشی جایگزینی وجود نداشته است، چرا که مردم باقی بازارها را به اندازه بانک مطمئن نمیبینند و از جهتی دیگر دسترسی به بانک را نیز اساسا راحت تلقی میکنند. همچنین در حال حاضر در روستاها نیز شعبه بانکی وجود دارد و دسترسی مردم بیش از هر بازار دیگری به بانکهاست. به همین جهت اگر مردم ببینند سود بانکی با بازارهای دیگر قابل رقابت است، قطعا اطمینان افراد به بانکها بیشتر است.
اینکه بانکها این روزها بار دیگر نرخ سود 18درصدی را از طریق انتشار گواهی سپرده اعلام میکنند، این سوال را ایجاد میکند که چنین اختلاف سودی از کجا باید تامین شود؟ نظر شما در اینباره چیست؟
معمولا کاری که بانکها انجام میدهند این است که پولهای مردم را به شرکتهای بازرگانی، تولیدکننده و خدماتی وام دهند. از آنجا که چرخه اقتصاد کشور وضعیت خوبی ندارد و موانع بسیاری در راه تولیدکنندگان ما وجود دارد اتفاقی که در اینجا در حال شکلگیری است این است که چرخ اقتصادی در بسیاری از بنگاههای اقتصادی نمیچرخد و به همین دلیل این وامها به بانکهااز این طریق بازنمیگردد. درنتیجه درآمد بانکها به خطر میافتد و به تدریج سبب تحلیلرفتن نرخ سود بانکها میشود. در صورتی که چرخه اقتصادی کشور به وضعیت مناسبی بازنگردد احتمال اینکه بانکها سمت ورشکستگی بروند وجود دارد. زمانی بانکها میتوانند فعالیت خود را ادامه دهند که چرخ اقتصادی در کشور در گردش باشد. این سیکل ناقص با دریافت سپرده بدون گردش چرخ اقتصاد باعث میشود بانکها سودی که متعهد به پرداخت آن شدهاند را نتوانند بپردازند.
معاون بانک مرکزی از تدوین سیاستهای جامع ارزی شامل سیاستهای رمزنگار در آینده خبر داده است. بهنظر شما با بازگشت تحریمها این نوع ارزرمزها چه میزان به تجارت کشور کمک میکنند؟
حجم بازار ارزرمزها در کشور به قدری رشد نداشته است که بتواند در سطح کلان بررسی شود. برای تجارت متوسط و خرد در شرایط تحریم میتواند ابزار مناسبی برای انتقال وجه باشد، چرا که تجارت در سطح خرد و متوسط تحت مانیتورینگ شدیدی توسط دولتها قرار نمیگیرد. اما در سطح تجارت کلان برای درآمدهای نفتی و... قابلیت حمایت چنین حجم تجارتی را از لحاظ ابعادی ندارد.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید