به گزارش بانک اول ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی به تازگی در جمع فعالان اقتصادی کرمانشاه با صراحت اعلام کرد که نظام بانکی کشور هم‌اکنون با مشکل مواجه است و زیان تولید می‌کند. او همچنین توضیح داد که فعالیت بانکداری توجیه اقتصادی ندارد و نمی‌تواند مانور زیادی داشته باشد. این گفته‌ها درحالی مطرح شده که پیش از این نیز او با تشریح وضعیت نامناسب بانکها تاکید کرده بود که 45 درصد منابع نظام بانکی بدون بازدهی قفل شده‌اند. کارشناسان بانکی نیز دلایل متعددی را برای این شرایط ذکر کرده بودند. اما حالا احمد حاتمی‌یزد، کارشناس بانکی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» زیان‌ده بودن بانکها را ناشی از مطالبات معوق بانکی و تسهیلات تکلیفی دانسته و در مورد شرایط بانک‌های کشور گفته که بانک‌های ملت، صادرات و خاورمیانه در مقایسه با سایر بانکها وضعیت بهتری دارند اما سایر بانکها شرایط نامطلوبی را دارند. او همچنین در بخش دیگری از این گفت‌وگو به تبعات زیان‌ده بودن بانکها اشاره کرد و راهکارهای لازم را برای رفع این مشکل ارائه داد.
به نظر شما سیستم بانکی کشور زیان تولید می‌کند؟
وضع زیان‌‌دهی بانکها مربوط به کمی درآمدهای آنهاست. علت نیز به چندین عامل بازمی‌گردد؛ اولین و مهم‌ترین فاکتور این است که سیستم بانکی بسیاری از طلب‌ها را نمی‌تواند از برخی‌ها باز پس گیرد و در این صورت سود مربوط به مطالبات را نمی‌تواند دریافت کند و هزینه‌های بانکها سرجای خود باقی می‌ماند. دومین فاکتور این است که به بانک ها دستور داده میشود بسیاری از تسهیلات را برداخت کنند.به عنوان مثال پرداخت وام ازدواج یا وام بنگا‌ه‌های زودبازده که در دولت قبل پرداخت شد. یا به بانکها دستور داده میشود که با نرخ‌های مختلف وام دهند بنابراین وقتی درآمد و وام دست خود بانک نیست چطور می‌تواند سودآور باشد؟ درحالی که اگر این تسهیلات در اختیار خود بانکها بود، آن را پرداخت نمی‌کردند. با این وجود، می‌توان گفت دو عامل مطالبات معوق و تسهیلات تکلیفی موجب شد سیستم بانکی زیان‌ده باشد.
گفتید بانکها نمی‌توانند طلب‌های خود را از برخی پس بگیرند. این برخی چه کسانی هستند؟
سه بخش عمده اقتصاد کشور از جمله بخش‌های خصوصی، دولتی و خصولتی (نهادهای عمومی غیردولتی) چنین مشکلی را برای سیستم بانکی ایجاد کرده‌اند. بانکها مطالباتی از این بخش‌ها دارند که پرداخت نشده است. بانکها علی‌رغم مطالبات معوق درآمدها را در نظر نمی‌گرفتند و حال می‌گویند اصل پول را دریافت نکرده‌اند. این درحالی است که پارسال این رویه را نداشتند و مطالبات حقوق و درآمد را منظور می‌کردند. حتی اگر جریمه نیز دریافت شود معلوم نیست که قابل وصول باشد.
زیان‌ده بودن سیستم بانکی چه عواقبی دارد؟
تا روزی که بانکها قادر باشند سپرده‌های مردم را پس دهند مشکل عمده‌ای در داخل پیش نمی‌آید اما در خارج از کشور، بانکها نمی‌توانند با بانک‌های بین‌المللی کار کنند و آنها را نمی‌پذیرند. به بیانی دیگر زمانی که بانکها زیان‌ده باشند نمی‌توانند با خارج کار کنند. این درحالی است که بانک‌های خارجی اعلام می‌کنند زمانی با بانک‌های ایرانی کار می‌کنیم که زیان‌ده نباشند و توانایی لازم را از نظر فنی و علمی داشته باشند. بنابراین اگر سیستم بانکی منظم باشد و سیستم پیشرفته‌ای داشته باشد، وضع متفاوت خواهد بود. علاوه‌براین، بانک‌های زیان‌ده، هزینه مبادلات تجارت را گران می‌کنند و اجناس نیز گران‌تر به دست مردم می‌رسد. به‌عنوان مثال اگر هزینه‌های تجارت خارجی 50 میلیارد دلار باشد در چنین شرایطی 10 درصد به هزینه تجارت خارجی اضافه میشود.
در شرایط فعلی کدام‌یک از بانک‌های کشور به مراتب شرایط بهتری دارند؟
از میان بانک‌های دولتی شاید دو بانک ملت و صادرات وضعیت بهتری در مقایسه با بانک‌های دیگر داشته باشند. در میان بانک‌های خصوصی نیز بانک خاورمیانه منظم بوده و زیان‌ده نیست اما مشکل این بانک کم بودن سرمایه است که اگر سرمایه آن افزایش یابد وضعیت آن نیز به مراتب بهتر میشود.
این اظهارات به این معناست که بقیه بانک‌های کشور زیان‌ده هستند، درست است؟
بانک‌های ملت و صادرات نیز زیان‌ده هستند اما شرایط بهتری را نسبت به بانک‌های دیگر دارند و زودتر می‌توان این دو بانک را اصلاح کرد. باقی بانکها همه زیان‌ده هستند.
در چنین شرایطی راهکار چیست؟
بانکها باید رتبه‌بندی شوند. به‌عنوان مثال، 4 تا 5 بانک باید نسبت به بانک‌های دیگر اعتبار داشته باشند. علاوه‌براین باید سرمایه کافی و نیروی باسواد و حرفه‌ای داشته باشند و زیان‌ده نباشند تا بتوانند روبه‌روی بانک‌های خارجی قرار گیرند و کار کنند. همچنین دولت و بانک مرکزی باید کمک کنند تا چند بانک معتبر داشته باشیم. در غیر این‌صورت همان‌طور که گفته شد هزینه‌های تجارت افزایش می‌یابد.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید