رشد تراکنش های بانکی در شهریور ماه

24 خرداد 1401

سهم تراکنش‌های بانک‌ها، شبکه شاپرک و مبادلات بانکی از کل مبادلات اقتصادی همچنان در حال افزایش است، به‌طوری که در شهریورماه 95 با 9هزار میلیارد تومان افزایش نسبت به مردادماه به 121هزار میلیارد تومان رسیده و نشان می‌دهد که سهم ارزش پرداخت‌های الکترونیکی به 91درصد کل تولید ناخالص داخلی و مبادلات اقتصادی کشور رسیده و سهم اندکی از مبادلات اقتصادی و داد و ستدها و ارزش افزوده تولید و خدمات را معاملات نقد با اسکناس یا تهاتر کالاها و خدمات تشکیل می‌دهد. آمار عملکرد شهریورماه 95 شبکه بانکی و گردش جاری مبادلات در بازار نیز نشان می‌دهد درحالی که نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص به نقدینگی به 3.06درصد رسیده اما نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی معادل 9.57درصد بوده که سه‌برابر سهم اسکناس بوده و مبادلات روزانه و جاری بازار کالاها و خدمات نیز عمدتا از طریق تراکنش‌های بانکی انجام می‌شود. به عبارت دیگر معادل 10درصد نقدینگی به صورت مستمر از طریق تراکنش‌های الکترونیکی بانک‌ها درحال گردش است. سهم ابزارها سهم کارتخوان‌های فروشگاهی، موبایل و اینترنت نشان می‌دهد که معادل 86.27درصد تراکنش‌ها با کارتخوان انجام می‌شود، 11.24درصد با همراه بانک یا موبایل‌ها انجام می‌شود و 2.5درصد نیز توسط اینترنت انجام شده است. سرانه ابزارهای پذیرش به ازای هر 10هزار نفر افراد بالای 18سال کشور نیز نشان می‌دهد که به ازای هر 10هزار نفر در کشور 801 ابزار تراکنش بانکی موجود است، 798 کارتخوان، 3 ابزار اینترنتی و 2/0 موبایل وجود دارد. یعنی از هر 50هزار نفر یک نفر از تلفن همراه برای تراکنش بانکی استفاده کرده و ضریب نفوذ تلفن همراه در خدمات بانکی همچنان رقم اندکی است. البته با توجه به نقش و سهم رو به رشد استارت‌آپ‌ها و نرم‌افزارهای موبایلی در اروپا و امریکا که جای کارتخوان‌ها را گرفته است و افراد از طریق موبایل‌های خود رقم خرید را پرداخت و فروشنده نیز از طریق کامپیوتر یا موبایل وجه را دریافت می‌کند و به کشیدن کارت نیز نیاز ندارند، در ایران نیز به تدریج سهم موبایل‌ها و همراه بانک‌ها افزایش خواهد یافت و در آینده به جای سهم کارتخوان‌ها و دستگاه‌های عابر بانک شاهد حضور افراد با تلفن‌های همراه خواهیم بود که مانند شعبه یک بانک فعالیت خواهند کرد و روزی خواهد رسید که سهم 0.2 درصدی فعلی به بیش از 30درصد پرداخت‌های الکترونیکی خواهد رسید و در نتیجه لازم است که بانک‌ها و شرکت‌های صنعت پرداخت ایران نیز زیرساخت‌های مورد نیاز را ایجاد و گسترش دهند. خرید کالا بیشترین سهم از هدف تراکنش‌ها از نظر مبلغ 96درصد سهم مبلغی تراکنش‌ها با هدف خرید کالا و خدمات و 4درصد برای پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن انجام شده است. همچنین از نظر تعداد 73درصد تعداد تراکنش‌ها برای خرید کالا و خدمات، 20درصد برای پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه و 7درصد بقیه برای مانده‌گیری موجودی حساب بانکی انجام شده است. توزیع کارتخوان در استان‌ها به نوشته تعادل، بیشترین تعداد کارتخوان فروشگاهی متعلق به استان تهران با 983هزار عدد کارتخوان بوده است. بیشترین تغییر و رشد کارتخوان نیز متعلق به استان خراسان‌رضوی با 7134 کارتخوان بوده است. از نظر سرانه تعداد کارتخوان فروشگاهی نیز بیشترین سرانه متعلق به استان یزد بوده که به ازای هر نفر 0.113 واحد کارتخوان وجود داشته است. بیشترین سرانه تعداد تراکنش کارتخوان نیز متعلق به استان هرمزگان با 23.5 عدد بوده است. رقم دهک دهم 836 برابر دهک اول نسبت متوسط مبالغ تراکنش از دهک دهم ارقام تراکنش‌ها به دهک اول تراکنش‌ها 836 بوده است یعنی رقم تراکنش‌ها در دهک دهم و با بزرگ‌ترین ارقام نسبت به دهک اول با کوچک‌ترین ارقام 836 برابر بوده است. کیفیت تراکنش‌های موفق به کل تراکنش‌ها معادل 88درصد بوده و نزدیک به 100درصد، 99.975درصد تراکنش‌ها موفق به شاپرک سوییچ شده است. همچنین میزان دسترس‌پذیری حس شده شبکه تراکنش الکترونیکی معادل 98درصد و دسترس‌پذیری حس شده شاپرک معادل 99.975 درصد بوده است. 2.28درصد تراکنش‌های ناموفق به خاطر پذیرندگی، 0.21درصد خطای شاپرکی، 13.12درصد خطای صادرکننده، 83.8درصد خطای کاربردی و 0.59درصد خطای حاصل از کسب و کار بوده است. به عبارت دیگر بیشترین دلیل عدم موفقیت تراکنش‌ها حاصل از خطای کاربردی است. از سوی دیگر درصد تراکنش‌های معوق از کل تراکنش‌ها معادل 0.026درصد، تغییرات تراکنش‌های معوق معادل 26.32درصد بوده است. بالاترین سهم بانک‌های صادرکننده از تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار نشان می‌دهد که بانک صادرات با 34.57درصد کارت‌های هدیه و بن‌کارت بالاترین سهم را در کارت‌های هدیه و بن‌کارت داشته است. همچنین بانک ملی 47.79درصد کارت‌های اعتباری و 22.19درصد کارت‌های برداشت را صادر کرده و بیشترین سهم را در کارت‌های اعتباری و کارت‌های برداشت داشته است. بالاترین سهم شرکت‌ها از بازار بالاترین سهم از کل تراکنش‌های بازار نشان می‌دهد که 33.95درصد بالاترین سهم مبلغی تراکنش‌ها از کل بازار و 24.65درصد بالاترین سهم تعدادی تراکنش‌ها از بازار نیز متعلق به پرداخت ملت بوده است. همچنین 34.28درصد از بالاترین سهم مبلغی تراکنش‌های کل بازار و 36.67درصد بالاترین سهم تعدادی از تراکنش‌های کل بازار متعلق به بانک ملت بوده است. بالاترین سهم مبلغ تراکنش‌ها از بازار هر یک از ابزارهای پذیرش نیز نشان می‌دهد که 60.44 درصد سهم مبلغ ابزار پذیرش اینترنتی متعلق به پرداخت ملت و 58.99درصد متعلق به بانک ملت بوده است. در ابزار پذیرش موبایلی نیز 44.45درصد مبلغ متعلق به آسان‌پرداخت پرشین و 59.15درصد متعلق به بانک ملت بوده است. در بخش پذیرش کارتخوان‌ها نیز 32.15درصد مبلغ تراکنش‌ها متعلق به پرداخت ملت و 32.32درصد متعلق به بانک ملت بوده است. بالاترین سهم تعداد تراکنش‌ها از بازار هر یک از ابزارهای پذیرش نشان می‌دهد که در بخش پذیرش اینترنتی 28.1درصد متعلق به پرداخت ملت و 33.25درصد متعلق به بانک ملت بوده است. در بخش پذیرش موبایلی نیز 41.63درصد متعلق به آسان‌پرداخت و 75.74درصد متعلق به بانک ملت بوده است. همچنین در بخش پذیرش کارتخوان فروشگاهی نیز 27.57درصد متعلق به پرداخت ملت و31.66درصد متعلق به بانک ملت بوده است. بالاترین میزان شاخص اثربخش کارتخوان فروشگاهی نیز متعلق به شرکت به‌پرداخت ملت با 1.59درصد بوده است. شاخص هرفیندال - هیرشمن شاخص هرفیندال - هیرشمن نیز نشان می‌دهد که در ابزار پذیرش اینترنتی شاخص هرفیندال 2.093 و هیرشمن 1.745 بوده است. در پذیرش موبایلی نیز شاخص هرفیندال 3.056 هیرشمن 5.905 و در بخش کارتخوان فروشگاهی شاخص هرفیندال 1.495 هیرشمن 1.354 بوده است. کمترین نسبت خطای پذیرندگی به کل تراکنش‌های شرکت‌ها نیز متعلق به مبنا کارت آریا با 0.014درصد بوده است.